Από την/τον Τάσος Κατρής Θεοδωρόπουλος (TAZ) | 2 Οκτωβρίου 2019
O TAZ βλέπει την πολυσυζητημένη ταινία του Κώστα Γαβρά και μετά τρέχει να βρει που έχει κρύψει τη βότκα στο δωμάτιο.
Η περίοδος του μνημονίου και της κρίσης που δεν πρόκειται να τελειώσει, είναι πολύ νωπή στο πώς τη βιώσαμε – βιώνουμε ως έθνος. Και κάτι τόσο φρέσκο ιστορικά, δεν μπορεί να γίνει αντικειμενική μυθοπλασία, ειδικά όταν η ταινία βασίζεται στις εξομολογήσεις – βιβλίο, ενός από τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης. Του Γιάνη Βαρουφάκη. Οπότε έχουμε ένα δεδομένο. Δεν υπάρχει αντικειμενικότητα. Υπάρχει ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο και η ματιά που έριξε πάνω του, ένας δυναμικός 86χρονος πλέον σκηνοθέτης, που τα έζησε όλα από μακριά, σαν θεατής. Οπότε για τι ακριβώς μιλάμε; Για την ταινία, τη σχέση της με την ιστορία; Μιλάμε για ένα καλλιτεχνικό γεγονός ή για κάτι που μας πονάει όλους μας; Ο Χρήστος Λούλης έχει επιλεχθεί να υποδυθεί τον Βαρούφ και το κάνει με εξαίρετο τρόπο. Ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης παίζει τον Αλέξη Τσίπρα με το ταλέντο μπισκότου με βρώμη. Η ταινία ξεκινάει με μια ανεξήγητη τσιπιά, με τηλεοπτικά ντοκουμέντα από τις συγκεντρώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, μετά περνάει στην εκλογική νίκη και αρχίζει ουσιαστικά 5 μήνες μετά με τον Βαρουφάκη να ανακοινώνει στη σύζυγό του Δανάη, ότι παραιτήθηκε. Οπότε όλα τα υπόλοιπα είναι ένα φλας μπακ.
Στην ταινία, ο Γιάνης παρουσιάζεται κάτι σαν Σούπερμαν με τον Αλεξάντερ Ντεσπλά στη μουσική από πίσω, να τα υπερτονίζει όλα με ένα κακά μεταλλαγμένο συρτάκι. Είναι ξεκάθαρη η κινηματογραφική δεξιότητα του Γαβρά, να μετατρέπει σε κλειστοφοβικό θρίλερ ατέλειωτες συναντήσεις με το Γιούρογκρουπ ή συζητήσεις μέσα σε γραφεία και κλειστές αίθουσες. Είναι όμως εμφανής η ανικανότητα του να δει με καθαρό μάτι συγκεκριμένα πράγματα. Ο Σόιμπλε για παράδειγμα, παρουσιάζεται σαν τον κακό των καρτούν. Υπάρχουν κι άλλες πολλές αφέλειες και σημαντικά πράγματα που λείπουν, όπως πχ η αποδοχή των κινήσεων του Βαρουφάκη από την ελληνική κοινότητα. Ακόμα περισσότερο, η ανυπαρξία του Τσίπρα σαν χαρακτήρα όπως και στους υπόλοιπους πρωταγωνιστές για τους οποίους δεν λαμβάνουμε κανένα σήμα για την προσωπικότητά τους. Λεπτομέρειες όπως η σκηνή που επισκέπονται τον Βαρουφάκη ένα πλήθος ατόμων την ώρα που τρώει σε ένα εστιατόριο, μόνο και μόνο για να του γυρίσουν σιωπηλά την πλάτη, γίνονται γραφικές για να μη μιλήσω για το μιούζικαλ φινάλε.
Ναι, ναι, μιούζικαλ φινάλε τύπου χορικό αρχαίας τραγωδίας με μια δόση από Δαλιανίδη. Μαθαίνεις πράγματα για το πώς παίζουν τράπουλα οι μεγάλες δυνάμεις εις βάρος της Ελλάδας, δεν μαθαίνεις όμως τίποτα για τις ευθύνες της ίδιας της Ελλάδας και της τότε κυβέρνησής της, εφ’ όσον εθνοσωτήρας στην πρόθεση είναι ο Γιάνης και μαμάκιας ο Τσίπρας (λόγω χαρακτήρα ή ερμηνείας του Μπουρδούμη, δεν μπορώ να σου πω). Υπάρχουν στιγμές που μοιάζουν γυρισμένες για βιντεοκασέτα και άλλες που όπως έγραψα παραπάνω, έχουν μια έντονη θριλερική ένταση. Αλλά εξηγήσεις, έστω και καλλιτεχνικά επινοημένες, δεν δίνονται. Το αποτέλεσμα είναι να μην πρόκειται για μια ταινία για την κρίση αλλά μια αγιογραφία του Γιάνη προορισμένη να προκαλέσει και να συζητηθεί. Κάτι που σίγουρα θα γίνει.
Το φινάλε, πριν το άσε το να πάει, χορευτικό, είναι το δημοψήφισμα του ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ. Μετά ακολουθεί το χορευτικό. Και πάλι καμία εξήγηση, μόνο γράμματα στην οθόνη να σου λένε πως εξελίχθηκε η υπόθεση. Την οποία την έχεις παρακολουθήσει όπως έγραψα και πιο πριν από τις συναντήσεις του Βαρούφ με τους εταίρους, την άδικη (ή δίκαιη;) απαξίωση τους απέναντι τους, κι έναν Τσίπρα μπεμπελάκ. Το είδα δύο φορές και μπορώ νομίζω πλέον να προσανατολιστώ. Ο Γαβράς ξέρει πολύ καλά να δημιουργεί πολιτικά θρίλερ όμως εδώ το έχασε από τον θαυμασμό του στον ήρωά του, για τον οποίο δεν μαθαίνουμε τίποτα όσον αφορά τη ζωή του και τον χαρακτήρα του όπως και για τους άλλους ήρωες. Ίσως για καλό.
Βαθμολογία: Γ + (Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν επιδέξιους πόλους)
