Από την/τον Βασίλης Νάτσιος | 14 Φεβρουαρίου 2019
Πού είσαι; Τι νόημα έχει ο χωρισμός μας; Μου φαίνεται ακατανόητος και κουτός. Έλα μου εδώ να ιδώ τα ματάκια σου και να φωτιστώ από το το φως της εκφράσεώς του μικρού σου μαύρου προσώπου. Γλυκειά μου συντρόφισσα της ζωής, σ’ αγαπάω και σε φωνάζει όλο μου το είναι απελπισμένα. Έλα κοντά μου να σε χαϊδέψω, να σ’ αγκαλιάσω. Aυτή είναι μία από τις πολλές επιστολές που έστειλε ο Ίωνας Δραγούμη στην Μαρίκα Κοτοπούλη και περιγράφει τον παράφορο και θυελλώδη έρωτα που έζησαν για 12 ολόκληρα χρόνια.
Θα συναντηθούν στην Κωνσταντινούπολη το 1908. Ο Δραγούμης ήταν τότε ο Πρώτος Γραμματέας της Πρεσβείας στην Πόλη και η Κοτοπούλη ήταν εκεί για παραστάσεις με το θίασό της. Εκείνος την είχε δει πριν τρία χρόνια στην Αλεξάνδρεια, όπου η 18χρονη Μαρίκα ερμήνευσε την Ηλέκτρα, κάνοντας ένα ολόκληρο θέατρο να πάλλεται από το ηχόχρωμα της φωνής της. Συγκλονισμένος ο Δραγούμης από την ερμηνεία της, δεν θα πάει στα καμαρίνια να την συγχαρεί –δεν ήταν ακόμη η ώρα, δεν ήμουν έτοιμος για σένα, θα της εξομολογηθεί αργότερα-, θα φύγει βιαστικά, ταραγμένος κι από την παρουσία της Πηνελόπης Δέλτα, που θα συνδεθεί μαζί της πλατωνικά αλλά δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεπεράσει. Όταν αργότερα θα ζήσει το μεγάλο έρωτα με την Μαρίκα Κοτοπούλη, θα της πει ότι εκείνη η πρώτη φορά που την είδε στην Ηλέκτρα. ένιωθε σαν να έκαναν έρωτα.
Η Μαρίκα Κοτοπούλη ήταν γόνος θεατρικής οικογένειας και πάτησε το σανίδι μόλις επτά χρονών. Ο κόσμος του Δραγούμη, θα είναι πάντα για εκείνη το σύμπαν στο οποίο θα ανασαίνει. Ο Δραγούμης θα καταφέρει να της κόψει τη μορφίνη στα δώδεκα χρόνια που θα κρατήσει η σχέση τους. Μια σχέση δυνατή και παράφορη, που θα τη ζήσουν και οι δύο με ένταση, χωρίς να πάψουν να ομολογούν τις απιστίες τους, ακόμα και την εποχή που ο Δραγούμης ήταν εξόριστος στην Κορσική και τη Σκόπελο. Τότε θα δημιουργηθεί ένα είδος επικοινωνίας με ποιότητα και βάθος, που διαπιστώνεται μέσα από την αλληλογραφία τους, κυρίως από τις επιστολές του Ίωνα προς το “μαύρο του Μαρικάκι”.
Η Κοτοπούλη, λίγο πριν επιστρέψει ο Δραγούμης από την εξορία, αποφεύγει να απαντήσει στα γράμματα του αγαπημένου της, απορροφημένη από τη νέα της σχέση με τον Γιώργο Χέλμη, μελλοντικό οικονομικό σχεδιαστή του θιάσου της αλλά και μελλοντικό της σύζυγο. Οι πολιτικές αντιλήψεις της βασιλόφρονης Κοτοπούλη, την ωθούν να μετατρέψει το σαλόνι της σε πολιτικό στέκι της Βασιλικής μερίδας του Λαού, με τον Δραγούμη να έχει εκεί το γραφείο του, ώστε να δέχεται τους φίλους του και να συνεδριάζει η Ηνωμένη Αντιπολίτευση.
Στις 30 Ιουλίου 1920 γίνεται απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι. Η διάδοση της πληροφορίας αυτής, ήρθε στην Ελλάδα διαστρεβλωμένη, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα, πλήθος βενιζελικών να βγει στους δρόμους εξαγριωμένο και να καταστρέψει γραφεία του αντιπολιτευόμενου Τύπου, θέατρα -ανάμεσά τους και το “Κοτοπούλη”- και σπίτια πολιτικών της αντιπολίτευσης. Τα επεισόδια αυτά ονομάστηκαν Ιουλιάνα και σημαδεύτικαν από τη δολοφονία του Δραγούμη. Κατευθυνόμενος προς τα γραφεία του περιοδικού του με σκοπό να γράψει άρθρο που θα καταδίκαζε την απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου, τον σταματούν άνδρες της στρατιωτικής φρουράς του Ελευθερίου Βενιζέλου και τον οδηγούν προς την συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Παπαδιαμαντοπούλου, κοντά στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το ξενοδοχείο Χίλτον. Μετά από λίγο, ακούστηκαν πυροβολισμοί με αποτέλεσμα ο Ίων Δραγούμης να πέσει νεκρός στο έδαφος.
Η Κοτοπούλη το μαθαίνει 23 μέρες αργότερα. Της λένε ότι ο Δραγούμης είναι εξορία, της έκρυβαν τις εφημερίδες και όταν αποφάσισε η ίδια να επισκεφθεί τον Βενιζέλο για να της δώσει εξηγήσεις, της το αποκάλυψαν. Απαρηγόρητη που έχασε τον αγαπημένο της, θα φύγει στην Ιταλία, όπου θα θρηνήσει τον Δραγούμη μακρυά από τα αδιάκριτα βλέμματα (φωτό επανω)
Όταν επιστρέψει, θα αφοσιωθεί και πάλι στο θέατρο και το 1924, σε ηλικία 37 χρονών, θα παντρευτεί τον Γιώργο Χέλμη. Θα ζήσουν μαζί 33 χρόνια, μέχρι το θάνατό της, το 1957. Ο παράφορος δωδεκαετής έρωτας όμως με τον Ίωνα Δραγούμη, μνημονεύεται μέχρι σήμερα, όπως όλοι οι μεγάλοι έρωτες που δεν σβήνουν ποτέ…
1924, στις Πυραμίδες του Καϊρου
Πρωτοχρονιά 1951, θέατρο Ρεξ. Βούλα Ζουμπουλάκη, Νίτσα Τσαγγανέα, Μελίνα Μερκούρη, Μαρίκα Κοτοπούλη, Γιώργος Χέλμης, Άννα Συνοδινού, Δημήτρης Μυράτ
Γιώργος Χέλμης, Μαρίκα Κοτοπούλη
