Από την/τον Βασίλης Νάτσιος | 25 Απριλίου 2019
Οι μουσικοσυνθέτες και στιχουργοί της Ευρώπης βρίσκονται σε πλήρη αλληλεγγύη με τους Έλληνες δημιουργούς και ζητούν την ανάληψη δράσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την παράνομη επέμβαση του Ελληνικού Κράτους στην αγορά.
Στα τέλη Μαρτίου, o Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών (ECSA) έκανε το πρωτοφανές βήμα υποβολής καταγγελίας στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λογαριασμό όλων των Ευρωπαίων δημιουργών και όχι μόνον. Η καταγγελία αυτή καταδεικνύει την υποστήριξή τους σε όσους δημιουργούς στην Ελλάδα παρεμποδίζονται από το να έχουν πρόσβαση στα έσοδα από τη μουσική τους. Η καταγγελία υποστηρίζεται από το Διεθνές Συμβούλιο Δημιουργών Μουσικής (CIAM).
Οι δημιουργοί της μουσικής ανησυχούν για τη ζημία που έχει προκληθεί στα μέσα διαβίωσης δημιουργών μουσικής στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και εκτός αυτής – ζημία που προκύπτει από την παράνομη και συνεχή παρέμβαση του Ελληνικού Κράτους στην αγορά.
Κάθε συνθέτης ή στιχουργός έχει το δικαίωμα να μπορεί να επιλέγει τον οργανισμό που διαχειρίζεται τα δικαιώματά του για τηλεοπτική μετάδοση και δημόσια εκτέλεση. Η ελευθερία αυτή επιλογής κατοχυρώνεται τόσο στο δίκαιο της ΕΕ όσο και στο ελληνικό δίκαιο.
Οι εταιρείες διαχείρισης που επιλέγονται από τους δημιουργούς -εδώ και 150 χρόνια- ονομάζονται Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που διευθύνονται από διοικητικά συμβούλια που εκλέγονται από τους δημιουργούς. Ένας ΟΣΔ λειτουργεί τόσο προς όφελος των μελών του όσο και προς όφελος των χρηστών μουσικής (όπως ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, κλαμπ ή μουσικών ψηφιακών υπηρεσιών) αλλά και των καταναλωτών παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να εκκαθαρίζουν δικαιώματα για τη χρήση προστατευόμενου ρεπερτορίου απλά και από ένα κεντρικό σημείο (one stop shop). Οι ΟΣΔ ρυθμίζονται από την εθνική και την ενωσιακή νομοθεσία, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η χρηστή διακυβέρνησή τους, η λειτουργία τους βάσει κανόνων δεοντολογίας και διαφάνειας καθώς και βάσει αντικειμενικών πρακτικών αδειοδότησης για τους χρήστες μουσικής.
Οι ΟΣΔ εποπτεύονται στην Ελλάδα από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), ο οποίος, σύμφωνα και με το ενωσιακό δίκαιο, είναι το εξουσιοδοτημένο εποπτικό όργανο των ελληνικών ΟΣΔ.
Το Μάιο του 2018, η άδεια του ελληνικού ΟΣΔ (ΑΕΠΙ) ανακλήθηκε μετά από σκάνδαλο που αφορούσε μη καταβληθέντα δικαιώματα και παρατυπίες από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Αυτοδιαχείριση, ένας ανεξάρτητος δεύτερος ΟΣΔ στην ίδια κατηγορία δικαιούχων, ήταν έτοιμη να συνεχίσει τη διαχείριση των δικαιωμάτων των δημιουργών ώστε να μην δημιουργηθεί κενό στην αγορά. Μετά την πτώση της ΑΕΠΙ η Αυτοδιαχείριση κατάφερε να συνάψει συμβάσεις με Έλληνες δημιουργούς αλλά και να δημιουργήσει ένα δίκτυο συμβάσεων αμοιβαιότητας με ΟΣΔ του εξωτερικού προκειμένου να διαχειριστεί τα δικαιώματα τόσο των Ελλήνων όσο και των αλλοδαπών δημιουργών. (Βλ. Σημείωση προς τους συντάκτες)
Ωστόσο, η σχεδόν άμεση αντίδραση του Ελληνικού Κράτους μετά την πτώση της ΑΕΠΙ ήταν να καταλάβει τον έλεγχο της διαχείρισης των δικαιωμάτων στη μουσική και να τα μεταβιβάσει σε ένα νεοσύστατο τμήμα του ΟΠΙ, δηλαδή του εποπτεύοντος των ΟΣΔ οργανισμού, καθιστώντας με τον τρόπο αυτόν τον ίδιο οργανισμό τόσο εποπτεύοντα όσο και εποπτευόμενο.
Περαιτέρω, το νέο αυτό τμήμα χρηματοδοτήθηκε παράνομα με κρατικά κονδύλια 2 εκατομμυρίων ευρώ κατά παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Τώρα το νέο τμήμα του ΟΠΙ εμποδίζει την Αυτοδιαχείριση να αποκτήσει πρόσβαση σε δεδομένα που αφορούν έργα των μελών της και εισοδήματά τους.
Το αποτέλεσμα είναι να εμποδίζεται η επιλογή των δημιουργών να συμμετέχουν ελεύθερα σε ΟΣΔ της επιλογής τους προσπαθώντας να δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον ΟΣΔ που δημιουργήθηκε από το Ελληνικό Κράτος. Η παράνομη αυτή ανάμιξη του Ελληνικού Κράτους στην Ελληνική αγορά έχει ως συνέπεια να μην φθάνουν στους δικαιούχους σημαντικά έσοδα από τα έργα τους.
Εκφράζοντας την ανησυχία του για τους συναδέλφους του, ο Πρόεδρος της ECSA, Alfons Karabuda, δήλωσε:
«Οι παρούσες δυσχέρειες στην Ελλάδα επηρεάζουν πρωτίστως τους Έλληνες δημιουργούς μουσικής αλλά και τους δημιουργούς μουσικής γενικότερα. Ανησυχούμε για τις δυσχέρειες αυτές και τις ιδιαίτερα επιβλαβείς επιπτώσεις τους σε όλους τους δημιουργούς μουσικής. Οι δημιουργοί μουσικής της Ευρώπης αποτελούν το θεμέλιο ενός ζωτικού, ποικίλου και σημαντικού οικονομικού και πολιτιστικού τομέα. Αξίζουν μια αποτελεσματική διαχείριση των έργων τους και την προστασία του νόμου ακριβώς όπως οι Έλληνες φορολογούμενοι αξίζουν να είναι σίγουροι ότι η διαχείριση των φορολογικών τους εσόδων γίνεται με υγιή, νόμιμο και διαφανή τρόπο».
Ο πρόεδρος του CIAM, Eddie Schwartz, προσέθεσε:
“Αυτές οι ενέργειες μας επηρεάζουν όλους. Ως δημιουργοί συμπαριστάμεθα στους συναδέλφους μας ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα έχουν ένα σωστό και νόμιμο διαχειριστικό σύστημα δικαιωμάτων στην Ελλάδα, στο οποίο θα μπορούν να στηριχθούν για την επιβίωσή τους. Κάθε δημιουργός μουσικής θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει τον ΟΣΔ που επιθυμεί. Κανένας ΟΣΔ δεν θα πρέπει ποτέ να παρεμποδίζεται από το να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των δημιουργών τα δικαιώματα των οποίων έχει κληθεί να προστατεύσει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αντιτιθέμεθα στην κατάσταση στην Ελλάδα.”
