Από την/τον Βασίλης Νάτσιος | 31 Μαρτίου 2020
Ευγενής αγάπη… Ίσως η καλύτερη απόδοση του όρου courtly love (amour courtois γαλλικά). Είναι ο ιπποτικός τρόπος να δείξει κάποιος το θαυμασμό και την έλξη του στον/στην ερωμένο/ερωμένη του, που κωδικοποιήθηκε κατά το μεσαίωνα στη δυτική Ευρώπη. Με έντονες επιρροές από τον εκλεπτυσμένο μουσουλμανικό πολιτισμό που άνθησε στην Ισπανία πριν την ανακατάληψη της χερσονήσου από την Ισαβέλλα, αντίλαλοι της δονούν τον Δον Κιχώτη. Ο θαυμασμός του ωραίου σε όλες τις κουλτούρες, από το ιαπωνικό Tale of Genji ως τον ταντρικό βουδισμό και της δοκιμασίες που περνάει η αγάπη στον Ερωτόκριτο, για να δικαιωθεί στο τέλος.
Kάλλιά `χω εσέ με θάνατον, παρ’ άλλη με ζωή μου,
για σένα εγεννήθηκε στον κόσμον το κορμί μου.
Στη γαλλική αυλή του 12ου αιώνα, στο Για την Αγάπη (De Amore, Andreas Capellanus), ο συγγραφέας παραθέτει 31 προϋποθέσεις της αληθινά ιπποτικής αγάπης. Ξεχωρίσαμε μερικές:
- Η αγάπη δεν πρέπει να αποθαρρύνεται με το γάμο
- Αυτός που αγαπά, ζηλεύει
- Ό,τι δίνεται χωρίς την ελεύθερη βούληση του/της ερωμένου/-ης δεν έχει αξία
- Η επιμονή γεννά την αγάπη
- Η αγάπη δε συνυπάρχει με την πλεονεξία
- Η προσμονή είναι μόνιμη σύντροφος της αγάπης
- Η αξία της αγάπης είναι ανάλογη των δυσκολιών που συναντά και ξεπερνά
- Το να απολαμβάνεις την παρουσία του αγαπημένου σου δεν έχει όρια
- Δύο άντρες μπορούν να αγαπήσουν μια γυναίκα και δύο γυναίκες τον ίδιο άντρα.
Ο Ύμνος της Αγάπης όπως έγινε γνωστός (και μελοποιήθηκε για την Μπλε Ταινία του Κριζστόφ Κισλόφσκι) το απόσπασμα από την επιστολή του αποστόλου Παύλου Προς Κορινθίους αναφέρει:
(Η Αγάπη) όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει.
Για τη νευροφυσιολογία η αγάπη όπως παρουσιάζεται μετά την αρχική φάση της σεξουαλικής έλξης είναι το αποτέλεσμα έκκρισης οξυτοκίνης από τον οργανισμό (της ορμόνης που εκκρίνεται με τον οργασμό) και η εξελικτική ψυχολογία θεωρεί ότι σαν συναίσθημα έχει τις ρίζες του στην παρατεταμένη παιδική ηλικία του ανθρώπινου είδους, που ευνοεί τη δημιουργία βαθύτερων δεσμών ως μέσο επιβίωσης σε ένα αφιλόξενο κόσμο. Η αγάπη των γονιών είναι σίγουρα μια κατηγορία από μόνη της.
Αυτό σημαίνει ότι το ζευγάρι (ή η οικογένεια) είναι πιο ισχυρό από τα επιμέρους συστατικά του -όσα και όποιου- πιθανού συνδυασμού είναι αυτά. Το να αγαπάς όμως δεν είναι μόνο λογικό και συμφέρον καθώς πολλές φορές φτάνει ως την υπερβολή ή την κατάλυση του αυτόνομου εαυτού του ενός εκ των δύο σε σχέσεις όπου υπάρχει βία και θυματοποίηση για παράδειγμα.
Σίγουρα πάντως η αγάπη έχει γεννήσει μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες που γράφηκαν, τις πιο ωραίες αισθηματικές ταινίες και τα πιο συγκλονιστικά τραγούδια που ακούστηκαν.
