Ο Δημήτρης Ψαθάς “επιστρέφει” στο Εθνικό Θέατρο με την κωμωδία “Ξύπνα Βασίλη”

Φαρμάκι έχω στην ψυχή, φέρνει μαυρίλα θολερή, στα στήθια μου νύχτα αξημέρωτη ξανά. Με το πιοτό της με κερνά, εβίβα μου, σκοτάδι πίνω για πιοτό, πω πω πω πω πω πω πω πω… και το μυαλό μου είναι θολό, πωπωπωπω, πωπωπωπω! Αυτό το ποίημα, μαζί με το Μαύρα κοράκια, κόκκινα κοράκια, θα ακουστούν φέτος στο Εθνικό Θέατρο στη Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», στη διαχρονική και οξυδερκή πολιτική σάτιρα του μεγάλου Έλληνα θεατρικού συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά, Ξύπνα Βασίλη. Η κωμωδία που αγαπήσαμε κυρίως από την κινηματογραφική της μεταφορά το 1969 από τη Φίνος Φίλμ σε σενάριο-σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη με ένα εκπληκτικό κάστ ηθοποιών -Γιώργο Κωνσταντίνου, Αλέκο Αλεξανδράκη, Έλενα Ναθαναήλ, Τασσώ Καββαδία, Γιώργο Μιχαλακόπουλο, Ελένη Ζαφειρίου κ.α. – ανέβηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1965 από το θίασο του Ντίνου Ηλιόπουλου σημειώνοντας ένα ρεκόρ παραμονής έργου στην Ελληνική σκηνή για την εποχή του! Παρέμεινε στην σκηνή συνεχώς από το 1965 ως το 1967, μια εποχή που τα θέατρα άλλαζαν συχνά έργα.

ΣχετικάΆρθρα

Στις 17 Ιανουαρίου 1978 ο Ντίνος Ηλιόπουλος, με αφορμή την παρουσίαση του Ξύπνα Βασίλη στο Φεστιβάλ Θεάτρου «Αδέσμευτης σκέψης» στην πόλη Νάντ (Nantes) της Γαλλίας για τις 11 Ιουνίου 1978, αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Μακεδονία: Ο Δημήτρης Ψαθάς είναι ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας. Μετά το πολύκροτο «Ζητείται ψεύτης» και το «Φωνάζει ο κλέφτης» (που μεταφράστηκε σε πέντε γλώσσες και κάνει ακόμα τον γύρο του κόσμου), το «Ξύπνα Βασίλη» μπορεί να θεωρηθεί ότι ολοκληρώνει μια πολιτική του τριλογία. Με τη συμπλήρωση δεκαετίας από την πρώτη θριαμβευτική παρουσίαση του έργου στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη που τόσο βίαια διακόπηκε απ’ την έλευση της δικτατορίας και επειδή ευτύχησα να ερμηνεύσω εγώ και τις τρεις πολιτικές σάτιρες, δικαιούμαι να αποτολμήσω μερικές σκέψεις για τον Δημήτρη Ψαθά: στη σάτιρα «Ξύπνα Βασίλη» ο συγγραφέας μοιάζει να εμπνέεται από τον ορισμό που μας δίνει ο Ζαν Ζακ Ρουσώ για την ιδέα της δημοκρατίας: «Δεν μ’ αρέσει αυτό που λες, ωστόσο θα αγωνιστώ μέχρι θανάτου για να μπορείς να το λες». Ο Ψαθάς δεν κάνει στρατευμένο θέατρο, γιατί δεν αναγνωρίζει σε κανένα κόμμα το δικαίωμα να λέει ότι του ανήκει. Η σάτιρά του πονάει, γιατί χρησιμοποιεί το τρομερότερο όπλο της γραφής, το γέλιο. Όχι το αποστασιοποιημένο γέλιο των συμβολισμών και της τεθλασμένης του παραλόγου, αλλά το πλατύ, καθάριο, λαϊκό γέλιο, από αυτό το γέλιο που μ’ αυτό σαρκάζουν οι λαοί και εμψυχώνονται, ας μην ξεχνάμε πως μ αυτό το γέλιο οι μεγάλοι της σάτιρας, Αριστοφάνης, Μολιέρος, Μπομαρσέ και ο Τσάπλιν εκφράζοντας το λαϊκό άχτι, ξεφτιλίσανε και γκρέμισαν θεσμούς. Αυτή είναι η διαφορά του στρατευμένου από το πολιτικό θέατρο. Καιροσκοπικά και με καταναγκαστικό στόχο το πρώτο, λαϊκή κραυγή απέναντι στην καθολική ασχήμια το δεύτερο.

Μετά από 25 χρόνια ο Δημήτρης Ψαθάς «επιστρέφει» στο Εθνικό θέατρο μετά το παίξιμο της τελευταίας κωμωδίας του «Φον Δημητράκης» με την οποία εγκαινιάστηκε η σκηνή του θεάτρου «Κοτοπούλη-Ρέξ» το 1993, όταν το θέατρο Κοτοπούλη-Ρέξ ύστερα από την ανακαίνισή του λόγω καταστροφής από πυρκαγιά εντάχθηκε τότε στο δυναμικό του Εθνικού θεάτρου. Ο Δημήτρης Ψαθάς σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε για να ανοίξει η χιλιοαμπαρωμένη πόρτα του Εθνικού θεάτρου που ήταν ερμητικά κλειστή για τους σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς την εποχή του. Έργο του παίχτηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό θέατρο μόνο μετά το θάνατό του («Η Χαρτοπαίχτρα» με την Μαίρη Αρώνη)

Ο σκηνοθέτης Άρης Μπινιάρης που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς ανεβάζοντας «Βάκχες» και «Πέρσες», ύστερα από πρόσκληση του Στάθη Λιβαθυνού σκηνοθετεί το Ξύπνα Βασίλη φέτος στο Εθνικό θέατρο. Πιστός στην ιδιόχειρη θεατρική του φόρμα, φέρνει στη σκηνή την ατμόσφαιρα των σίξτις με διάθεση ευρηματική. Με ματιά σύγχρονη αποκρυπτογραφεί το ιδιότυπο ύφος του συγγραφέα που μιλά για τα «σοβαρά» μπλέκοντας το γέλιο με το σφίξιμο στο στομάχι και φωτίζει μοναδικά τη συνάφεια του έργου με το σήμερα.

Ο Άρης Μπινιάρης μιλά για το «Ξύπνα Βασίλη»:

Το «Ξύπνα Βασίλη» σαν έργο έχει μία μεγάλη δυναμική. Είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαι με κωμωδία και μου αρέσει πάρα πολύ, γιατί μπορείς να καυτηριάσεις κάποια πρόσωπα και καταστάσεις με έναν πολύ εύθυμο τρόπο και ταυτόχρονα σου δίνεται η ευκαιρία να γίνεις όσο αιχμηρός θέλεις. Το βασικότερο για μένα με το Ξύπνα Βασίλη είναι αυτό που είπε ο Δημήτρης Ψαθάς: «Εγώ θέλω να γράψω ένα έργο που να καυτηριάζει τον ρομαντισμό των ιδεολόγων», που πάει όμως πέρα από τις ιδεολογίες και εμφανίζει και ένα δραματικό υπόβαθρο προσώπων. Κι εγώ με αυτό συγκλονίστηκα γιατί είναι σαν όλα τα πρόσωπα του έργου να τα συνδέει μία προσωπική και μεμονωμένη μοναξιά του καθενός ξεχωριστά. Διατηρήσαμε τους κώδικες της κωμωδίες αλλά ταυτόχρονα βγάλαμε και όλη την παράκρουση εκείνης της εποχής που υπέβοσκε και δεν απέχει καθόλου απ’ την δική μας…

Εκτός από την παράσταση Ξύπνα Βασίλη, το Εθνικό θέατρο τιμά τον Δημήτρη Ψαθά παρουσιάζοντας στο φουαγιέ της σκηνής «Νίκος Κούρκουλος» την έκθεση φωτογραφίας «Δημήτρης Ψαθάς: Ιστορικές φωτογραφίες»- μία έκθεση αφιερωμένη στο έργο του στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Οι φωτογραφίες προέρχονται από την ιδιωτική συλλογή της Μαρίας Ψαθά και της Λένας Νίτσου (επιμέλεια έκθεσης Λένας Νίτσου, εικαστική επιμέλεια Πάρι Μέξη). Η έκθεση θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό καθ όλη τη διάρκεια της προγραμματισμένης παραμονής του έργου «Ξύπνα Βασίλη» (από τις 19/10/2018 έως τις 3/2/2019).

Ηθοποιοί των έργων του Δημήτρη Ψαθά εικονίζονται σε μοναδικές φωτογραφίες αναβιώνοντας μία ολόκληρη εποχή σε στιγμιότυπα από τις μεγάλες επιτυχίες του Δημήτρη Ψαθά στο θέατρο -από τις πρεμιέρες και τις πανηγυρικές παραστάσεις των έργων του: Δημήτρης Χόρν, Άννα Συνοδινού, Μαίρη Αρώνη, Κατερίνα Ανδρεάδη, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Βασίλης Λογοθετίδης, Ντίνος Ηλιόπουλος, Διονύσης Παπαγιανννόπουλος, Γιάννης Γκιωνάκης, Ρένα Βλαχοπούλου, Νίκος Σταυρίδης, Κώστας Βουτσάς, Νίκος Ρίζος, Γιώργος Κωνσταντίνου, Άννα Παναγιωτοπούλου κ.ά. Για την υλοποίηση της έκθεσης συνεργάστηκαν οι: Εύη Αγγελοπούλου, Δήμητρα Σπυρίδωνος, Τζίνη Υφαντίδου.

Έλενα Ναθαναήλ, Αλέκος Αλεξανδράκης στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη Ξύπνα Βασίλη, κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης κωμωδίας του Δημήτρης Ψαθά

Γιώργος Τσιτόπουλος, Γιώργος Κωνσταντίνου στο ρόλο του Βασίλη. Η ταινία προβλήθηκε τη σαιζόν 1968-1969 και έκοψε 201.084 εισιτήρια. Ήρθε στην 35η θέση σε 108 ταινίες.

Υπόθεση της κωμωδίας «Ξύπνα Βασίλη»: Βρισκόμαστε στα γραφεία του εκδοτικού οίκου Φαρλάκου. Ο Βασίλης, συντηρητικών πολιτικών φρονημάτων, και ο Μάνος, προοδευτικών, συγκρούονται για τις συνθήκες εργασίας, αλλά και για το περιεχόμενο των βιβλίων που εκδίδονται. Σημείο αιχμής για την πνευματική διαμάχη, ο ποιητής Φανφάρας και η στρατευμένη συντηρητική ποίησή του. Πολύ γρήγορα, όμως, η τύχη τα φέρνει έτσι ώστε οι πολιτικές πεποιθήσεις των δύο συναδέλφων αλλάζουν και οι καταστάσεις που ακολουθούν δοκιμάζουν τους ήρωες. Ποιος από τους δύο θα καταφέρει να προσαρμοστεί στα ήθη και το πνεύμα της νέας εποχής;

Ταυτότητα Παράστασης

Διασκευή: Άρης Μπινιάρης – Θεοδώρα Καπράλου

Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης

Σκηνικά- Κοστούμια: Πάρις Μέξης

Μουσική: Φώτης Σιώτας

Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Δώρα Ξαγοράρη

Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Γιώργος Γάλλος, Ελισσάβετ Κωνσταντινίδου, Ηρώ Μπέζου, Άρης Μπινιάρης, Γιώργος Παπαγεωργίου, Στέφανος Πίττας, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Λυδία Τζανουδάκη, Έλενα Τοπαλίδου, Αινείας Τσαμάτης

Μουσικοί επί σκηνής: Φώτης Σιώτας, Δημήτριος Τσεκούρας

Φωτογράφος παράστασης: Πάτροκλος Σκαφίδας

Λήξη παραστάσεων: 3/2/2019

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ-ΣΚΗΝΗ «ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ», Αγίου Κωνσταντίνου 22-24 , τηλ. 210.5288170-171, 210.7234567 (μέσω πιστωτικής κάρτας), στο www.ticketservices.gr και στο tickets.public.gr Ωρες λειτουργίας ταμείων κτιρίου Τσίλλερ

από 19/9/2018 έως 14/10/2018 Τετάρτη – Κυριακή 9:00 – 16:30

από 17/10 Τετάρτη έως Κυριακή 9:00 – 21:00

Ημέρες και ώρες παραστάσεων

Τετάρτη, Κυριακή στις 18:00

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00

Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη, Πέμπτη ενιαία τιμή 15€

Παρασκευή ενιαία τιμή 13€

Σάββατο, Κυριακή ενιαία τιμή 18€

Ειδικές τιμές: Φοιτητικό-Νεανικό 10€ (κάθε Πέμπτη)

Ανω 65 ετών 10€ (κάθε Τετάρτη)

Κάρτα ανεργίας 5€ (κάθε Τετάρτη και Πέμπτη)

ΑΜΕΑ 5€ και συνοδός 5€ (καθημερινά & Σαββατοκύριακο)