Tο ινστιτούτο σύγχρονης εικαστικής κουλτούρας Radio Athènes είναι ένας ανεξάρτητος µη-κερδοσκοπικός οργανισµός που ιδρύθηκε το Δεκέµβριο του 2014 στην Αθήνα και διευθύνεται από την ιστορικό τέχνης Έλενα Παπαδοπούλου. Η αποστολή του Radio Athènes είναι να εισαγάγει ένα νέο πολιτιστικό µοντέλο µε έµφαση στη διεθνή διάσταση της σύγχρονης εικαστικής κουλτούρας. Η δοµή και το πρόγραµµα διαρθρώνονται µέσα από 3 πλατφόρµες: -Το Βιβλιοπωλείο -Το Showroom -Τις Εκθέσεις. Οι 3 πλατφόρµες λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία και παρουσιάζουν projects σε στενή συνεργασία µε Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, ιστορικούς τέχνης, συγγραφείς και επιµελητές. Το Βιβλιοπωλείο και το Showroom που στεγάζονται σε µόνιµο χώρο στην οδό Πετράκη οργανώνονται πέρα από µία παραδοσιακή λογική διάθεσης βιβλίων και αντικειµένων. Και οι δύο αυτές πλατφόρµες είναι µια ευκαιρία παρουσίασης:
-νέων εκδόσεων από τους ίδιους τους συγγραφείς οι οποίοι αναλαµβάνουν και την επιµέλεια των τίτλων έτσι ώστε το βιβλιοπωλείο να εµπλουτίζεται µε οργανικό τρόπο
-ατοµικών εκθέσεων καλλιτεχνών που εκφράζονται και µέσα από τις εφαρµοσµένες τέχνες όπως η µόδα, το design, τα κεραµεικά, ο σχεδιασµός υφασµάτων, στο πνεύµα της ιστορικής πρωτοπορίας (όπως ο Pablo Picasso, οι Robert & Sonia Delaunay, η Sophie Tauber-Arp).
Οι Εκθέσεις, ατοµικές, θεµατικές και ‘διπλές’ (artist pairings), χαρτογραφούν πρωτοποριακές αισθητικές τάσεις, αναφέρονται σε ιστορικούς καλλιτέχνες που εξακολουθούν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δηµιουργούς και είναι εκάστοτε περιοδικές, δηµιουργώντας γέφυρες διπλής κατεύθυνσης ανάµεσα στην τοπική σκηνή και διεθνείς φορείς τέχνης. Οι Εκθέσεις είναι προς το παρόν νοµαδικές, φιλοξενούνται σε διάφορους χώρους της πόλης, σύµφωνα µε τις ανάγκες των καλλιτεχνών. Η απόφαση αυτή είναι ένας τρόπος διατύπωσης της φιλοσοφίας του Radio Athènes που έχει σαν στόχο τη δηµιουργία ενός ευέλικτου, λιτού και αποδοτικού σχήµατος µέσα από συνέργειες και συνεργασίες ώστε η έµφαση να δίνεται στο περιεχόµενο, στην έρευνα και στην παρουσίαση ενός εκθεσιακού προγράµµατος υψηλής ποιότητας. Ζωτικής σηµασίας γιά το Radio Athènes είναι η παρουσία του στη συνείδηση µιας διεθνούς κοινότητας µέσα από το διαδίκτυο. Η ιστοσελίδα του η οποία σχεδιάστηκε από τους Stuart Bailey και David Reinfurt των Dexter Sinister αποτελεί ένα αυτόνοµο project και συγχρόνως αναπτύσσεται µέσα από το διεπιστηµονικό αρχείο εκθέσεων και δραστηριοτήτων του Radio Athènes.
“……γιατί υπάρχει μια σκιά σε μια κουζίνα, υπάρχει μια σκιά σε μια κουζίνα επειδή κάθε πράγμα μικρό είναι πιο μεγάλο” γράφει η Γερτρούδη Στάιν στο λήμμα “Ροστμπηφ” της ενότητας Φαγητό του βιβλίου της “Τρυφερά Κουμπιά” του 1914, όπου κοιτά καθημερινά, οικεία, συνηθισμένα αντικείμενα.
Ξεδιπλώνοντας τις φωτογραφικές εικόνες του ιστορικού γερμανού Alfred Otto Wolfgang Schulze (1913-1951) γνωστού ως Wols, και της σύγχρονης αμερικανίδας εικαστικού Eileen Quinlan (*1972) μια παρόμοια συνάντηση με οικεία αντικείμενα –τυρί, φασόλια, λάσπη, σάρκα, ύφασμα, ένα χέρι ή ένα πρόσωπο- παράγει ανεξίτηλες εγγραφές, αναπαραστάσεις χρονικών δράσεων και πρωτογενούς υλικότητας.
Ο Wols, ένας από τους πρωτοπόρους της art informel, και η Eileen Quinlan σίγουρα ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες και μάλλον καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. ‘Ομως, η φωτογραφική φαντασία και των δύο φαίνεται να περιστρέφεται γύρω από τις αισθησιακές (υλικές) ιδιαιτερότητες του μέσου και συνακόλουθες φαντασιώσεις του πραγματικού/ βιωμένου.
Η έκθεση των δύο καλλιτεχνών που τους χωρίζει τόσο ο χρόνος και διαφορετικές ιστορικές συνθήκες, όσο και διακριτές φωτογραφικές τεχνικές, λειτουργεί ως ένα πεδίο στο οποίο δημιουργούνται παραλληρισμοί (το παιχνίδι των μεταθέσεων), και ανοίγονται ερωτήματα (η φωτογραφία ως υλικό αντικείμενο).
Η έκθεση επιχειρεί να διερευνήσει τρόπους οπτικότητας και να δημιουργήσει αντιστοιχίες μεταξύ του έργου του Wols και της Quinlan που υπερβαίνουν τις καθιερωμένες (ιεραρχικές) συμβάσεις της ιστορίας της τέχνης, τόσο από την άποψη της χρονικής ιστορικής ταξινόμησης, όσο και σε σχέση με τον τρόπο που συζητείται το φωτογραφικό μέσο.
WOLS
Ο Wols (1913-19510, ένας από τους πρωτοπόρους της art informel, μαζί με τον Jean Fautrier και τον Jean Dubuffet, έγινε γνωστός μετά θάνατον για τις ακουαρέλες, τα σχέδια, τα γραπτά του και σε μεγάλο βαθμό για τα ζωγραφικά του έργα της δεκαετίας του 1940, με τις έντονα δουλεμένες και γδαρμένες επιφάνειες λαδομπογιάς. Το φωτογραφικό του έργο της δεκαετίας του 1930 παρέμεινε στο σκοτάδι μέχρι την στιγμή που ο ιστορικός φωτογραφίας Volker Kahmen και ο φωτογράφος Georg Heusch παρήγαν σύγχρονες εκτυπώσεις (modern prints) το 1976 από αρνητικά που τους παραχώρησε η αδελφή του Wols, Δρ Elfriede Schulze-Battmann. Ο Wols δημιούργησε δεκάδες πορτραίτα, πλάνα πεζοδρομίων και ερειπωμένων τείχων, εικόνες δίπλα στη θάλασσα. Το 1937 του ανατέθηκε η φωτογράφηση του «Pavillion de l Élégance» στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων. Συχνά δούλευε με δανεικές κάμερες και ακόμη συχνότερα δεν είχε την δυνατότητα να προμηθευτεί τα υλικά για να εκτυπώσει τα αρνητικά του. Ο Wols χρησιμοποιούσε την κουζίνα του ως αυτοσχέδιο στούντιο και σκοτεινό θάλαμο. Είναι εκεί (στην κουζίνα) που δημιούργησε μερικές από τις πιο σημαντικές εικόνες του: “Πήγαινε για ψώνια, για να μαγειρέψει ισπανικό ή κινέζικο…αλλά πρώτα, όλα φωτογραφιζόντουσαν [ωμά] -το κουνέλι, τα κρεμμύδια”, γράφει η σύζυγός του Gréty, σε μια επιστολή του 1966.
Η προσέγγισή του μετατρέπει την γνώριμη ποιότητα των αντικειμένων σε κάτι αποξενωμένο, και έτσι οι νεκρές φύσεις του Wols συνδέονται άμεσα με τα γραπτά του Georges Bataille γύρω από την ιδέα του ‘άμορφου’ (informe). Τα έργα αυτά συμπίπτουν και με ένα διάχυτο αίσθημα ανασφάλειας που διαπερνούσε το Παρίσι την δεκαετία του 1930 κάτω απο την απειλή του πολέμου, μια ατμόσφαιρα που αντικατροπτίζεται, μπορεί να ισχυριστεί κανείς, στις σημερινές αβέβαιες εξελίξεις και τις επικείμενες αλλαγές στην Ευρώπη.
Γεννημένος στο Βερολίνο το 1913, ο Wols εγκατέλειψε τη Γερμανία το 1932 κάνοντας βάση του την Γαλλία, εκτός απο ένα διάστημα δύο ετών όπου έζησε στην Ισπανία. Μετά το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, αιχμαλωτίστηκε γιά πάνω από ένα χρόνο σε διάφορα στρατόπεδα. Μετά το θάνατο του το 1951, ο Wols συμπεριλήφθη στις τρείς πρώτες εκθέσεις της Documenta (1955, 1959, 1964) και στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1958. Οι σημαντικότερες εκθέσεις του φωτογραφικού του έργου περιλαμβάνουν: Wols, der gerettete Blick, σε επιμέλεια Michael Hering, Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsammlungen, Δρλεσδη (2013) και Martin Gropius Bau του Βερολίνου (2014), Wols photographs, σε επιμέλεια Christina Mehring, Busch-Reisinger, Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Harvard, Cambridge, MA (1999) και Wols, Photographe, σε επιμέλεια του Laszlo Glozer, Centre Georges Pompidou, Παρίσι (1980).
EILEEN QUINLAN
Γεννημένη στη Βοστώνη το 1972, η Eileen Quinlan ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Διευρευνά τα πολλά επίπεδα που αποτελούν το φωτογραφικό σύστημα, την υλικότητα τόσο της εικόνας όσο και του φιλμ, συχνά μετατρέποντας την διαδικασία της μεταμόρφωσης που λαμβάνει χώρα, στο ίδιο της το θέμα. Έχει δημιουργήσει ‘νεκρές φύσεις’, ‘αφαιρετικές συνθέσεις’ και ‘πορτραίτα’, ταλαντευόμενη ανάμεσα στην έγχρωμη και μαυρόασπρη φωτογραφία, προκειμένου να μην «θεωρηθεί κάποια χρωματική εγγραφή πιο αληθινή από την άλλη», όπως η ίδια σημειώνει. Συχνά φωτογραφίζει με φιλμ polaroid του οποίου η ημερομηνία λήξης έχει παρέλθει, ή προσθέτει τεκίλα στο νερό όπου το φιλμ μπορεί να μείνει βυθισμένο για εβδομάδες. Οι παραποιήσεις της Quinlan στις επιφάνειες των αρνητικών της περιλαμβάνουν εκδορές με ατσαλόσυρμα και στυλό, χρήση υγρών και τα ίδια της δακτυλικά αποτυπώματα. Οι ενεργητικές αυτές παρεμβάσεις δημιουργούν εκτυπώσεις με έντονη υφή. Η ύλη (το σώμα ή τα φωτογραφικά υλικά) και η μνήμη (σαν φωτογραφική ανάμνηση) είναι εγγεγραμμένες μέσα σε ένα μέσο το οποίο το αντιμετωπίζει «όχι ως ανεπιφύλακτη πρόσληψη του αντιληπτού κόσμου, αλλά ως μια θέση μέσα σε ένα σκοπικό καθεστώς που διαμεσολαβείται και χρωματίζεται μέσα από εμπόδια, οθόνες, κουρτίνες ».
Η Eileen Quinlan διδάσκει στην Milton Avery Σχολή Καλών Τεχνών του Bard College.
Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και θεματικές εκθέσεις διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων των Image Support, Bergen Kunsthall (2016), Lens Work, LACMA Λος Άντζελες (2015), What is a Photograph?, ICP, Νέα Υόρκη (2014) και Momentum 13: Eileen Quinlan, ICA, Βοστώνη (2009). Εκπροσωπείται από την Miguel Abreu Gallery, Νέα Υόρκη και Campoli Presti, Λονδίνο / Παρίσι. Η δουλειά της βρίσκεται στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Hammer, Λος Άντζελες, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, στο Whitney Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης, Νέα Υόρκη και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης μεταξύ άλλων.
Η έκθεση θα πλαισιωθεί από μια σειρά ομιλιών σχετικά (αλλά όχι αποκλειστικά) με το έργο των δύο καλλιτεχνών. Η ιδέα του άμορφου (informel) αναδιαρθρώνεται σε ένα σύγχρονο πλαίσιο: Τι είναι μια φωτογραφία; Πώς συνδέεται με την ιδέα του αντιτύπου και της αφαίρεσης; Είναι μια μυθοπλασία; Είναι μοναδική; Είναι ένα απεριόριστο άνοιγμα στον κόσμο που έρχεται σχεδόν αποκλειστικά μέσω φωτός και σκιών στο χρόνο;
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Απρίλιος 2016, βιβλιοθήκη του Goethe-Institut, Ομήρου 14-16
Περισσότερες πληροφορίες στο www.radioathenes.org, www.goethe.de/athen
Ελενα Παπαδοπούλου ξενάγηση της έκθεσης
24 Απριλίου, Μέγαρο Σταθάτου, 12:00 μεσημέρι
Η έκθεση πραγματοποείται με την συνεργασία του Goethe-Institut, του
Federal Foreign Office, την υποστήριξη των: Outset.Ελλάδος / Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsammlungen, Dresden / Miguel Abreu Gallery, Νέα Υόρκη / New Hotel, member of Yes! Hotels and Design Hotels /
Aegean και την γενναιόδωρη συμμετοχή του Olivier Berggruen
Θερμές ευχαριστίες στους: Eileen Quinlan, Miguel Abreu, Olivier Berggruen, Stephanie Buck, Αφροδίτη Γκόνου, Michael Hering, Μαρία Ιωάννου, Ελίνα Κουντούρη, Samuel Merians, Eileen Quinlan Studio και Juliane Stegner.
Παραγωγή Radio Athènes
Επιμέλεια έκθεσης ‘Ελενα Παπαδοπούλου
Διάρκεια έκθεσης μέχρι 8 Μαϊου 2016
Ο σχεδιασμός της ταυτότητας έγινε απο το γραφείο mnp (www.mnpdesign.gr)
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Μέγαρο Σταθάτου
Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1
www.cycladic.gr
Εισιτήριο:
3.5 €
Φίλοι του Μουσείου, ελεύθερη είσοδος
Ημέρες και Ώρες Λειτουργίας:
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο:
10.00-17.00
Πέμπτη:10.00-20.00
Κυριακή: 11.00-17.00
Τρίτη κλειστά
Radio Athènes
Πετράκη 15
Αθήνα 10563
wave@radioathenes.org
www.radioathenes.org
Σχόλια για αυτό το άρθρο