ΤΩΡΑ |
Είναι από τους πιο σπουδαίους και σημαντικούς ηθοποιούς της γενιάς του, με τεράστια υποκριτική δεινότητα, γκάμα και θεατρική στόφα. Έχει «σφραγίσει» με την ερμηνεία του και έχει δώσει ρεσιτάλ ηθοποιίας σε μεγάλα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Δεν ερμηνεύει, δεν ενσαρκώνει, δεν προσεγγίζει απλά και μόνο τον κάθε ήρωα που καλείται να υποδυθεί. «Ντύνεται» με το ρόλο, γίνεται ένα με αυτόν και ανεβάζει τον πήχυ όλο και πιο ψηλά κάθε φορά. Αλλάζει πρόσωπα και μεταμορφώνεται σαν τον χαμαιλέοντα, αποφεύγοντας αισθητά την τυποποίηση, όσο λίγοι συνάδελφοί του. Ο αδιαμφισβήτητα χαρισματικός Αιμίλιος Χειλάκης αυτή τη φορά σαρώνει τη σκηνή του θεάτρου Αριστοτέλειον και δε διστάζει να αναμετρηθεί «Μόνος με τον ΄Αμλετ», τον εμβληματικό αυτόν ήρωα του μεγάλου και διαχρονικού συγγραφέα Σαίξπηρ, σε μια ιδιάζουσα και ενδιαφέρουσα διασκευή, μια παράσταση η οποία δίκαια απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια από κοινό και κριτικούς.
–Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονα το φαινόμενο να ανεβαίνουν μονόλογοι στις θεατρικές σκηνές σε αναλογία σχεδόν ίση με τα πολυπρόσωπα έργα. Εκτός από εμπειρία, υποκριτική δεξιότητα, ταλέντο, τι άλλο πρέπει να διαθέτει ένας ηθοποιός για να μπορέσει να ανταπεξέλθει τις δυσκολίες που απαιτεί ένας μονόλογος;
΄Ενας μονόλογος δεν έχει μεγάλη διαφορά από ένα έργο με άλλους χαρακτήρες, γιατί η νέα τάση της υποκριτικής, η οποία μας έχει παραδοθεί από σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου στην Ελλάδα, δεν απαιτεί να «χτίσεις» στο ρόλο, απαιτεί να παίξεις το κείμενο. Επομένως, είτε είσαι μόνος επί σκηνής, είτε συμμετέχεις σε ένα πολυπρόσωπο θίασο, έχεις μια βασική αρχή. Να «μιλήσεις» με το κείμενο. Υποκριτικά, λοιπόν δεν υπάρχει διαφορά. Μια διαφορά που ίσως σκέφτεται ο θεατής ότι υπάρχει, είναι ότι ένας δεύτερος ηθοποιός στη σκηνή σε «ξεκουράζει». Όμως, σ’αυτή τη νέα εποχή υποκριτικής δεν ισχύει αυτό, γιατί ούτως ή άλλως συμμετέχεις σε μια κατασκευή που λέγεται θεατρικό έργο. Άρα, αυτήν την κατασκευή την υπηρετείς ούτως ή άλλως. Το σημαντικό δεν είναι ο ηθοποιός, το σημαντικό είναι τα κείμενα. Τα κείμενα κάνουν σημαντικούς τους ηθοποιούς. Το θέμα είναι να είσαι έτοιμος να τα υποστηρίξεις.
–Eπιλέγεις δύσκολους και απαιτητικούς ρόλους, αντάξιους της θεατρικής σου στόφας και γκάμας. Δεν υπάρχουν στιγμές που σου λείπει ένας πιο εύκολος ρόλος;
Δεν παίζω ρόλους, παίζω τα κείμενα…Απόδειξη το «Μόνος με τον ΄Αμλετ», γιατί στο έργο αυτό παίζω εννέα ρόλους. Δεν παίζω κάποιο ρόλο, αλλά παίζω το κείμενο το Σαίξπηρ.
–Το έργο «Μόνος με τον ΄Αμλετ», γιατί το επέλεξες; Τι σε εντυπωσίασε σε αυτό;
Με εντυπωσίασε η όλη διαδικασία της κατασκευής. Σκηνοθετώντας και διασκευάζοντας αυτό το τεράστιο κείμενο μαζί με τον Μανώλη Δούνια, ανακαλύψαμε ότι παίζοντας αυτήν την ιστορία, υπάρχει μια κοινή κλωστή που συνδέει όλους τους ήρωες. Κι αυτό είναι το πώς συνθλίβει η εξουσία τον εξουσιαστή και τον εξουσιαζόμενο. Αυτή, λοιπόν, η διαπίστωση είναι πολύ ισχυρότερη από το απλό υπαρξιακό ερώτημα να ζει κανείς ή να μη ζει…
–Υπάρχουν σύγχρονοι ΄Αμλετ στην κοινωνία που ζούμε;
Αυτό που εμείς ανακαλύψαμε με το Μανώλη (Δούνια), αυτή η σύνθλίψη που υποβάλλονται οι ήρωες μέσα στο έργο είναι πάρα πολύ κοινή αυτή η αίσθηση με τον έλληνα σήμερα, ο οποίος σκέφτεται υπέροχα, αλλά δεν πράττει. Αυτή η μη πράξη που υπέροχα στον ΄Αμλετ περιγράφει ο Σαίξπηρ, είναι ο κοινός τόπος του έλληνα με τον ΄Αμλετ. Εμείς, από την παράστασή μας προβάλλουμε την πράξη. Ο ΄Αμλετ σήμερα θα ήταν ένας από τους αγανακτισμένους, ο οποίος μουντζώνει τη βουλή, αλλά δεν πράττει υπέρ αυτού που πιστεύει, απλά δε διαμαρτύρεται…
–Γιατί οι άνθρωποι, ενώ συνήθως ζουν μικροαστική ζωή, νιώθουν να συγκινούνται από τα άκρα; Γιατί η ευτέλεια «πουλάει» στη σημερινή εποχή;
Ευτελές είναι να δίνεις απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα. Αυτό είναι φασισμός. Η δημοκρατία ζητάει γνώση και κριτική ικανότητα. Ο φασισμός σε εγκλωβίζει σε «ελευθερίες». Δε ζητάει την ερώτηση, είναι εχθρός η γνώση για το φασισμό.
–Υπάρχουν αξίες ή έχουν χαθεί λόγω των καταστάσεων που ζούμε; Εσύ σε ποιες αξίες πιστεύεις;
Θεσμοί και αξίες πάντα υπάρχουν. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι να τις ακολουθήσουν. Τα αξιακά συστήματα εμπεριέχουν τους ανθρώπους που τα αναγνωρίζουν. Μιλώντας πάντα για ανθρωπιστικές αξίες. Το ότι δεν έχουμε κοινωνικό κράτος είναι γιατί εμείς ποτέ δεν το ζητήσαμε, γιατί είχαμε αναπαυθεί στις «παρεχόμενες υπηρεσίες», οι οποίες ποτέ δεν μας έβαλαν να ρωτήσουμε πώς μας παρέχονται. Αυτός, λοιπόν, ο εσωτερικός δανεισμός, ο οποίος είναι απότοκος του εξωτερικού δανεισμού, ήταν ένα ναρκωτικό ευμάρειας, που δεν μας έφερε ποτέ σε θέση αναρώτησης. Έτσι, θεωρήσαμε ότι τα διακοποδάνεια ήταν ο μόνος τρόπος για να κάνουμε διακοπές. Για να ξεκουραστείς, όμως, θα πρέπει να έχεις κουραστεί. Ενώ, εμείς με ελάχιστο μόχθο ζητούσαμε τα μέγιστα οφέλη. Ήλθε, λοιπόν, η εποχή που ερωτηθήκαμε χωρίς να έχουμε αναρωτηθεί: «τι έχετε κάνει με όλα αυτά τα οφέλη τα οποία σας δόθηκαν». Η απάντησή μας ήταν τίποτα. Ήμασταν μια χώρα χωρίς καμία παραγωγή και με τη μέγιστη κατανάλωση. Αυτό είναι το αξιακό σύστημα το οποίο λάθος ακολουθήσαμε και όταν οι ερωτήσεις έγιναν πιο σκληρές δεν είχαμε καμιά μα καμιά δύναμη να παράξουμε ενάντια στην καταστροφή. Οι αξίες στις οποίες πιστεύω εγώ, είναι περισσότερο ουμαντιστικές παρά προσωπικές, γιατί με αυτόν τον τρόπο περιμένω να με αντιμετωπίσουν. Γι’αυτό και από σκηνής σας λέω μεγάλες ιστορίες…
– H ζωή θα είχε το ίδιο ενδιαφέρον, αν δεν υπήρχε ο θάνατος;
Μιλάμε για θάνατο μιλώντας για την υποχρέωση που έχεις να ζήσεις στη διάρκεια του βίου σου, ο θάνατος γίνεται απλά ένας τερματικός σταθμός. Κάνουμε τέχνη όχι για να διαιωνίσουμε τον άνθρωποι, αλλά τις σκέψεις του. Μην φοβάσαι να πεθάνεις, αν έχεις πει αυτό που πιστεύεις. Μην βάζεις ανθρώπους να διαχειρίζονται το φόβο σου, γιατί η διαχείριση του φόβου του θανάτου έχει γεννήσει τα μεγαλύτερα θρησκευτικά εγκλήματα. «Το επέκεινα είναι μια άγνωστη γη που σε κανέναν ορίζοντα μακριά κανείς ποτέ δεν είδε. Και εκείνοι που ξεκίνησαν και φύγαν, ποτέ δεν ξαναφάνηκαν στην πύλη. Η συνείδηση μας κάνει όλους δειλούς. Η φύση δεν της έδωσε μια λειτουργία θανάτου. Δεν έχει όργανο για το άγνωστο» (΄Αμλετ, τρίτη πράξη). Ο Επίκουρος στην «Τετραφάρμακο» λέει: «Μη φοβάσαι τον θάνατο, γιατί όταν έρθει δεν θα είσαι πια εκεί για όσο ζεις δεν θα τον συναντήσεις». Γι’αυτό, επειδή τη ζωή μας γνωρίζουμε στις προσταγές πρέπει να είμαστε συνεπείς.
–Η γνώση ή η άγνοια βοηθά να ζούμε καλύτερα;
Ποιοτικά η γνώση. Ποσοτικά η μετριότητα της φτώχιας του πνεύματος…
–Είσαι επαναστάτης, όπως ο ήρωας που υποδύεσαι, με (ή χωρίς) αιτία; Σε μια επαναστατική περίοδο θα μπορούσες να ανατρέψεις τα δεδομένα;
Από βήματός μου «ναι». Το βήμα που μου δίνεται στη σκηνή με βοηθά να λέω τη γνώμη μου και τις σκέψεις μου. Μια τέτοια πράξη είναι επαναστατική. Άρα είμαι επαναστάτης με αιτία.
–Tι είναι για εσένα ποιότητα ζωής;
Ο άνθρωπός μου, γιατί η απόφαση με τον ποιον συμπλέεις είναι η πιο σημαντική στη ζωή σου. Ο συνταξιδιώτης σου πρέπει να σου ενεργοποιεί το πνεύμα, γιατί με αυτό πορεύεσαι στη ζωή. Οπότε, σ’αυτό το ταξίδι με τον άνθρωπο που διαλέγεις να πετάξεις αυτά που σε χωρίζουνε και να κρατήσεις αυτά που σε ενώνουνε, είναι η μεγαλύτερη απόφαση που μπορείς να πάρεις στη ζωή σου.
–Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;
Το καλοκαίρι θα πάμε στην Επίδαυρο 18 και 19 Ιουλίου με τον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός θα υποδυθεί τον ομώνυμο ρόλο και εγώ τον Νεοπτόλεμο.
Σχόλια για αυτό το άρθρο