Θεατράλε: “Mon Petit Prince” – Άνοιξε τα μάτια σου με βλέφαρα κλειστά - Cosmopoliti.com

O TAZ αναζητά σαν ενήλικας τη χαμένη του αθωότητα, για να καταλάβει πως ο μόνος τρόπος να κρατήσει ζωντανό το παιδί μέσα του, είναι να μην τη βρει ποτέ και να συνεχίσει την περιπλάνηση του, σαν τον Μικρό Πρίγκιπα.

ΣχετικάΆρθρα

Αν μου πεις να σου γράψω κάτι για Ντοστογέφσκι, στο ξεπετάω στο δεκάλεπτο. Αν όμως πέσω στη περίπτωση «Μικρού Πρίγκιπα» και Εξιπερί, τρέμω σαν μικρό παιδί που το έχει σηκώσει στον πίνακα η δασκάλα. Είναι τέτοιο το στίγμα που ο «Μικρός Πρίγκιπας» έχει αφήσει σχεδόν στα πάντα, που πραγματικά από ένα σημείο και μετά αισθάνεσαι αμήχανα. Νομίζω πως η φράση « μικρέ μου πρίγκιπα» είναι η πιο χρησιμοποιημένη κουβέντα δήθεν ερωτικοτρυφερής επικοινωνίας από ανθρώπους που θέλουν να φανούν πιο ραφινάτοι μέσα στο μεθύσι τους αλλά μόλις τελειώσει το κρεβάτι – ξεπέτα, την ξεχνάνε. Ακόμα και έτσι, σε αυτήν την ανάποδη χρήση – ανάγνωση της φράσης, διακρίνεις το ιδιοφυές παιχνίδι της δαιμονισμένης αθωότητας του Εξιπερί, την ευλογία και την εκδίκηση του.

Κι αν εμένα τρέμουν τα πόδια μου, δεν θέλω ούτε καν να φανταστώ τις αγωνίες του Δημήτρη Μπογδάνου που σκηνοθετεί και του Βασίλη Μαυρογεωργίου που μαζί με τον Δημήτρη συνυπογράφει τη διασκευή και τη δραματουργική επεξεργασία μιας παράστασης που θα μπορούσε να είναι μελαγχολική ποπ όπερα γραμμένη από τον Φίλιπ Γκλας για τους Abba. Παίζει τόση σημασία ο ήχος στην παράσταση που οι πρώτοι μου συνειρμοί είχαν να κάνουν με τα ακούσματά μου. Ο ήχος προηγείται, κατακλύζει την αίθουσα πριν καν αρχίσει το έργο. Σαν «τζιτζικίσματα» ασπρόμαυρης χαλασμένης τηλεόρασης που παίζει κάποιο παλιό διαστημικό. Και συνεχίζει να κυριαρχεί. Είναι το συντακτικό, ο μετρονόμος του χειμάρρου λόγου και μπερδεμένων λέξεων των ηθοποιών, σαν ένα χορικό αρχαίας τραγωδίας στην επαναληπτική λούπα ενός pc.

Μα αν δεν είναι ο Μικρός Πρίγκιπας αρχαία τραγωδία τότε τι είναι; «Οδύσσεια δεύτερη και μεγάλη, της πρώτης μείζων ίσως. Αλλά φευ, άνευ Ομήρου, άνευ εξαμέτρων». Τα πρώτα λόγια που ακούς στη σκηνή από τα «Κρυμμένα» ποιήματα του Καβάφη. Πιο σημαντικό ποίημα ίσως από την πολυχρησιμοποιημένη Ιθάκη που κι αυτή την τσιτάρουμε με περίσσια ευκολία όπως την φράση «μικρέ μου πρίγκιπα» που έγραψα στην αρχή. Η πρόθεση των δημιουργών της παράστασης εμφανής και το αποτέλεσμα της, συναισθηματικά αναζωογονητικό. «Η κρυφή ιστορία του Μικρού Πρίγκιπα». Ένα μυστικιστικό ταξίδι στους ιριδισμούς μιας ντισκομπάλας πάνω από την έρημο, σαν αστέρι.

Ο ίδιος ο Εξιπερί, ζει, παίζει κρυφτό στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου του Πειραιά αναζητώντας την αγαπημένη του Κονσουέλο. Χωρίς να δίνει απαντήσεις, αλλά δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τις (α)κατάλληλες ερωτήσεις. Ηρεμώντας τα αγριεμένα σου για το πρώτο βήμα στο άπειρο. Τη λογική των αισθήσεων εξερευνεί ο Μπογδάνος αποδεχόμενος μόνο ένα μαθηματικό δεδομένο: To παράλογο τους. Και πάνω σε αυτό αναρωτιέται για το αν πρέπει να αποκωδικοποιηθεί και να χωρέσει σε κουτάκια, που και αυτά είναι αφαιρετικά, σαν το κουτάκι που σχεδιάζει ο αεροπόρος για το φανταστικό πρόβατο του πρίγκιπα. Με τις μουσικές επιλογές που ντύνουν την παράσταση, σαν μια κασέτα με εκλεκτικές επιλογές από αυτές που γράφαμε μικροί για τους αγαπημένους, να μετατρέπουν το γαλαξία σε πάρτι χαρμολύπης στο οποίο οι ηθοποιοί της παράστασης σε κοροϊδεύουν ότι πασχίζουν να βρουν την αρμονία στη χορογραφία τους. Την ελευθερία τους αναζητούν κι αυτή είναι η μόνη, απόλυτη συμπαντική αρμονία. Η ελευθερία της εξημέρωσης και της δέσμευσης και της αποδοχής του πόνου που αυτή εμπεριέχει σαν αγάπη.

Περιστρέφονται κι αλλάζουν ρόλους μέσα από μια λιτή αλλά ευρηματική σκηνογραφία πλανητών διπλής όψης, που ξεδιπλώνονται με σημειολογική προς την παράσταση, συνέπεια, σαν κυβικές γκρίζες μπαμπούσκες φτιαγμένες από κέλυφος χελώνας και ασημόχαρτο. Οι ηθοποιοί περιστρέφονται σαν νιφάδες χιονιού που πέφτουν πάνω σε λεπίδες ξυραφιού για να τις ξεπλύνουν από το αίμα και να επανεφεύρουν την αθωότητα, σαρκάζοντας και αμφισβητώντας την ίδια τη σοβαρότητά τους. Αυτό είναι ένα κομβικό σημείο της επιτυχίας του εγχειρήματος του Μπογδάνου, το παιχνιδιάρικο φλερτ με την φόρτιση αποφόρτιση της ατμόσφαιρας και τη χαρά της αbοtoxίνωσης (όπως ακριβώς το γράφω) των ανέκφραστων προσώπων σε κωμικές παρεμβάσεις παιδήλικης έκφρασης.

Όπως φυσικά και η ανδρόγυνη επιλογή της πολύ καλής Λένας Παπαληγούρα, σε μεταβιντεοκλιπίστικο κομμωτικό στιλιζάρισμα, τρία μέρη σαν τα σκίτσα του Εξιπερί, τρία μέρη σαν μια εναλλακτική εκδοχή της Lady Gaga στη Μελωδία της Ευτυχίας κι άλλο ένα μόνο του (εφόσον το σύνολο χαρακτηρίζεται από τον συμπαντικό αριθμό εφτά ) από την αντανάκλαση της ματιάς του θεατή πάνω της. Το άλλο κομβικό σημείο, είναι πως ο σκηνοθέτης δεν εκβιάζει, προτείνει, τόσο όσον αφορά την έκλυση συναισθημάτων όσο και το συμβολικό του μοντέρνο στιλιζάρισμα. Και είναι αυτή ακριβώς η ελευθερία της πρότασης, που κάνει μεμονωμένες στιγμές όπως αυτή των παιδιών στα «τζάμια», να είναι πραγματικά συγκινητικές. Είναι αυτή η ελευθερία που επιτρέπει στο κείμενο να ανασάνει σαν ζωντανή, εξελισσόμενη ύλη, ανοιχτή σε παρεμβάσεις, λέξεις, αποσπάσματα, μεταμορφώσεις. Είναι τα άστρα άστρα ή σταγόνες του διψασμένου στην έρημο Εξιπερί, από τη ζέστη, ή τα δάκρυά του για την Κονσουέλο; Είναι τα φωτισμένα πλαστικά μπουκάλια με το νερό, αυτό που αναζητάει ο διψασμένος για να ξεδιψάσει ή ένα μιράζ της ερήμου, μια αντανάκλαση που εντείνει το μαρτύριο του αλλά ταυτόχρονα υγραίνει τη μνήμη του και τροφοδοτεί με ένταση τις αισθήσεις του;

Η παράσταση λέγεται “Mon Petit Prince” στα Γαλλικά κι όχι «Ο Μικρός Πρίγκιπας» στα Ελληνικά για να τονίσει τον τεθλασμένο σεβασμό σε αυτό το ιερό βιβλίο αναγεννησιακής αυτανάφλεξης μέσα σε μωρουδίστικο αφροντούζ; την αμφισβήτηση της μίας και μοναδικής αυθεντικής ανάγνωσης μέσα από την υπερθεμάτιση του κτητικού «mon»; τη χρήση των φθόγγων ακόμα και μιας ξένης γλώσσας σε οικείες ηχητικά νότες και συναισθηματικές ανάγκες για όλους μας, μέσα από έναν οικουμενικό μύθο; Όποιος κι αν είναι ο λόγος, νομίζω πως ο Δημήτρης εύχεται και πετυχαίνει, πέρα από τη θεατρική ηδονή, το αποτέλεσμα να έχει διαφορετική μετάφραση για τον κάθε θεατή του.

*Δημοτικο Θέατρο Πειραιά, Ηρώων Πολυτεχνείου και Βασ. Γεωργίου. 2104143310 – 20. Μέχρι 1 Νοεμβρίου.