ΤΩΡΑ |
Οι «Ανεμώνες» ήταν μια μικρογραφία της κοσμικής Θεσσαλονίκης συμπυκνωμένη σε μια νύχτα. Μια νύχτα που τα είχε όλα από πολύ. Πλούτο, σαμπάνιες, χορό, λάμψη, φιλανθρωπία και ενίοτε σκάνδαλα.
Φεβρουάριος, τέλος δεκαετίας του πενήντα. Στις εισόδους των λιγοστών πολυκατοικιών του κέντρου αλλά και στα διώροφα αρχοντόσπιτα, εντυπωσιακές φιγούρες ξεπροβάλλουν. Θα περπατήσουν λίγα μέτρα μέχρι την παραλία. Τα βλέμματα των περαστικών θα καρφωθούν επάνω τους. Θα φτάσουν στο Μεντιτερανέ αγέρωχοι, ο πορτιέρης θα ανοίξει την πόρτα, μια μουσική θα ξεχυθεί μέχρι τη θάλασσα. Η βραδιά είναι όλη μπροστά τους. Ο χορός που περίμενε όλη η πόλη, όλο το χρόνο έχει ξεκινήσει. Ελάτε μαζί μας να κάνουμε με οδηγούς τις κυρίες που υπήρξαν πρωταγωνίστριες της εποχής ένα γοητευτικό ταξίδι στην θεσσαλονικιώτικη dolce vita μέσω του μυθικού Χορού των Ανεμώνων.
Χορός Ανεμώνων 1966 στο Μεντιτερανέ. Από αριστερά Ηρώ Τζελέπογλου, η πρόεδρος του Α.τ.Π. Αγγελική Φλόκα, ο Ρήγας Τζελέπογλου και ο Γιάννης και η Αθηνά Μπουτάρ
Στις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60, όταν ο πιο αβάντ γκαρντ χορός της πόλης διοργανωνόταν από την γυναικεία ελίτ της Θεσσαλονίκης με μεγάλη επιτυχία, ενισχύοντας οικονομικά το Άσυλο του Παιδιού. Οι «Ανεμώνες» άφησαν εποχή με την χλιδή, την λάμψη, τις προσωπικότητες και τις παρέες που φιλοξένησαν. Σε μια εποχή που η τότε κοσμική Θεσσαλονίκη ραβόταν σε θρυλικές μοδίστρες, σύμφωνα με τα φιγουρίνια του Dior, γλεντούσε καθημερινά, δούλευε στις οικογενειακές επιχειρήσεις που παρέλαβε από τους προγόνους και έπινε σαμπάνιες, επιδεικνύοντας την καλή ζωή, την φιλανθρωπία και τον κοσμοπολιτισμό. Μια μικρογραφία των συνηθειών που συναντούσες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες της εποχής.
Από αριστερά: Ο κ. Λέβης, το ζεύγος Παπατρέζη, η κ. Καλομοίρου, ο κ. Κρίτων Σπηλιώτης, το ζεύγος Φοντολάν και ο κ. Χιωτέλης
«Είναι λάθος να τον λέμε Χορός Ανεμώνων. Είναι ο Χορός των Ανεμωνών γιατί η ανεμώνη είναι πρωτόκλιτο, τα πρωτόκλιτα στην γενική πληθυντικού είναι των Ανεμωνών. Αλλά κάπως έμεινε με τον καιρό, των Ανεμώνων. Όπως έλεγε άλλωστε και ο Τσοπανάκης ο καθηγητής, την γλώσσα την πλάθουμε… οπότε.», διευκρινίζει στην αρχή της κουβέντας μας η κυρία Ζαχαριάδου. Η Λίγεια Ζαχαριάδου υπήρξε ενεργό μέλος του Ασύλου του Παιδιού για 40 χρόνια εκ των οποίων τα δέκα χρόνια Πρόεδρος και τα 11 γραμματέας. Την συνάντησα στο σπίτι της, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η μονοκατοικία του τότε, με τις βερικοκιές στην πίσω αυλή έδωσε την θέση της σε μία πελώρια πολυκατοικία. Όμως μέσα, το διαμέρισμα, στο κεντρικό σαλόνι που με υποδέχθηκε, γεμάτο κειμήλια μιας άλλης εποχής, μοιάζει στο πιο κατάλληλο σκηνικό που θα μπορούσε ποτέ να ξεκινήσει να γράφεται αυτή η ιστορία. Πίσω στις αρχές του 20ου αιώνα λοιπόν, όταν η Θεσσαλονίκη βγαίνει από τους Βαλκανικούς Πολέμους και δέχεται ένα μεγάλο όγκο προσφύγων στους κόλπους της. Μία ομάδα εύπορων γυναικών, με διάθεση για προσφορά αποφασίζει να δράσει ιδρύοντας το Άσυλο του Παιδιού στοχεύοντας στη βοήθεια “… των επιτόκων εργαζομένων γυναικών ως και των γυναικών των απόρων στρατιωτικών”, των ορφανών παιδιών και των μονογονεϊκών οικογενειών. Το Άσυλο υπήρξε εκπαιδευτική κοιτίδα στον μακεδονικό χώρο εκπαιδεύοντας εκατοντάδες μαίες και παιδαγωγούς, ακόμα πριν από την ίδρυση του Πανεπιστημίου στην πόλη, πρωτοπορώντας στα εκπαιδευτικά του συστήματα αλλά και βοηθώντας ουσιαστικά στην πλήρη διαμόρφωση των άπορων παιδιών. Το ίδρυμα μεγαλούργησε εξαιτίας της σκληρής δουλειάς των γυναικών που έδρασαν στους κόλπους του. Μεταξύ άλλων καινοτομιών για την εποχή, το ίδρυμα απέκτησε εξοπλισμένη Παιδοχειρουργική Κλινική, φόρμουλα ολοήμερου σχολείου και σχολή βρεφονηπιοκόμων. Παροχές που το κράτος τότε – απουσία κοινωνικής μέριμνας- δεν μπορούσε να στηρίξει.
Αριστερά: Ο Τόνης και η Ζέτα Φλόκα στο χορό των Ανεμώνων το 1966
Ταυτόχρονα με τις δωρεές από μεγάλες οικογένειες της Θεσσαλονίκης, ο Χορός των Ανεμώνων προκύπτει ως ιδέα από την Αγγελική Φλόκα επί της προεδρίας της Ελένης Θεοδωρίδου την δεκαετία του ‘50. Η Αγγελική Φλόκα άοκνη, ευρηματική και ψυχή του Ασύλου του Παιδιού, διοργανώνει τον πρώτο χορό με αποκλειστικό στόχο την οικονομική ενίσχυσή του. Δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, οι κυρίες της πόλης οργανώνονται γύρω της, επιστρατεύονται οι καλύτεροι στο είδος τους και η κοσμική Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται να καθιερώσει ένα ακόμα πετυχημένο highlight στην κοινωνική της ζωή. Ονομάζεται των «Ανεμώνων» καθώς την περίοδο που διοργανωνόταν φύτρωναν οι ανεμώνες. Κάθε χρόνο κοντά στις Απόκριες λάμβανε χώρα είτε στο Ξενοδοχείο Μεντιτερανέ της οικογένειας Τορνιβούκα, είτε στην Στρατιωτική Λέσχη. Το μεγάλο κόστος της πρόσκλησης περιόριζε το κοινό του χορού στην ελίτ της πόλης. Από την μία στόχος ήταν η οικονομική ενίσχυση του Ασύλου και από την άλλη ήταν και εκείνοι που μπορούσαν να ανταποκριθούν συνολικά στις απαιτήσεις. Από την ακριβή εμφάνιση που απαιτούνταν μέχρι την συμμετοχή στη λαχειοφόρο αγορά ή τα ανοίγματα σαμπάνιας.
Οι κυρίες έπαιρναν τις προσκλήσεις μόλις τυπώνονταν και πήγαιναν στους γνωστούς τους. Βόλτα στα γραφεία καπνεμπόρων, τραπεζικών και βιομηχάνων οι οποίοι αγόραζαν τα χρυσά εισιτήρια δέκα-δέκα χωρίς να τους απασχολεί το κόστος. Το χρήμα ρέει άφθονο και οι εύπορες οικογένειες της πόλης ξόδευαν πολλά και μετά χαράς για τον σκοπό του ιδρύματος. Φανταστείτε πως το Άσυλο κατάφερνε να εξασφαλίσει τον ετήσιο προϋπολογισμό λειτουργίας των δομών του αποκλειστικά από τον Χορό των Ανεμώνων. «Υπήρχε μια διάθεση εκεί μέσα. Ξόδευαν και χαίρονταν. Ήταν τόσος μεγάλος ο ενθουσιασμός, ο κόσμος έδινε πολλά χρήματα. Μια χρονιά στις Ανεμώνες, στο Μεντιτερανέ ήμουν στο μπαρ. Για την ακρίβεια είχα πάθει και επιπεφυκίτιδα και φορούσα μαύρα γυαλιά. Και έρχεται ο Γραμμένος Καραμανλής και μου λέει πόσο την έχεις την σαμπάνια. Και του λέω 400 αλλά για σας 500. Και μου λέει άνοιξέ μου δύο. Δεν το ξεχνάω… δηλαδή τέτοιο πνεύμα υπήρχε» λέει η Λίγεια Ζαχαριάδου.
Την διακόσμηση αναλάμβανε αφιλοκερδώς ο Γιώργος Φωκίδης και ο Δαμιανός Βιολάτζης. Συγκροτούνταν ολόκληρη ομάδα κυριών οι οποίες υπό την καθοδήγηση τους έφτιαχναν για ώρες με τα χέρια τους το σκηνικό που είχε οραματιστεί ο διακοσμητής. Μια φορά ο χορός ήταν Μπαλ Ντε Τετ, έπρεπε δηλαδή εκτός από την τουαλέτα οι κυρίες να φροντίσουν να κάνουν κάτι διαφορετικό στα μαλλιά τους. Έτσι εθεάθησαν στην είσοδο της Στρατιωτικής Λέσχης με εντυπωσιακά κοσμήματα στο κεφάλι εμπνευσμένα από γυναίκες του Βυζαντίου μέχρι και με καλάθια φρούτα στα μαλλιά.
Η κυρία Κλειώ Νάτση
Η εικαστικός Κλειώ Νάτση, η οποία επιμελήθηκε τις κορώνες, θυμάται την στιγμή που έκαναν είσοδο στην Στρατιωτική Λέσχη, φορώντας τα εντυπωσιακά στέμματα υπό τους ήχους βυζαντινής μουσικής, κερδίζοντας όλα τα βλέμματα. Μάλιστα η κυρία Νάτση, είχε βοηθήσει στην συνολική διακόσμηση του χώρου εκείνη την χρονιά όπως της ζητήθηκε, κρεμώντας κλαδιά αμυγδαλιάς και τοποθετώντας ανεμώνες επιμελούμενη μέχρι και τον φωτισμό. Για να αποφύγει το κίτρινο φως, τοποθέτησε κόκκινες και μπλε ζελατίνες στα φώτα δημιουργώντας ένα ροζ γλυκό φως το οποίο αναδείκνυε την κομψότητα και την λάμψη των πρωταγωνιστριών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, την συγκεκριμένη χρονιά, έχοντας τη σύλληψη της επιβλητικής βυζαντινής εμφάνισης στο πλαίσιο του Μπαλ Ντε Τετ, επισκέφθηκε τη Μονή Βλατάδων, όπου της έδωσαν πρόσβαση στις βιβλιοθήκες της μονής. Εκεί κάνοντας έρευνα στο αρχείο, βρήκε τις παραστάσεις των βυζαντινών αυτοκρατήρων βάσει των οποίων σχεδίασε ρεαλιστικά τα στέμματα τα οποία φορούσαν. Μάλιστα επιμελήθηκε μόνη τις κορώνες μετά από τα σκίτσα, καθώς οι καπελούδες της εποχής δεν κατάφεραν να εκτελέσουν σωστά την απεικόνιση τους. Έτσι δημιουργήθηκαν εννέα κορώνες από υφάσματα και πέτρες της Παξιμαδά οι οποίες κόσμησαν την κόμη των ωραίων κυριών.
Όρθιες κκ. Ίρμα Σιάγα, Άννυ Μιχαηλίδου, Κλειώ Νάτση, Μάχη Βόγα-Γιωργιάδου
Εξίσου κοσμικοί υπήρξαν την ίδια περίοδο ο Χορός του Χρυσού Τριφυλλιού που διοργάνωναν οι Πρόσκοποι αλλά και ο Χορός του Κολλεγίου Ανατόλια λίγο αργότερα. Οι «Ανεμώνες» όμως ήταν ξεκάθαρα το event της χρονιάς. Οι κυρίες προετοιμάζονταν για αυτό κυριολεκτικά μήνες πριν την διεξαγωγή του. Ξεκινούσαν τις πρόβες στα καλύτερα ατελιέ της Θεσσαλονίκης καθώς ράβονταν αποκλειστικά για την περίσταση. Μέχρι και Σερραίες κατέβαιναν με ταξί στην πόλη για να πραγματοποιήσουν τις πρόβες τους στις τρεις θρυλικές μοδίστρες της Θεσσαλονίκης, την Παξιμαδά, την Κιούκα και την Κατράνη. Η Κιούκα ήταν φοβερή σε σχέδια ταγιέρ, η Κατράνη στα πιο μοντέρνα και η Παξιμαδά διακρινόταν σε πιο κλασικά κομμάτια.
Η Θέτις Εμμανουήλ και η Φράνσις Έσθερ
Τα πρώτης ποιότητας υφάσματα κατέφθαναν από την Ευρώπη, κυρίως από το Παρίσι με τις μοδίστρες να είναι ενημερωμένες για τις ευρωπαϊκές τάσεις και ταυτόχρονα πολύ ταλαντούχες. Δούλευαν από τα ξημερώματα, οι μηχανές έπαιρναν φωτιά για τον χορό. Καλούσαν τις κυρίες για πρόβα πολλές φορές από τις 7 το πρωί. Κάθε μία από αυτές έδειχνε στις πελάτισσές της τα φιγουρίνια του Dior, της Chanel, του Yves Saint Laurent και εκείνες επέλεγαν την εμφάνιση που θα έκαναν την εκάστοτε φορά στον χορό.
Χορός Ανεμώνων 1960 στο Μεντιτερανέ. Ο Δώρις Σίνης, η Άννα Λεβή, ο Ρήγας Τζελέπογλου και η Ροδούλα Δάγκουλα.
«Ήθελες να κάνεις Σανέλ ρούχα και αν τα έβλεπε η Coco που ήταν στο Ριτς στο Παρίσι τότε, αν το έβλεπε ο Οίκος της, θα έλεγε είναι καλύτερο από το δικό μου. Από τις φόδρες μέχρι και τα κουμπιά δεν μπορείτε να φανταστείτε. Πιστή μεταφορά» λέει αφοπλιστικά η κυρία Φανή Παπαδοπούλου. Κάτω από τα ασπρόμαυρα καρέ, τα φορέματα κρύβουν οργάντζες, ντεκραντέ χρώματα, φτερά και δαντέλες από το εξωτερικό. Γινόταν απίστευτος συναγωνισμός στις εμφανίσεις. Υπάρχει μια γνωστή ιστορία, που αφορά την σύζυγο συμβολαιογράφου της πόλης και τον πόθο της να φτιάξει το πιο εντυπωσιακό φόρεμα για τον χορό. Στο τέλος, αποδείχθηκε τόσο μεγάλο που έμεινε στο ξενοδοχείο στο οποίο και ετοιμάστηκε καθώς η κυρία δεν χωρούσε να μετακινηθεί με ταξί φορώντας το.
Δεν έλειπαν βέβαια και τα Πρετ α Πορτέ ούτε όμως και οι μοδάτες μπουτίκ όπως αυτή του Στέλιου Σκουτέρη. Η Μπουτίκ 51 επί της Μητροπολίτου Ιωσήφ με παραλία γωνία. «Πάω στον Στέλιο του λέω δεν έχω τι να βάλω βρες μου τι να βάλω. Και μου βγάζει μια φούστα καρό χρυσό και μια μπλούζα οργάντζα και μία μεγάλη ζώνη μεταλλική με αλυσίδες. Η ζώνη βέβαια κόστιζε παραπάνω από το σύνολο αλλά ήταν τόσες οι προετοιμασίες του χορού που δεν πρόλαβα να ασχοληθώ με το τι θα φορέσω. Άλλη φορά έτυχε να πάω σε χορό χωρίς να προλάβω να πάω κομμωτήριο» λέει η Λίγεια Ζαχαριάδου.
Η Λίγεια Ζαχαριάδου τοποθετεί το λουλούδι στο πέτο του κυρίου Ζαρντινίδη και δίπλα η κυρία Ράνια Μιχαηλίδου – Παπαδοπούλου.
Ο Στέλιος Σκουτέρης εκτός από υπεύθυνος για αυτή την εντυπωσιακή εμφάνιση της κυρίας Ζαχαριάδου, υπήρξε και μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στην κοσμική ζωή της Θεσσαλονίκης. Εξωστρεφής, μορφωμένος και κοινωνικός, δημοσιογράφος και κοσμικογράφος δεν έλειπε από κανένα κάλεσμα σε σπίτι ή πάρτι της υψηλής κοινωνίας της πόλης. Τον γνώριζαν όλοι, τον αποκαλούσαν με το μικρό του και οι κυρίες κρέμονταν από την πένα του την επομένη του χορού όταν και η ανταπόκρισή του τυπωνόταν στην εφημερίδα Βορράς αλλά και σε αθηναϊκά φύλλα. Όπως μου εξομολογούνται, κουτσομπολιά πάντα υπήρχαν για τα φλερτ του ενός με την τάδε. Γυναίκες έψαχναν τους άντρες τους κατά την διάρκεια της βραδιάς. Μετά τον χορό άναβαν τα τηλέφωνα. Ποιος ήρθε, τι φόρεσαν, σε ποια πήγαινε σε ποια όχι. Οι παρέες με τις εντυπωσιακές γυναίκες και τους τζέντλεμαν χόρευαν μέχρι τελικής πτώσης, από τις 18χρονες νεοφερμένες στην κοινωνική ζωή κοπέλες μέχρι μεγάλους κυρίους που διασκέδαζαν με την ψυχή τους.
Ο Γιώργος Κιούκας και η Καίτη Σταθάκη
Οι καλεσμένοι προέρχονταν από οικογένειες που είχαν βιομηχανίες στην Θεσσαλονίκη οι οποίες χάνονται στον χρόνο πριν το 1800. Ανάμεσά τους αρκετοί Εβραίοι αλλά και Ιταλοί. Οι παρέες αποτελούνταν από γόνους καπνεμπόρων και βιομηχάνων, εργοστασιαρχών, λόγιων και δικηγόρων τα ονόματα των οποίων συναντάμε μέχρι και σήμερα σε οδούς και Μέγαρα της πόλης. Στον χορό με την ζωντανή τους παρουσία πρωτοστατούσαν ονόματα όπως οι αδερφοί Μπρόβας, η Καίτη Σταθάκη αλλά και η αδελφή της η Κική Σταθάκη. Ο Πινέλης, ο Ρήγας και η Ηρώ Τζελέπογλου, ο καπνέμπορος Κρίτων Σπηλιώτης, ο εργοστασιάρχης Γιάννης Ζούρας, οι Άννα και Ιωάννης Χολέβας. Υπάρχουν φήμες για τις γυναίκες που έκλεβαν τα βλέμματα όλων με την είσοδό τους. Σχολιάζονταν για την ομορφιά, την αύρα και την κομψότητά τους όπως η κυρία Φλόκα, η Αθηνά Μπουτάρη, η Νανά Ακκά, η Ισμήνη Τορνιβούκα, η Νένα Μιχαηλίδου, η Μάγδα Κοσμά, η Έλλη Γεωργιάδου, η Αμίνα Μοσκώφ, η Άννυ Σάπικα, η Κλειώ Νάτση, η Άννυ Λεβή να είναι μόλις μερικές από αυτές. Προερχόμενες όλες από «τις κλασικές αρχοντικές οικογένειες της πόλης’’ όπως τα αφηγείται σήμερα η κυρία Μαίρη Ευθυμιάδη, Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΑτΠ.
κα Κλειώ Νάτση, κ. Αλεξανδρίδης (Ιατρός, Καθηγητής ΑΠΘ).
«Όμορφες γυναίκες, εντυπωσιακές. Πριν τον πόλεμο θυμάμαι όταν ήμουν παιδί που όλοι μιλούσαν για την ομορφιά της Ρίτσας Γλεούδη, είχε βγει και Μις Ελλάς όπως Μις Ελλάς είχε βγει και η Στεργίου που παντρεύτηκε τον Μοσκώφ. Χαριτωμένη και πολύ γλυκιά ήταν η Καίτη Σταθάκη. Η Νανά Μοσκώφ, η Αμίνα Μοσκώφ η μητέρα της και κόρη του αρχιτέκτονα Πιερ Αριγκόνι, μία από τις καλλονές της εποχής. Η Λένα η Κόρδα επίσης. Τότε βέβαια δεν είχαμε τόσα μακιγιάζ όπως τώρα» αφηγείται η κυρία Ζαχαριάδου. Δίπλα στις πανέμορφες κυρίες που πωλούσαν τα λαχεία και καρφίτσωναν στα πέτο των ανδρών μικρά κομψοτεχνήματα, στέκονταν καλεσμένοι όπως Στρατηγοί του ΝΑΤΟ έως Πρέσβεις, πολιτικά πρόσωπα από το εξωτερικό και Έλληνες υπουργοί. Η Θεσσαλονίκη αποτελούσε εμπορικό κέντρο της Μεσογείου και αυτό μεταφραζόταν σε κάθε έκφανση της ζωής της. Στο πάλκο του ξενοδοχείου Μεντιτερανέ, σε μία από τις διοργανώσεις, έκανε την εμφάνισή της για πρώτη φορά στην Θεσσαλονίκη και η Νάνα Μούσχουρη. «Είχε πάντα τις καλύτερες ορχήστρες ο χορός. Επιλεγμένες από την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Είχαμε τον Σπάθη και τον Καρανίκα, ξέρετε, η Νανά Μούσχουρη τραγούδησε πρώτη φορά στην Θεσσαλονίκη σε εμάς. Όταν ετοιμάζαμε στο Μεντιτερανέ την αίθουσα τα πακέτα κλπ των καλεσμένων, ήμασταν στο μπαρ του ξενοδοχείου, ήρθε η Μούσχουρη να κάνει πρόβα. Και βλέπω ένα πράγμα στρογγυλό με γυαλιά, λέμε τι θα κάνει; Και κάποια στιγμή ακούμε μια φωνή… και παρατάμε τα πάντα και τρέχουμε. Δεν το ξεχνάω…» , θυμάται η κ. Λίγεια Ζαχαριάδου.
Η Μάχη Γεωργιάδου και η Αμίνα Μοσχώφ με την παρέα τους
Η είσοδος των καλεσμένων ξεκινούσε γύρω στις 10.00. Εκεί τους περίμενε το μικρό λουλούδι που θα έβαζαν οι κύριοι στο πέτο τους και εκείνο που θα χάριζαν στην συνοδό τους. Στην σάλα τα τραπέζια είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα να υποδεχθούν το ειδικό μενού ενώ ήταν διακοσμημένα μίνιμαλ και αριστοκρατικά με λεπτομέρειες που έκαναν πάντα την διαφορά. Από τους λυγερούς κύκνους με μικρά κρύσταλλα επάνω τους έως τις λευκές πορτοκαλιές που καταγράφονται σε δημοσιεύματα της εποχής μέχρι τα χειροποίητα φύλλα που τους έβαλε ο Φωκίδης να φτιάξουν με τα χέρια τους όπως μου περιγράφει η Λίγεια Ζαχαριάδου. Ο Σκουτέρης στα κείμενά του για τον χορό μιλάει για ιδιαίτερους μοντέρνους φωτισμούς που εναλλάσσονταν, για δέσμες φωτός που διαχέονταν από άκρη σε άκρη στην αίθουσα, για πολύχρωμα φώτα που άναβαν σαν μπουκέτο στην οροφή χαρακτηρίζοντας το ντεκόρ «χαρακτηριστικής ομορφιάς, έμπνευσης και εκτέλεσης». «Το ντεκόρ του Δαμιανού Βιολάτζη δεν πιανόταν. Υπήρξε ο καλύτερος διακοσμητής της χώρας. Φοβερό ταλέντο και μεγάλη αδυναμία της κυρίας Φλόκα» αναφέρει η κυρία Φανή Παπαδοπούλου.
Κώστας και Φανή Παπαδοπούλου, καθώς προσέρχονται στο Χορό των Ανεμώνων. Το έθιμο ήθελε την έναρξη να συμβαίνει πάντα με βαλς και έπειτα το κέφι ανέβαινε σε έντονους ρυθμούς της εποχής. Χόρευαν τα πάντα, χόρευαν πολύ, χόρευαν μεταξύ τους. Η κυρία Τζελέπογλου αναφέρει χαρακτηριστικά πως «τότε η Θεσσαλονίκη είχε τους Θεσσαλονικείς και δεν έλειπε κανείς από τις γνωστές οικογένειες της πόλης. Η Θεσσαλονίκη είχε οικογένειες πολύ καλές που σιγά σιγά τελειώνουν. Είμαστε οι τελευταίοι που κρατάμε από εκείνες τις παρέες. Πλέον δεν γλεντάνε εμείς γλεντούσαμε. Νέοι και ηλικιωμένοι χόρευαν. Όσο μπορούσαν χόρευαν. Κρατούσε μέχρι ξημερώματα». Κάποιες χρονιές ενσωματώθηκε στον Χορό των Ανεμώνων και ο Χορός των Ντεμπιτάντ. Νεαρές κοπέλες φορώντας λευκά παρουσιάζονταν για πρώτη φορά επίσημα στην κοινωνία της πόλης χορεύοντας βαλς με τον συνοδό τους. Στο τέλος διακρίνονταν οι τρεις ντεμπιτάντ της χρονιάς που ξεχώρισαν. Ενίοτε δίνονταν και βραβεία όπως αυτό της «Μις Ανεμώνη» ή «βασίλισσας των Ανεμώνων» για την γοητευτικότερη εμφάνιση κυρίας ή το καλύτερο ζευγάρι χορού. «Των Ανεμώνων ήταν ο καλύτερος χορός. Μια χρονιά είπε η Αγγελική Φλόκα να βγάλουμε το καλύτερο ζευγάρι στον χορό. Και φιναλίστ ήμασταν ο Μπουτάρης με την γυναίκα του και ο Ρήγας με εμένα. Ηλικίας 18-19 χρονών και το πήραμε εμείς με τον Ρήγα» λέει η Ηρώ Τζελέπογλου.
Οι «Ανεμώνες» ήταν μια μικρογραφία της κοσμικής Θεσσαλονίκης συμπυκνωμένη σε μια νύχτα. Μια νύχτα που τα είχε όλα από πολύ. Πλούτο, σαμπάνιες, χορό, λάμψη, φιλανθρωπία και ενίοτε σκάνδαλα. Όπως αυτό που συνέβη ένα βράδυ κατά την διάρκεια του χορού: «Είχαν παντρευτεί και είχαν και παιδιά. Εκείνη μια κουκλίτσα πολύ ζωντανή. Ένα βράδυ σηκώνεται εκείνος από το τραπέζι στον χορό και λέει πάω να πάρω τσιγάρα από το περίπτερο. Κάθε γωνιά είχε και ένα περίπτερο τότε. Λέει η σύζυγος εντάξει. Αλλά εκείνος δεν ξαναγύρισε ποτέ. Έπειτα αναστατωθήκαμε όλοι τον ψάχναμε. Υπάρχει μία πιθανότητα να πήρε καραβάκι και να έφυγε από την πόλη. Μαθεύτηκε μετά από κάποια χρόνια ότι πήγε στο εξωτερικό και ξαναπαντρεύτηκε. Αυτό ήταν σκάνδαλο για την εποχή γιατί δεν αφήνεις τα παιδιά σου και την γυναίκα σου και να σηκωθείς να φύγεις χωρίς να έχει υπάρξει κάτι. Το συζητούσαμε για μήνες έπειτα στην πόλη, το πώς πήγε να πάρει τσιγάρα και δεν γύρισε», αναφέρει μεταξύ άλλων η κ. Τζελέπογλου. Στο σβήσιμο της νύχτας κοντά στο ξημέρωμα, οι παρέες κατευθύνονταν για πατσά στην Εγνατία η οποία ήταν γεμάτη. «Ξημερώματα τελείωνε ο χορός και πηγαίναμε για πατσά. Κάτι που δεν το εγκρίνω τώρα αλλά όταν είσαι νέος δεν το σκέφτεσαι. Δεν ήταν ωραίο γιατί όταν εμείς πηγαίναμε για πατσά, οι άλλοι ξυπνούσαν για να φάνε πατσά και να πάνε να δουλέψουν. Δεν είναι όμορφο. Αλλά ποιος τα σκέφτεται αυτά στα 20 και στα 21 του» λέει η Λίγεια Ζαχαριάδου.
Χορός Ανεμώνων 1961 στο Μεντιτερανέ. Ρήγας – Ηρώ Τζελέπογλου και Δημήτριος Κατσαρός.
Χορός Ανεμώνων 1961 στο Μεντιτερανέ. Ρήγας – Ηρώ Τζελέπογλου και Δημήτριος Κατσαρός. Ο χορός έγινε θεσμός, σημείο αναφοράς και πολυαναμενόμενο γεγονός για αρκετά χρόνια στην Θεσσαλονίκη με τον τελευταίο να διοργανώνεται στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Το Άσυλο του Παιδιού συμπληρώνει το 2019 τα 100 χρόνια ζωής και σκέψη των σημερινών ανθρώπων του είναι μεταξύ άλλων επετειακών εκδηλώσεων, να αναβιώσουν και τον θρυλικό χορό του που άφησε εποχή. Με ορχήστρα ως είθισται αλλά και με Dj γιατί «σήμερα το κέφι γίνεται με Dj» όπως λέει η κυρία Ευθυμιάδου. Είναι πολύ πιθανό στον χορό να ξαναζωντανέψουν οι οργάντζες και τα κοσμήματα που άλλωστε, κάποτε ράφτηκαν από τα χέρια της Παξιμαδά, της Κιούκα και της Κατράνη, αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό. Τον Χορό των Ανεμώνων. Τέλος του παραμυθιού.
Read more at: https://parallaximag.gr/thessaloniki/choros-ton-anemonon-pio-endoksi-istoria-tis-palias-thessalonikis
Σχόλια για αυτό το άρθρο