ΤΩΡΑ |
Με αφορμή την προβολή της αποκατεστημένης ταινίας «Οι Απάχηδες των Αθηνών» (1930) της πρώτης άδουσας και ηχητικής ελληνικής ταινίας με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), καθώς και την παγκόσμια πρώτη προβολή της αποκατεστημένης κόπιας το Σάββατο 15/2, στην Εθνική Λυρική Σκηνή (αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, ΚΠΙΣΝ) με ελεύθερη είσοδο (δελτία προτεραιότητας), η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει το διήμερο «Η κρυφή γοητεία της αποκατάστασης» την Πέμπτη 13 και την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου στο χώρο της (Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός).
Σε συνεργασία με τα μεγαλύτερα αρχεία και εργαστήρια του κόσμου, στο πλαίσιο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Αρχείων (FIAF), η Ταινιοθήκη προβάλλει τις «καλές πρακτικές» που υιοθετούνται από τα αρχεία αυτά και δείχνει επιτυχημένα δείγματα αποκατάστασης κλασικών ταινιών. Οι εισηγήσεις κινούνται στο τρίπτυχο : αποκατάσταση, ψηφιοποίηση, προβολή.
Θα προβληθούν οι εξής αποκατεστημένες ταινίες:
*Ο Λευκός Σεΐχης (Lo sceicco bianco) του Φεντερίκο Φελίνι, Ιταλία, 1952 (αποκατάσταση: Ταινιοθήκη της Μπολόνια σε συνεργασία με τους RTI-Mediaset και Infinity στο πλαίσιο του project Fellini 100 στο εργαστήριο L’ immagina Ritrovata)
Δυο νεόνυμφοι έρχονται στην Ρώμη από την επαρχία για τον μήνα του μέλιτος όπου και εμφανίζεται ο λευκός σεΐχης Αλμπέρτο Σόρντι, σταρ της σαπουνόπερας και μαζί με αυτόν οι ψευδαισθήσεις του κόσμου της διασκέδασης και οι ευγενικές πόρνες της μεγαλούπολης, μαζί τους και η «Καμπίρια» Τζουλιέτα Μασίνα. Όλος ο κόσμος του Φελίνι είναι ήδη εμφανής στην πρώτη κινηματογραφική απόπειρα του σκηνοθέτη από το Ρίμινι (την προηγούμενη ταινία του Φώτα του βαριετέ τη συν-σκηνοθέτησε με τον Αλμπέτρο Λατουάδα).
*Ο Τσάρλς, νεκρός ή ζωντανός (Charles mort ou vif) του Αλέν Τάνερ, Ελβετία, 1969 (αποκατάσταση: Ελβετική Ταινιοθήκη με την υποστήριξη των Memoriav και RTS, σε συνεργασία με τον Ρενάτο Μπάρτα στο εργαστήριο L’Immagine Ritrovata (Bologna) με τη συμμετοχή του Συλλόγου Alain Tanner)
Έχοντας δώσει μια τηλεοπτική συνέντευξη, ο διερμηνέας Τσαρλς Ντε εγκαταλείπει το εργοστάσιο του και εξαφανίζεται αναζητώντας μια νέα ζωή, ελεύθερη από τους κοινωνικούς περιορισμούς, στο ξέσπασμα του Μάη του ‘68.
*Ένα καπέλο από ψάθα Ιταλίας (Un chapeau de paille d’ Italie) του Ρενέ Κλερ, Γαλλία, 1927 (αποκατάσταση: Γαλλική Ταινιοθήκη σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο και την υποστήριξη του προγράμματος ψηφιοποίησης του Γαλλικού Κέντρου Κινηματογράφου).
Ο νεαρός Φερδινάνδος πηγαίνει στον γάμο του όταν το άλογο του μασουλάει το ψάθινο καπέλο μιας περαστικής. Η δεσποινίδα που είναι με τον εραστή της, φοβάται μήπως γεννήσει υποψίες στο σύζυγό της εάν φανεί χωρίς το καπέλο της. Ο Φερδινάνδος λοιπόν πηγαίνει να αναζητήσει ένα καινούριο καπέλο
*Θραύσμα μιας αυτοκρατορίας (Fragment of an Empire) του Φρίντριχ Έρμλερ (Fridrikh Ermler), Σοβιετική Ένωση, 1929 (αποκατάσταση: συνεργασία των: Μουσείο Κινηματογράφου Eye, Φεστιβάλ Βωβού Κιν/φου του Σαν Φρανσίσκο, Κρατικά Κινηματογραφικά Αρχεία της Ρωσίας)
Ένας νεαρός άνδρας, ο Φιλιμόνοφ, έχοντας πολεμήσει στην στρατιά του τσάρου στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποκτά αμνησία, λόγω ενός μετα-πολεμικού σοκ. Λίγα χρόνια αργότερα αρχίζει να ανακτά τη μνήμη του αλλά αδυνατεί να καταλάβει τι συμβαίνει καθώς η χώρα του έχει μεταμορφωθεί ριζικά από τα χρόνια της επανάστασης των Μπολσεβίκων το 1917.
*Επίσης θα προβληθεί η μικρού μήκους (16’) ταινία Κάθε μέρα (Every day) του Χανς Ρίχτερ, Μεγάλη Βρετανία-Ελβετία, 1929 (αποκατάσταση: Ελβετική Ταινιοθήκη στο εργαστήριο L’ immagine Ritrovata με χρηματοδότηση της Memoriav).
Ο Χανς Ρίχτερ ξεκίνησε αυτή την ταινία (με πρωταγωνιστή τον Σεργκέι Αϊζενστάιν) το 1929 και συνέχισε να την μοντάρει για το υπόλοιπο της ζωής του, αφήνοντας μια πληθώρα εκδοχών, κάποιες βωβές και κάποιες με ήχο, από τις οποίες μόνο οι κόπιες 16mm έχουν διασωθεί. Το 2012 η Ελβετική Ταινιοθήκη ανακάλυψε ένα κουτί με την επιγραφή “Κάθε μέρα” που περιείχε ένα καρούλι φιλμ νιτρικής κυτταρίνης με αμοντάριστα πλάνα.
H ταινία θα προβληθεί με συνοδεία ζωντανής μουσικής. Σύνθεση και εκτέλεση: Μηνάς Ι.Αλεξιάδης.
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
Την Παρασκευή 14/2, από τις 17.30 έως τις 20.30 , στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, θα πραγματοποιηθεί Συμπόσιο των Διεθνών Κινηματογραφικών Αρχείων με τίτλο: «Αποκαταστάσεις, εκ νέου ανακαλύψεις, προοπτικές» (INTERNATIONAL FILM ARCHIVES SYMPOSIUM: RESTORATIONS, REDISCOVERIES, PERSPECTIVES)
Επιμέλεια-συντονισμός: Σελίν Ρουιβό (Céline Ruivo), διευθύντρια της Συλλογής Ταινιών της Γαλλικής Ταινιοθήκης, Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος ΔΣ Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ.
Χαιρετισμοί: από εκπρόσωπο του Υπουργείου Πολιτισμού και τη Μαρία Κομνηνού.
Οι εισηγήσεις αφορούν τη αποκατάσταση των «Απάχηδων των Αθηνών» από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και την Γαλλική Ταινιοθήκη, και πολλά ακόμα θέματα που άπτονται της ψηφιακής αποκατάστασης των βωβών αλλά και των πρώτων ηχητικών ταινιών, των φεστιβάλ βωβού κινηματογράφου, των διεθνών πολιτικών αποκατάστασης, και της FIAF (Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Αρχείων).
Στο συμπόσιο συμμετέχουν σημαντικές προσωπικότητες από κορυφαία διεθνή κινηματογραφικά αρχεία , μουσεία, φεστιβάλ και άλλους φορείς:
Ομιλητές:
Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Ηλέκτρα Βενάκη, υπεύθυνη του έργου της αποκατάστασης των «Απάχηδων» από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Σελίν Ρουιβό (Céline Ruivo), διευθύντρια Κινηματογραφικών Συλλογών της Γαλλικής Ταινιοθήκης
Έλενα Ταμακάρο (Elena Tammaccaro), αναπληρώτρια διευθύντρια του εργαστηρίου L’Immagine Ritrovata στην Μπολόνια
Γιάννης Τσελίκας (Κέντρο Ελληνικής Μουσικής), υπεύθυνος για την επιμέλεια και προσαρμογή της μουσικής επένδυσης της ταινίας «Οι Απάχηδες των Αθηνών».
Φρεντερίκ Μερ (Frédéric Maire), πρόεδρος FIAF, διευθυντής της Ταινιοθήκης της Ελβετίας.
Ρουί Μασάντο (Rui Machado), υποδιευθυντής της Πορτογαλικής Ταινιοθήκης.
Φρανκ Ρουμεν (Frank Roumen), διευθυντής κινηματογραφικών συλλογών, Eye Filmmuseum
Ερβέ Πισάρ (Hervé Pichard), υπεύθυνος εμπλουτισμού συλλογών και αποκατάστασης των ταινιών, Γαλλική Ταινιοθήκη.
Ρόμπερτ Μπερν (Robert Byrne) πρόεδρος του Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου του Σαν Φραντσίσκο.
Γενική είσοδος προβολών: 5 ευρώ.
«Οι Απάχηδες των Αθηνών» του Δημήτρη Γαζιάδη, σε μουσική του Νίκου Χατζηαποστόλου, είναι η πρώτη “άδουσα και ηχητική” ελληνική ταινία (1930), που επί δεκαετίες θεωρείτο χαμένη. Η κόπια σε θετικό βρέθηκε, πριν τέσσερα χρόνια, στην Γαλλική Ταινιοθήκη, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό καθώς πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία η οποία συνοδευόταν από συγχρονισμένη ηχογράφηση της μουσικής και των τραγουδιών.
Η αποκατάσταση της εικόνας πραγματοποιήθηκε, για λογαριασμό της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, σε συνεργασία με την Σελίν Ρουιβό της Γαλλικής Ταινιοθήκης, στο εργαστήριο L’Immagine Ritrovata στην Μπολόνια από αυτή τη μοναδική κόπια, σε βάση νιτρικής κυτταρίνης με γαλλικούς μεσότιτλους. Την ανασύσταση της μουσικής που συνόδευε την ταινία ανέλαβε το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής. Επιμέλεια και προσαρμογή της μουσικής επένδυσης: Γιάννης Τσελίκας. Μουσικολογική έρευνα: Γιάννης Σαμπροβαλάκης.
Η ιστορική αυτή ταινία, πολύτιμο ντοκουμέντο για την Αθήνα της εποχής του ΄30, «ζωντανεύει» και πάλι υπό την αιγίδα του Κώστα Γαβρά, μέσα από τη συνέργεια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, της Γαλλικής Ταινιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η αποκατάσταση πραγματοποιήθηκε με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Η ταινία, στην οποία πρωταγωνιστούν θρυλικές μορφές της ελληνικής οπερέτας όπως ο Πέτρος Κυριακός, η Μαίρη Σαγιάνου, ο Πέτρος Επιτροπάκης, ο Γιάννης Πρινέας, κ.α. αποτελεί έναν σημαντικό, χαμένο μέχρι σήμερα, κρίκο στην ιστορία του πρώιμου ελληνικού κινηματογράφου.
Η αποκατεστημένη κόπια σε 4Κ θα παρουσιαστεί με ζωντανή μουσική, σε μια προσπάθεια να ανασυσταθεί η αρχική -οριστικά χαμένη- ηχητική μπάντα του έργου, ενώ η ηχογραφημένη εκδοχή της συγκεκριμένης ζωντανής εκτέλεσης θα ενσωματωθεί στο ψηφιακό αρχείο για τις επόμενες προβολές.
Η κύρια δύναμη της κινηματογραφημένης αυτής οπερέτας, έγκειται στην υψηλή αισθητική της κινηματογράφησης, η οποία καταγράφει έξοχα ορισμένα από τα σημαντικότερα τοπόσημα της Αθήνας και των περιχώρων, και συλλαμβάνει την καθημερινότητα του 1930 στην Πλάκα, στου Ψυρρή, στην Αγορά, στο Θησείο, στο Γκάζι, στα Χαυτεία, στην Πλατεία Συντάγματος, στην Ομόνοια, στην οδό Σταδίου, στην Πανεπιστημίου, αλλά και στα Ανάκτορα του Τατοΐου.
H πρώτη παγκόσμια προβολή της αποκατεστημένης ταινίας θα λάβει χώρα στις 15 Φεβρουαρίου 2020 στις 20.00 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με ελεύθερη είσοδο, με δελτία προτεραιότητας. Η προβολή θα γίνει με τη συμμετοχή της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ και Μονωδών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης.
Η αποκαταστημένη κόπια, μετά την πρώτη της παρουσίαση στην Εθνική Λυρική Σκηνή, θα ταξιδέψει σε σημαντικά φεστιβάλ πρώιμου κινηματογράφου ανά τον κόσμο.
Σχόλια για αυτό το άρθρο