– Πώς ήταν όλη αυτή η διαδρομή των 70 χρόνων;
Ήταν σαν να έχω ζήσει δυο και τρεις ζωές, κάνοντας έναν απολογισμό, παρόλο που ο καλλιτέχνης δεν κάνει απολογισμό γιατί συνεχώς παλεύει… Αισθάνομαι πλήρης, ευτυχισμένος και απόλυτα ικανοποιημένος! Μου έδωσε η ζωή πολλά περισσότερα από όσα περίμενα..
– Αναπολείς την εποχή του κινηματογράφου και της τηλεόρασης;
Κάναμε ό,τι μπορούσαμε με δυσκολίες, προβλήματα και αγώνες και συνεχίζεται ο αγώνας αυτός στο θέατρο, ακόμη. Είχαμε εμείς την την οικονομική και την καλλιτεχνική ευθύνη. Ήταν όλες επιλογές πολύ δύσκολες και σπάνιες, ενώ στον κινηματογράφο δεν έχει την επιλογή ο ηθοποιός, γιατί δεν είναι παραγωγός. Ο παλιός κινηματογράφος πέθανε πια, τώρα υπάρχει ένας άλλος… Είναι, αλλιώς, ο κινηματογράφος. Εκείνος, όμως, στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.
– Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποιες είναι οι ιδιοτροπίες σου;
Ιδιοτροπίες δεν έχω! Αυτό που με χαρακτηρίζει είναι ότι είμαι δουλευτής, ακούραστος και θέλω να πετυχαίνω το στόχο μου όσο μπορώ και αντέχω… Πολλές φορές κάναμε υποχωρήσεις τότε για να ανταπεξέλθουμε στις οικονομικές συνθήκες και άλματα για να καλύψουμε το χαμένο χρόνο. Η σημερινή εποχή μας έχει μεγάλα προβλήματα, οι κοινωνίες μετεωρίζονται στο κενό και όλα αυτά χτυπάνε την Τέχνη άμεσα… Χρειάζονται υποχωρήσεις, αλλά είναι αναγκαίες. Είναι αγώνες ατελείωτοι και ασυμβίβαστοι. Δεν πρέπει να αδιαφορούμε, εμείς οι άνθρωποι, αλλά να νοιαζόμαστε και να παλεύουμε για τα πράγματα. Έτσι είμαστε ζωντανοί…
– Γιατί η βία κάνει ένα θέαμα πιο λαϊκό, προσεγγίζει πιο εύκολα τη λαϊκή ψυχή;
Η βία είναι ένα μέσο απλοϊκό, εύπεπτο, ανώδυνο. Δεν χρειάζεται συμμετοχή, να σκέφτεσαι δηλαδή και επειδή αυτά είναι αδυναμίες του ανθρώπου, η βία είναι το περιτύλιγμα, αυτό που χρειάζεται ευρύτερα. Με τη χειραγώγηση του ανθρώπου χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα να βγουν σωτήρες και εσύ να κάθεσαι στον καναπέ σου και να μην σκέφτεσαι… Όταν αναιρείται η σκέψη μας σπρώχνουν στον πρωτογονισμό. Έτσι χαρακτηρίζεται η στάση μας.
-Σε μια επαναστατική περίοδο θα ήσουν από κείνους που θα αγωνίζονταν για να ανατρέψουν τα δεδομένα. Θα μπορούσες δηλαδή να ήσουν επαναστάτης;
Νομίζω ότι είναι αυτό που ονειρεύομαι, κιόλας. Ο πόλεμος, η κατοχή, η αντίσταση έγιναν σε μια εποχή που δεν μπορούσα να πάρω μέρος. Θυμάμαι τα πάντα… Είχα πάντα το όνειρο να ήμουν μεγαλύτερος και να έπιανα το τουφέκι στο χέρι.
– Αν έκανες μία παράσταση διαμαρτυρίας για ποιο πράγμα θα ήθελες να διαμαρτυρηθείς;
Για τη φανερή αδικία, την τρομερή ψαλίδα ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια που τρομοκρατεί τους ανθρώπους και τους δημιουργεί φόβο και τρόμο και τους κάνει να γίνονται παθητικοί θεατές της ζωής τους. Και αυτή είναι η απόλυτη καταστροφή…
– Η γνώση ή η άγνοια μας βοηθά να ζούμε καλύτερα;
Η άγνοια είναι το εργαστήριο της κόλασης. Αν ο άνθρωπος ξεχωρίζει από το ζωτικό ζωικό βασίλειο, είναι το κυνήγι της γνώσης, πρέπει να παλεύουμε αέναα γι’ αυτό. Μόνον με τη γνώση προχωράμε. Η τεράστια γνώση που έχει καταφέρει ο άνθρωπος σήμερα, αυτό είναι δυστυχώς κλεισμένο σε ομάδες που ασκούν εξουσία και ο πολύς κόσμος απέχει. Σαν να ζει σε άλλο πλανήτη. Όπως η φτώχεια και η χλιδή που συνυπάρχουν, συνυπάρχει η βαθιά γνώση με τη βαθιά άγνοια. Τα πλήθη των άλλων τα μαστίζει η αγραμματοσύνη, την οποία φέρνει ο πλούτος. Πληθαίνουν οι πλούσιοι και φτωχαίνουν οι μικροί. Αν χρησιμοποιήσει το μυαλό του ο άνθρωπος μπορεί να φτιάξει τον παράδεισο. Τώρα ζει σε τριανταφυλλένια σύννεφα και τον εμποδίζουν κάποιες μικρές ομάδες που ασκούν εξουσία να τα κάνει όλα αυτά..
– Η έκπτωση στην Τέχνη και τον Πολιτισμό πόσο επηρεάζει την ποιότητα;
Η ποιότητα εξαρτάται από το να μην γίνουν εκπτώσεις, χρειάζεται, επίσης, υπομονή, αγωνιστική διάθεση, κουράγιο. Δυσεύρετες ιδιότητες, όμως. Αλλά έτσι εξασφαλίζεται η ποιότητα. Πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρος στόχος. Πάντα ” θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία”.
– Πιστεύεις ότι κάποιοι καλλιτέχνες έχουν “ειδικό βάρος” επάνω στη σκηνή;
Ο καθένας έχει το βάρος που κουβαλά στη συνείδησή του. Όταν έχει πλούσιο βάρος, έχει και ειδικό βάρος. Ο καθένας έχει το δικό του δρόμο και χαράζει αυτόν ανάλογα με το πόσο γνωρίζει το λόγο που κάνει αυτή τη δουλειά. Ανεβαίνει στη σκηνή να συνομιλήσει με τον κόσμο και με τα ουσιώδη.
– Υπάρχει κανόνας για τους ρόλους που πρέπει να περάσει ένας ηθοποιός κάποια θητεία;
Η ωριμότητα δεν κατακτάται με διακόπτη, θέλει αγώνα. Η κατανόηση δεν έρχεται με επινόηση, είναι συνεχής μόχθος. Μετέχει ολόκληρο το πνεύμα. Όλο το πνεύμα, όχι μόνο το διανοητικό. Είναι πλήρης και σκεπτόμενος ο άνθρωπος, επίσης.
– Οι ηθοποιοί πάσχετε από ανασφάλεια, ή όχι;
Η ανασφάλεια έχει να κάνει με το πόσο έχεις δουλέψει, πόσο κατέχεις το μέσα σου. Αν είναι κάποιος χωρίς στηρίγματα, αισθάνεται ανασφάλεια, πρέπει να εξασκείται και πνευματικά και σωματικά ο ηθοποιός για να κατορθώσει το παιχνίδι των μεταμορφώσεων.
– Το δράμα αναδεικνύει περισσότερο τις ερμηνευτικές ικανότητες ή η κωμωδία;
Όλα αυτά υπάγονται στην τέχνη της υποκριτικής, όπως η ζωή πότε έχει το προσωπείο της τραγωδίας, πότε της κωμωδίας. Πότε τα μπλέκει αυτά τα δύο και χάνεις το μπούσουλα.
– Δουλεύεις τους ρόλους, κυρίως με το μυαλό ή με την ψυχή;
Και με τα δύο μαζί! Είναι ένα πράγμα για να δουλέψεις τους ρόλους, χρειάζεται και συναίσθημα μαζί…
– Υπάρχουν καλοί σκηνοθέτες στην Ελλάδα;
Είναι σε ανεπάρκεια το είδος αυτό… Η σκηνοθεσία έχει πάρει άλλο χαρακτήρα, γενικά.
– Ο ηθοποιός πρέπει να μαθαίνει συνεχώς ακόμη και αν έχει φτάσει στην κορυφή, όπως εσύ;
Δεν έχει κορυφές η δουλειά μας , είναι ένα βουνό που δεν έχει κορυφή, η οποία μάλιστα είναι χαμένη στα σύννεφα. Έχει όλο και περισσότερο βάθος και έκταση και προσπαθείς για το φτάσιμο. Μόνο ο θάνατος έχει φτάσιμο. Η ζωή έχει αγώνα, πρέπει να καλυτερεύεις, συνεχώς.
-Πώς κρίνεις τη νέα γενιά των ηθοποιών;
Κάποια από αυτά τα παιδιά της νέας γενιάς που είναι πολύ προχωρημένα από τις παλιότερες γενιές. Έχουν γενικά γνώσεις αντιμετωπίζουν, όμως, δυσκολίες ως προς την ουσία της Τέχνης δεν έχουν εφόδια στην ελληνική γλώσσα και την ιστορία μας. Ενώ έχουν εφόδια καλλιτεχνικά, υπάρχουν κάποιοι που βγαίνουν από τη Μέση εκπαίδευση, χωρίς γνώσεις. Και για τον θεατρίνο είναι απαραίτητοι τομείς αυτοί και της γλώσσας και της ιστορίας του τόπου μας. Αν δεν ξέρεις την ιστορία του τόπου σου, αν είναι ακαλλιέργητη η γλώσσα σου, ακαλλιέργητη θα είναι και η συνομιλία σου με τους θεατές. Αν δεν ξέρεις την ιστορία του τόπου σου, δεν μπορείς να κάνεις καλλιτεχνία χωρίς συνομιλία, πρέπει να τα κατακτήσουν από μόνοι τους…
-Είναι άσκηση κατά της γήρανσης το θέατρο; Ποιος είναι ο ρόλος της Τέχνης;
Η Τέχνη στο σύνολό της, μας βοηθά να συλλάβουμε την ουσία της ζωής που στην πραγματικότητα δεν έχουμε τα εφόδια για να καταλάβουμε, γι’ αυτό χρειάζεται να σταματάμε το ποτάμι κάποια στιγμή να το καθαρίζουμε από τα σκουπίδια, τα πρόσκαιρα και τα φθαρτά και η Τέχνη με αυτόν τον τρόπο θα προβάλλει την ουσία. Η τέχνη είναι σχολείο, αλλά που γίνεται με συγκεκριμένους αισθητικούς τρόπους. Μαθαίνεις, παίζοντας. Γενικώς, με την Τέχνη, τη φιλοσοφία και την επιστήμη προσπαθούμε να κερδίσουμε την αθανασία.
– Γιατί άραγε η απόσταση είναι αναγκαία στη σχέση των ανθρώπων με την εξουσία;
Την εξουσία πρέπει οι πολίτες να την ασκούν. Η άσκηση της εξουσίας είναι το να ζούνε οι άνθρωποι με τον καλύτερο τρόπο, να μην καταπιέζονται. Αυτή είναι η κατάρα που μας έφερε σε αυτήν την κατάντια χιλιάδες χρόνια τώρα.
-Τι σε απογοητεύει και τι σου αρέσει στη ζωή;
Με απογοητεύει το να βολεύεσαι και να κοιτάς τον εαυτούλη σου, ιδιώτευση δηλαδή, που για τους αρχαίους αυτό ήταν βρισιά… Μου αρέσει η αγωνιστική διάθεση, να μην περιμένεις από κανέναν σωτηρία, πρέπει να συμμετέχεις, για να μπορείς να αλλάξεις προς το συμφέρον σου τα πράγματα. Οι αγώνες να είναι διαρκείς…
– Πώς είναι η ζωή σου με την σύζυγό σου Τζένη Κόλλια;
Ένα θαύμα, μια ευτυχία ανεπανάληπτη. Έχει μεγάλη καλοσύνη, αξιοσύνη, ταλέντο! Είναι το πρώτο πτυχίο που ήρθε στην οικογένεια! Έχει σπουδάσει θεατρολογία και κάνει και μεταπτυχιακές σπουδές. Είναι ένα διαμάντι και γεμίζει τη ζωή μου με ευφορία και δημιουργικότητα. Η καινούργια οικογένεια που έχω μαζί της είναι μια ευτυχία απροσμέτρητη και απροσδόκητη σαν να ονειρεύομαι και ζω την απόλυτη πληρότητα.
– Είσαι άνθρωπος που ψάχνει τις ισορροπίες μέσα από την οικογένεια;
Η οικογένεια, μου είναι απαραίτητη! Θέλω ανθρώπους γύρω μου που να τους προστατεύω, να τους φροντίζω, να δημιουργώ τη συνθήκη της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας με τις οποίες να μεγαλώνουν τα παιδιά μου. Η ζωή είναι δική τους, των παιδιών και θα τη φτιάξουν όπως εκείνα θέλουν και αποφασίσουν. Και με την Τζένη, έτσι το διαχειριζόμαστε, και το αποτέλεσμα είναι παραπάνω από ικανοποιητικό. 25 χρόνια τώρα δεν μπορούμε ο ένας χωρίς τον άλλον…
ΤΩΡΑ |
Σχόλια για αυτό το άρθρο