ΤΩΡΑ |
Ο Αντώνης Αντύπας υπήρξε σπουδαίος, ολοκληρωμένος θεατράνθρωπος. Ένας καλλιτέχνης χαμηλών τόνων αλλά υψηλών καλλιτεχνικών αναζητήσεων. Με αποσκευές του το ομαδικό πνεύμα, την πίστη στο λόγο του συγγραφέα, την αγάπη για την ποίηση και την επιλογή κλασικών έργων, ο Αντώνης Αντύπας μας άφησε μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά και πίστευε ότι η υποκριτική τέχνη είναι επιστήμη.
Ο Αντώνης Αντύπας γεννήθηκε το 1941 στο Βύρωνα της Αθήνας. Ο πατέρας του, ο Διονύσιος Αντύπας, ήταν από το Ληξούρι Κεφαλλονιάς και η μητέρα του, η Ευτυχία Ψυλλάκη, ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη. Το 1960 ξεκίνησε σπουδές στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά που τις διέκοψε το 1963 για να μπει στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν. Το 1964 συμμετείχε στους ‘Ορνιθες, στο χορό και το 1965 στο χορό των Περσών και τα δύο του Κουν. Από το 1965 ως το 1971 συμμετείχε σε μια σειρά παραστάσεων ξένων έργων σε σκηνοθεσία του Κουν (Μαρά/Σαντ του Πέτερ Βάις το 1965, Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Λουίτζι Πιραντέλο το 1968, το Παιχνίδι της σφαγής του Ευγένιου Ιονέσκο το 1970 και Βόιτσεκ του Γκέοργκ Μπίχνερ το 1971) και σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λαζάνη (Το καλοκαίρι του Ρομέν Βενγκαρτέν το 1968 και ο Δράκος του Εβγκένι Σβαρτς το 1971). Από το 1972 ως το 1979 συμμετέχει στις παραστάσεις: Ο λοχαγός του Κέπενικ του Καρλ Τσούκμαγερ το 1972 σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή, Τέλος καλό, όλα καλά του Ουίλιαμ Σαίξπηρ το 1973 στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του Λάμπρου Κωστόπουλου, Ρωμέιικο Πανόραμα του Βαγγέλη Γκούφα το 1978, Στη ζούγκλα των πόλεων του Μπέρτολτ Μπρεχτ το 1979 και άλλες με σκηνοθέτες τους Κώστα Μπάκα, Νίκο Χατζίσκου, Γιώργο Μιχαηλίδη, Κανέλο Αποστόλου και του Λεωνίδα Τριβιζά. Από τη δεκαετία του 1970, εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για τη σκηνοθεσία, το οποίο εδραιώνεται από τη δεκαετία του 1980. Το 1971-72 παρακολουθεί σεμινάρια σκηνοθεσίας στη σχολή City Literary Institute στο Λονδίνο και το 1972 εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη του Μινωτή. Η θητεία του ξεκινά με έργα Αμερικανικού Ρεαλισμού. Το 1974 ιδρύει το Απλό Θέατρο μαζί με τον Χρήστο Πολίτη και πραγματοποιεί την πρώτη του σκηνοθεσία με το έργο Ήταν όλοι τους παιδιά μου του Άρθουρ Μίλερ. Το 1980 σκηνοθετεί τον Γυάλινο κόσμο του Τένεσι Ουίλιαμς και το 1982 ιδρύει τη θεατρική εταιρεία «Α. Αντύπας-Χρ. Πιατουλάκης» με μόνιμη στέγη το Απλό Θέατρο στην Καλλιθέα με την μετατροπή ενός γκαράζ σε θέατρο 188 θέσεων. Τη δεκαετία του 1980 πραγματοποιεί μια σειρά από σκηνοθεσίες σε έργα ξένου ρεπερτορίου: Τα γούστα του κυρίου Σλόαν του Τζο Όρτον το 1982, Τι είδε ο υπηρέτης του Τζο Όρτον το 1983 (και το 1986), Τα λάθη μιας νύχτας του Όλιβερ Γκόλντσμιθ το 1984, Η Λέσχη του Άλμπερτ Γκέρνι το 1985, Μην προσπερνάς την ευτυχία της Φρανσουάζ Σαγκάν το 1987, Άλλοι τόποι του Πίντερ το 1987, Γυάλινος κόσμος του Ουίλιαμς το 1988, Λεηλασία του Τζο Όρτον το 1990. Το μόνο ελληνικό έργο που ανεβαίνει στο Απλό Θέατρο είναι η Νίκη, της Λούλας Αναγνωστάκη, το 1986. Το 1990, μετά τη διάλυση της προηγούμενης εταιρείας του, ο Αντύπας ιδρύει τον «Καλλιτεχνικό Οργανισμό Φάσμα» (γνωστό και ως Απλό Θέατρο) με την ίδια θεατρική έδρα πίσω από το Πάντειο και ιδρυτικά μέλη τον ίδιο, την Ελένη Καραΐνδρου, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, την Μαρία Φαραντούρη, τον Άγγελο Δεληβοριά και άλλους.
Στο Απλό Θέατρο από το 1990 μέχρι το 2012 κυριαρχεί το ξένο ρεπερτόριο. Προδοσία, Άλλοι τόποι, Πάρτι γενεθλίων, Ο επιστάτης, Νεκρή ζώνη, Η επέτειος, Μόλι Σουίνι, Βρυκόλακες κ.α. είναι μερικά από τα έργα που σκηνοθετεί και γνωρίζουν τεράστια επιτυχία. Η Νέα Σκηνή ιδρύθηκε το 1994 και έκανε την πρεμιέρα της τη χρονιά 1994-1995 με έδρα της ένα θέατρο 120 θέσεων στον πρώτο όροφο του Απλού Θεάτρου. Στο πλαίσιο της δράσης του στο Απλό Θέατρο ο Αντύπας θα αποκτήσει φιλική σχέση με συγγραφείς όπως ο Χάρολντ Πίντερ και ο Μπράιαν Φρίελ, οι οποίοι μάλιστα θα παρευρεθούν σε παραστάσεις του (με τον Πίντερ για παράδειγμα να παρακολουθεί τη Νεκρή ζώνη το 2000 και τον Φρίελ τον Ξεριζωμό το 2003). Όταν το Απλό Θέατρο ρίξει αυλαία το 2012, θα λειτουργήσει πλέον ως Θέατρο Σημείο. Το 2001 ο σκηνοθέτης θα αναμετρηθεί και με την αρχαία τραγωδία παρουσιάζοντας τις Τρωάδες του Ευριπίδη στην Επίδαυρο. Θα σκηνοθετήσει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο το 2017 το έργο Πόθοι κάτω από τις λεύκες του Ο’Νιλ.
Αχώριστη σύντροφος δίπλα του για 40 χρόνια, η σύζυγός του συνθέτρια Ελένη Καραΐνδρου. Ο Αντώνης Αντύπας πέρασε στην αιωνιότητα στις 3 Αυγούστου 2024.
O Aντώνης Αντύπας (κάτω δεξιά) με τους γονείς του και τα αδέλφια του
Στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου “Το φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο” το 1973
Θεατρικές στιγμές
Το Απλό Θέατρο
Με την Ζωή Λάσκαρη στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη “Ο αστερισμός της παρθένου” παραγωγής Φίνος Φιλμ 1973.
Με την Όλγα Πολίτου και τον Θανάση Βέγγο στην ταινία της Φίνος Φιλμ “Δικτάτωρ καλεί Θανάση” το 1973 σε σκηνοθεσία του Πάνου Γλυκοφρύδη.
Εξώφυλλο στη “Βεντέτα” με την Τιτίκα Βλαχοπούλου για τη σειρά “Ετυμηγορία” το 1978
Χαρούμενες στιγμές με τα εγγόνια του
Ευτυχισμένες στιγμές με την σύζυγό του Ελένη Καραΐνδρου
Η τελευταία του σκηνοθεσία στο Εθνικό Θέατρο
Σχόλια για αυτό το άρθρο