του Θοδωρή Κοκκινάκη*
Το Πάρκο δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ’30 σε χώρους στρατοπέδου του ιππικού και παραπλήσιους δημόσιους χώρους. Εκπονήθηκε σχεδιασμός πάρκου και φιλοτεχνική μελέτη για τη δημιουργία ενός πράσινου ελεύθερου χώρου.
Τη δεκαετία του ’40 το πράσινο είχε αναπτυχθεί και είχε δημιουργηθεί πλέον σε πλήρη σχηματισμό.
Τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 υπάρχει μεγάλη επισκεψιμότητα από τους κατοίκους της Αθήνας με πλήρη λειτουργία των αναψυκτηρίων του Άλσους και του Green Park, καθώς και των περιπτέρων της Πλατείας Γαρδένιας στο κέντρο του Πάρκου.
Από τη δεκαετία του ’90 όμως έχουμε τα πρώτα σημάδια εγκατάλειψης από τις αρχές διοίκησής του. Η Υπερνομαρχία αρχικά και η Περιφέρεια Αττικής αποδυναμώνουν τις υπηρεσίες που φρόντιζαν και φύλαγαν το Πάρκο μειώνοντας συνεχώς το προσωπικό τους.
Τη δεκαετία του 2000 το Πάρκο χωρίς προσωπικό φτάνει στην πλήρη απαξίωσή του με κατεστραμμένα κτίρια και παιδικές χαρές, με εγκατάλειψη του πρασίνου, βρώμικο, με παρκαρισμένα αυτοκίνητα, με λειτουργία αγορών που καταλύουν κάθε έννοια ελεύθερου χώρου πρασίνου. Δημιουργείται ένα κλίμα εγκατάλειψης και ανασφάλειας που σταδιακά μειώνει την επισκεψιμότητά του.
Όταν το Πεδίο του Άρεως ήταν ακόμα καταπράσινο και φιλόξενο…
Στη δεκαετία του 2010 φτάνουμε στην ανάπλαση που δεν έχει αίσιο τέλος και στη μετέπειτα πλημμελή έως καθόλου συντήρησή του, πράγμα που το καθιστά χώρο εναπόθεσης αντικειμένων και ατόμων που η πόλη δεν αντέχει ή δε θέλει να βλέπει στους δρόμους της.
Πώς φτάσαμε στην περιβόητη ανάπλαση των 10.000.000 ευρώ;
Με την εσκεμμένη εγκατάλειψη του Πεδίου του Άρεως από τις διοικούσες αρχές επήλθε η υποβάθμιση και η καταστροφή του χώρου, με συνέπεια τη σταδιακή απομάκρυνση των συνήθων επισκεπτών του.
Η αποδυνάμωση του προσωπικού, η υποβάθμιση και η εξαθλίωση του πρασίνου, η εγκατάλειψη των κτιρίων, η κακοποίηση των παιδικών χαρών, η συνεχής στάθμευση και διέλευση οχημάτων, τα αλλεπάλληλα παζάρια-εκθέσεις, η καταστροφή της καταπράσινης φυτικής περίφραξης και η αντικατάστασή της με κάγκελα μαζί με το κλείσιμο των περισσότερων εισόδων του πάρκου και τέλος η δημιουργία αυθαίρετων κτισμάτων του Κυριακού στον Πανελλήνιο, έφεραν τις προτάσεις για ανάπλαση του σκόπιμα απαξιωμένου πάρκου.
Οι κάτοικοι με δυναμικές κινητοποιήσεις αποσόβησαν δύο προσπάθειες ανάπλασης, οι οποίες προέβλεπαν διάνοιξη δρόμων με κοπή αρκετών δέντρων και θάμνων καθώς και φαραωνικές επεμβάσεις.
Έτσι φτάσαμε στα προσχέδια της ανάπλασης, τα οποία με διορθωτικές υποδείξεις κατοίκων έγιναν αποδεκτά σαν κάποια λύση των ήδη δημιουργημένων προβλημάτων του Πάρκου.
Δυστυχώς όμως, η κακή εκτέλεση των έργων, η μη ολοκλήρωση της ανάπλασης κυρίως της φυτοτεχνικής μελέτης και η μη ύπαρξη καμίας συντήρησης μετά το λειψό τέλος της, φέρανε το Πάρκο στη σημερινή άθλια κατάστασή του.
Η παλαιά φωτογραφία μοιάζει πλέον να προέρχεται από άλλον χώρο. Οι “υδάτινες διαδρομές” της ανάπλασης των 9 εκατ. ευρώ δούλεψαν μόνο για λίγους μήνες…
Αυτή η άθλια κατάσταση διαπιστώνεται με μια απλή επίσκεψη στο χώρο όπου παρατηρούμε τα παρακάτω:
- Δένδρα κομμένα χωρίς αντικατάσταση
- Κατεστραμμένα μεγάλα τμήματα του ποτιστικού
- Θάμνοι και φυτά υπερβολικά κλαδεμένα για λόγους ασφαλείας
- Χώρος του φυτωρίου ρημαγμένος και εγκαταλελειμμένος
- Καθαριότητα μόνο στους κεντρικούς δρόμους
- Τα παρτέρια από βρώμικα έως εστίες μόλυνσης
- Κτίρια, άλλα εγκαταλελειμμένα, άλλα κλειστά χωρίς λειτουργία
- Εγκαταστάσεις υγιεινής κατεστραμμένες και σφραγισμένες
- Υδάτινες διαδρομές και σιντριβάνια χωρίς νερό
- Μάρμαρα και φρεάτια κατεστραμμένα
- Άρτι “ανακαινισμένες” παιδικές χαρές με ελλειπή παιχνίδια και η μία τελείως κατεστραμμένη.
- Πολλά φωτιστικά κατεστραμμένα.
- Χώροι αποκλειστικής χρήσης από εμπόρους και χρήστες ναρκωτικών
- Χώροι που έχουν εξελιχθεί πυρκαγιές
- Χώροι σκοτεινοί που ανθεί η εφηβική πορνεία
- Διέλευση μηχανοκίνητων οχημάτων
- Ελλιπής ως ανύπαρκτη φύλαξη
Κάποια από τα παραπάνω προβλήματα προσπαθεί η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας να τα λύσει αλλά δυστυχώς αποσπασματικά και χωρίς αποτελεσματικότητα.
Για παράδειγμα η καθαριότητα, η οποία γίνεται από μια αφανή σύμβαση με το Δήμο Αθηναίων ή η επέμβαση στο πράσινο με μια ικανοποιητική εργολαβία πρασίνου αλλά με περίεργες επεμβάσεις κλαδέματος έως κουτσουρέματος των θάμνων και των δέντρων ή η σύμβαση για τη φύλαξη του πάρκου με ανεπαρκέστατο προσωπικό, χωρίς καμιά επίβλεψη από τη διεύθυνση του Πεδίου του Άρεως.
Και όμως! Το κεντρικό συντριβάνι στην πλατεία του Άλσους κάποτε δούλευε…
Οι κάτοικοι που δραστηριοποιούνται με τη βελτίωση της κατάστασης επισημαίνουν τα προβλήματα και προσπαθούν να βοηθήσουν με συνεχείς οχλήσεις στην Περιφέρεια. Ταυτόχρονα δεν περιορίζονται σε καταγγελίες αλλά κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις αλλά και εθελοντικές ενέργειες για να δημιουργήσουν μια δυναμική κινητοποίησης των κατοίκων και πίεσης στη Διοίκηση. Δυστυχώς όμως προσκρούουν στις γραφειοκρατικές αντιλήψεις και την αδιαφορία των υπευθύνων, οι οποίοι διατηρούν το Πάρκο στη σημερινή απωθητική κατάσταση.
Η αρμόδια διεύθυνση του Πάρκου δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στο έργο της φροντίδας του Πάρκου, και λόγω της αδιαφορίας αλλά και διότι από τους 14 υπαλλήλους της οι 7 είναι διοικητικοί! Πρέπει το προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με τη φροντίδα του Πάρκου να επιλέγεται από ανθρώπους με αγάπη για τον χώρο και με ανοικτό μυαλό για τη λειτουργία του. Φυσικά με συντονισμό και έλεγχο από την αρμόδια Περιφέρεια Αττικής. Επίσης το προσωπικό θα πρέπει να είναι μόνιμο και το αναγκαίο σε αριθμό και κατηρτισμένο σε ειδικότητες. Επίσης οι συμβάσεις που τυχόν θα γίνονται σε εργολάβους θα πρέπει να έχουν αυστηρό έλεγχο ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες και να μη μεσολαβούν μεταξύ τους χρονικά κενά.
Το Πεδίο του Άρεως είναι ένας ζωντανός οργανισμός που θέλει καθημερινά φροντίδα, περιποίηση και υποστήριξη ειδάλλως θα το χάσουμε. Θα είναι μεγάλο κρίμα ένα πάρκο που επέζησε χαλεπών οικονομικών εποχών, πολέμου, κατοχής, δικτατοριών, να χαθεί την εποχή δημοκρατικής διακυβέρνησης του τόπου από την “πρώτη φορά αριστερά”.
Το Πεδίο του Άρεως, παρά τις “φιλότιμες” προσπάθειες των αρμοδίων να το απαξιώσουν, παραμένει μαγευτικό όλες τις εποχές του χρόνου με μεγάλη ποικιλία δέντρων και χρωμάτων…
Πεδίον του Άρεως – Πανελλήνιος Γ. Σ
Το 1988 παραχωρείται από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) έκταση του Πεδίου του Άρεως, 5,601 τμ. στον Πανελλήνιο Γ.Σ. Στο παραχωρητήριο υπάρχει σαφής όρος να μη θιγεί το πράσινο που υπήρχε σε αυτήν κατά την ημέρα παραχώρησης (2/05/1988). Το 1988 ξεκινούν εργασίες ανοικοδόμησης κτιρίων χωρίς καμία οικοδομική άδεια και με κοπή αρκετών δέντρων και θάμνων. Το 2002 έχουν αποπερατωθεί κτίσματα 5.100 τμ χωρίς καμία άδεια.
Σε αυτά τα τέσσερα χρόνια με κινητοποιήσεις της Επιτροπής Αγώνα για την Προστασία του Πεδίου του Άρεως, εκδίδονται πέντε πρωτόκολλα κατεδάφισης από την πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων. Δεν εκτελείται κανένα, ούτε πληρώνονται τα επιβληθέντα πρόστιμα. Δεν είναι τυχαίο ότι κατ’ αυτό το διάστημα πρόεδρος του ΠΓΣ είναι ο μεγαλοκαναλάρχης Μίνως Κυριακού.
Το 2009 κατατίθεται αίτηση στην αποκεντρωμένη περιφέρεια για να δοθεί άδεια κατεδάφισης των παρανόμων και αυθαιρέτων κτιρίων με ίδια μέσα, από 45 πολίτες, μετά τη δήλωση του Δήμου και της Περιφέρειας περί οικονομικής αδυναμίας για την κατεδάφιση. Μετά την αδικαιολόγητη μέχρι παρεξηγήσεως άρνηση του τότε Γ.Γ. της Περιφέρειας Η. Λιακόπουλου να δοθεί η άδεια, μηνύεται για παράβαση καθήκοντος. Κατόπιν τούτου οι: Γ.Γ. Αθλητισμού, Περιφέρεια Αττικής, Δήμος Αθηναίων, Αποκ. Ολυμπιονικών, Ομ. Ελ. Βετ. Αθλ. Στ,, Σύλλογος Γονέων παιδιών ΠΓΣ, ΤΕΕ, Σ.Ε. Π.Ο.Χ.Π.Γ.Σ., συνεδριάζουν και συναινούν να ληφθεί απόφαση του τότε ΓΓΑ Π. Μπιτσαξή για την τακτοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των αυθαιρέτων. Οι μόνοι που αντιδρούν σε αυτή την παράνομη τακτοποίηση είναι οι αιτούντες την κατεδάφιση κάτοικοι, Παρ΄ όλα αυτά εξαιρούνται της τακτοποίησης κτίρια 500 τ.μ. με τον όρο να κατεδαφιστούν και ο χώρος να φυτευτεί από την Π. Γ. Σ. Βέβαια ούτε και αυτό πραγματοποιείται από την απυρόβλητη διοίκηση του Π.Γ.Σ.
Όπως καταλαβαίνουμε με όλα τα παραπάνω ο Π.Γ.Σ. λόγω παραβίασης του όρου του παραχωρητηρίου περί κοπής του πρασίνου, θα έπρεπε να μην κατέχει αυτόν τον χώρο και να τον αποδώσει ως χώρο πρασίνου, πάλι στο Πεδίο του Άρεως. Επίσης θα πρέπει να προχωρήσει στην κατεδάφιση των μη τακτοποιημένων κτιρίων και να δενδροφυτεύσει την περιοχή άμεσα. θα πρέπει επίσης να εξεταστεί το θέμα της νομιμότητας της τακτοποίησης των υπολοίπων κτιρίων, αφού δεν χρησιμοποιούνται όλα για αθλητικούς σκοπούς.
Τέλος πρέπει να συζητηθεί η λειτουργία του Πανελληνίου Γ. Σ. αφού από το 1977 έχει χαρακτηρισθεί ως τόπος κοινόχρηστων αθλητικών εγκαταστάσεων και ως εκ τούτου θα έπρεπε να παρέχεται η δυνατότητα άθλησης και παιχνιδιού μέσα στο χώρο του, αν όχι ελεύθερα όλη την ημέρα, τουλάχιστον δύο δίωρα, ένα το πρωί και ένα το απόγευμα, για όλους και όχι μόνο για τα με συνδρομή μέλη του.
*Θοδωρής Κοκκινάκης, Επιτροπή Κατοίκων για το Πεδίο του Άρεως.
http://www.postmodern.gr/mia-syntomi-istoriki-anadromi-stin-apaxiosi-tou-pediou-tou-areos/
Σχόλια για αυτό το άρθρο