ΤΩΡΑ |
Στο χρονογράφημα Παρέα με τον γέρο, ο Δημήτρης Ψαθάς θυμάται την κράτησή του από τη χούντα κατά το Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου σε στρατιωτικό θάλαμο του καταυλισμού του “Συγκροτήματος Τεθωρακισμένων” στο Γουδή μαζί με τον Γέρο της Δημοκρατίας Γεώργιο Παπανδρέου και κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες της χώρας. Ο Δημήτρης Ψαθάς ήταν ο μοναδικός δημοσιογράφος που συνελήφθη από τη δικτατορία μαζί με την πολιτική ηγεσία, καθότι με τα πολιτικά χρονογραφήματά του χτυπούσε τα σκάνδαλα των πολιτικών. Το χρονογράφημα δημοσιεύτηκε στα Νέα (22.4.1972) και κυκλοφόρησε μετά το θάνατό του στη συλλογή χρονογραφημάτων του με τίτλο Στου κουφού την πόρτα
Ο Δημήτρης Ψαθάς διηγείται:
“… Βρισκόμαστε σε στρατιωτικό θάλαμο του καταυλισμού τού “Συγκροτήματος Τεθωρακισμένων” -στο επάνω πάτωμα- με τα παράθυρα κλειστά και φρουρούς στρατιώτες με εφ΄ όπλου λόγχη -ακόμα και μέσα στο θάλαμο- και καθώς έβλεπα όλους με πιτζάμες πλην του αρχηγού του Κέντρου (Γ. Παπανδρέου) νόμιζα ότι ετοιμαζόντουσαν να ξαπλώσουν, στα πέρα για πέρα, κατά μήκος του θαλάμου, στρωμένα άδεια στρατιωτικά κρεβάτια.
Οι πιτζάμες, ωστόσο -όπως μου εξήγησαν- δεν είχαν την έννοια του ξαπλώματος, αλλά του … ξεσηκώματος, γιατί έτσι τους είχαν φέρει όλους, άρον-άρον απ΄τα κρεβάτια των σπιτιών τους, στις δύο το πρωί, όπως είπα, εν σπουδή, χωρίς να τους αφήσουν να πάρουν μαζί τους τίποτα, ούτε καν ένα κοστούμι.
– Εσείς, κύριε πρόεδρε, όμως;… Σας βλέπω ντυμένον…
Χαμογέλασε ο Παπανδρέου:
– Εμένα φίλτατε, συνέβη ως εξής: Εκοιμόμουν βαθιά, όταν εξύπνησα από ένα θόρυβον. Άνοιξα τα μάτια μου και βλέπω ξαφνικά επάνω απ’ το κρεβάτι μου ένα λοχαγόν εν στολή, μαύρον την θέαν, που κρατούσε ένα πιστόλι και μου έλεγε με προφανή εκνευρισμόν: ” Σηκωθείτε κ. πρόεδρε! Σηκωθείτε γρήγορα κ. πρόεδρε! “. Ίσως ήταν μαύρος ή πολύ μελαψός, ίσως μου εφάνη έτσι, καθώς είχα τόσον απότομα ξυπνήσει. Η πρώτη σκέψις που έκανα ήταν “Θα με εκτελέσει!”. Αλλά εκείνος … δεν με εκτελούσε! Εκρατούσε μόνον το πιστόλι και επαναλάμβανε: “Γρήγορα κ. πρόεδρε! Σηκωθείτε, κ. πρόεδρε!” Η εντύπωσις που εσχημάτισα ευθύς αμέσως ήτο ότι εκείνος… εφοβείτο περισσότερον από εμένα! “Στάσου παιδί μου, του έλεγα, να ντυθώ, να βάλω τα παπούτσια μου!”. Εσηκώθηκα απ’ το κρεβάτι μου και άρχισα να ντύνομαι, ενώ ο άνθρωπός μου αγωνιούσε συνεχώς και μου επαναλάμβανε σπασμωδικά: “γρήγορα κ. πρόεδρε, γρήγορα κ. πρόεδρε!”. Αλλά εγώ, όταν αντελήφθην ότι δεν είχε εντολήν να με εκτελέσει. ησύχασα, εντύθηκα με όσην άνεσιν επετρεπε η περίστασις, η οποία οπωσδήποτε δεν ήταν ιδεώδης για να φτιάξει κανείς εξαιρετικά περιποιημένην τουαλέταν! Όταν λοιπόν έβαλα τις κάλτσες και τα παπούτσια μου, του είπα του ανθρώπου μου ότι ήμουν εις την διάθεσίν του και τότε μόνον είδα την ανακούφισιν, ζωγραφισμένην εις το πρόσωπόν του. Με οδήγησεν εις το αυτοκίνητον που επερίμενε, και έφθασα εδώ, υπό συνοδείαν και άλλων.
– Και πως αισθάνεσθε τώρα, κ. πρόεδρε; τον ρώτησα
– Να σας πω, φίλτατε. Ειλικρινώς σας λέω ότι ήμουν αδιάθετος από γρίπην. Όλη αυτή η ιστορία, όμως με… εθεράπευσε. Αισθάνομαι… περδίκι!
Και πραγματικά ήταν τόσο ευδιάθετος, όσο στην κανονική ζωή του… “
Τα Νέα, 22.4.1972
Ο Δημήτρης Ψαθάς περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τα ιστορικά αυτά γεγονότα στα χρονογραφήματά του που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα “Τα Νέα” με τους ακόλουθους τίτλους:
1) 21η Απριλίου (21-4-1972)
2) Παρέα με τον “Γέρο” (22-4-1972)
3) Ιστορικό….κουβεντολόϊ (24-4-1972)
4) Ο “επισκέπτης” (25-4-1972)
5) “Ειδική μεταχείρισις” (26-4-1972)
6) Ειδυλλιακά τινά (27-4-1972)
7) “Οίκαδε” (28-4-1972)
8) Επι ίσοις όροις (29-4-1972)
9) “Προτιμώ …κουλούρια” (10-8-1971)
Η Μαρία Ψαθά θυμάται για τη σύλληψη του πατέρα της:
Ο πατέρας μου Δημήτρης Ψαθάς ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που παρέλαβε το καθιερωμένο χρονογράφημα, ένα καθαρά λογοτεχνικό είδος με παράδοση και το μετέτρεψε σε πολιτικό “βήμα” καυτηριάζοντας και καταγγέλλοντας τα “κακώς κείμενα” του δημόσιου βίου και τα σκάνδαλα των πολιτικών. Το καθημερινό του χρονογράφημα στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας “Τα Νέα” στην στήλη “Εύθυμα και Σοβαρά” με την τεράστια αναγνωσιμότητα και απήχηση στο κοινό προκάλεσε την οργή και τη σύλληψή του από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Θυμάμαι την μέρα εκείνη, και όπως ο ίδιος πολύ καθαρά περιγράφει στα χρονογραφήματά του που κυκλοφόρησαν μετά το θάνατό του στο βιβλίο “Στου κουφού την πόρτα”, γύρω στις 6 τα ξημερώματα χτύπησε την πόρτα φουριόζα η θεία μου που τον προέτρεψε να πάει κάπου να κρυφτεί μόλις έμαθε και εκείνη πως έγινε δικτατορία και πως πιάσανε κόσμο. Ο πατέρας μου της απάντησε ήρεμα “δεν έχω να φοβηθώ τίποτα γιατί δεν έχω πράξει κάτι μεμπτό…”. Πραγματικά, το μεσημέρι χτύπησε η πόρτα και εμφανίστηκαν δύο αστυνομικοί που τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο τμήμα και από εκεί στο Γουδί, στο “Συγκρότημα τεθωρακισμένων”. Όπως διηγείται ο ίδιος σε χρονογράφημά του (“Τα Νέα”, 21-4-1972) “…οδηγήθηκα σ’ ένα θάλαμο του οποίου βλέπω συγκεντρωμένα γνώριμα πρόσωπα: ο Μητσοτάκης, ο Κατσώτας και ενώ χαιρετούσα αυτούς, ακούω μία γνώριμη φωνή απ΄το ημίφως του θαλάμου: – Εμένα φίλτατε δεν με χαιρετάς; Ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου… Στον απέναντι θάλαμο κρατούνταν ο υπουργός Εθνικής Αμύνης Παπαληγούρας, ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως Γεώργιος Ράλλης, ο Μανώλης Γλέζος, ο Ανδρέας Παπανδρέου..”. Κατόπιν, ο πατέρας μου, μαζί με τον Γεώργιο Παπανδρέου και τους υπόλοιπους κορυφαίους παράγοντες της πολιτικής ζωής του τόπου, μεταφέρθηκε σε κράτηση στο ξενοδοχείο “Πικέρμι”. Ύστερα από ένα μήνα, αφέθηκε ελεύθερος από την κράτηση, τέθηκε όμως σε κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ τα «Νέα» κυκλοφόρησαν υπό καθεστώς σκληρής λογοκρισίας, τα όργανα της οποίας, απαιτούσαν να συνεχίσει να υπάρχει το χρονογράφημά του στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας, απειλώντας πως διαφορετικά θα την έκλειναν. Μην μπορώντας να αγνοήσει την τύχη τόσων άλλων συναδέλφων του, ο Ψαθάς συνέχισε να γράφει.Τα δύο επόμενα χρόνια, ωστόσο (1968-1970), ως ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη δικτατορία και την αυστηρή λογοκρισία, διακόπτει κάθε επαφή με την δημοσιογραφία. Αρθείσης της λογοκρισίας ξαναγυρίζει στη στήλη του και συνεχίζει τον αγώνα του κατά της δικτατορίας. Το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αναδημοσιεύει μεταφρασμένο το χρονογράφημά του «Προτιμώ …κουλούρια» (Τα Νέα, 10.8.1971) ως χαρακτηριστικό του αγώνα των Ελλήνων δημοσιογράφων κατά της χούντας.
Κωνσταντίνος Καραμανλής, Δημήτρης Ψαθάς, Φρέντυ Γερμανός, Μαρία Ψαθά
Η δημοσιογραφική ταυτότητα του Δημήτρη Ψαθά (δημοσιεύεται για πρώτη φορά)
Σχόλια για αυτό το άρθρο