Η Ελευθερία Ντεκώ έχει φωτίσει ως τώρα πολλά σκοτάδια. Με ταλέντο και εμπειρία έχει ρίξει φως και έχει δώσει ζωή σε παραστάσεις, συναυλίες, μεγάλες διοργανώσεις. Ομως ο φωτισμός του ιερού βράχου της Ακρόπολης, που ανέλαβε και έφερε σε πέρας, θα μείνει για πάντα το μεγαλύτερο παράσημο στην καριέρα της και το πιο όμορφο πράγμα που έχουν δει τα μάτια μας…
Εχω δει την Ακρόπολη με διαφορετικούς φωτισμούς. Παλιά, είχα ένα φίλο που ήταν φύλακας εκεί. Με άφησε μια μέρα να ανέβω στον Παρθενώνα ξημερώματα. Ηταν συγκλονιστικό. Οι πρώτες αχτίδες του ήλιου, όπως πετάγονταν από τον Υμηττό, έπεφταν πάνω στα λευκά μάρμαρα και τα έκαναν διάφανα. Φαίνεται πως ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, οι αρχιτέκτονες του ναού, το είχαν υπολογίσει, γιατί καθώς προχωρούσε η μέρα, τα ανάγλυφα στη ζωοφόρο φαίνονται σα να παίρνουν ζωή. Ο Παρθενώνας ήταν προσανατολισμένος έτσι, που να γίνεται ροζ με την ανατολή, λευκός στη διάρκεια της μέρας, χρυσός το ηλιοβασίλεμα και αργυρός όταν είχε φεγγάρι. Ακόμα και οι κίονες είναι διογκωμένοι στο κέντρο, για να ξεγελιέται το μάτι και με το φως να φαίνονται κανονικοί.
Μια άλλη φορά πήγα στην Πνύκα και είδα το “Ηχος και φως”. Καθόσουν σε κάτι άβολες καρέκλες απέναντι από την Ακρόπολη και ένας αφηγητής έλεγε σε διάφορες γλώσσες την ιστορία της. “Και έτσι χτίστηκε ο Παρθενώνας, ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου…” έλεγε ο αφηγητής και ιερός βράχος φωτιζόταν με λευκό φως. “Γνώρισε μέρες δόξας…” και φωτιζόταν με κίτρινο φως, “Μέρες καταστροφής…” και φωτιζόταν με κόκκινο φως. Ηταν ένα θέαμα για όσους δεν άντεχαν την ημέρα το εκτυφλωτικό λευκό των μαρμάρων κι ήθελαν κάτι πιο θεατρικό, κάτι που έκανε την Ακρόπολη να μοιάζει άλλοτε με αναψυκτήριο και άλλοτε με ντισκοτέκ.
Μετά ήρθε αυτός που είχε φωτίσει τον πύργο του Άιφελ. Τον είχε φέρει ο σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης, που είχε κάνει έρευνα και μελέτες για τον φωτισμό του ιερού βράχου. Για πρώτη φορά το μνημείο αντιμετωπίστηκε με σχέδιο και προγραμματισμό. Η ιδέα ήταν ο φωτισμός να αναδεικνύει την “κλασσικότητα” του Παρθενώνα. Ετσι ο ναός φωτίστηκε με ένα “χρυσό” κίτρινο και για να ξεχωρίζει μέσα στο σκοτάδι, τα διπλανά μνημεία υποφωτίστηκαν ή δεν φωτίστηκαν καθόλου. Ηταν ένας ενδιαφέρων φωτισμός που έκανε την Ακρόπολη να φαίνεται σαν ένα περίεργο διαστημόπλοιο. Αυτός ο φωτισμός, με μικρές αλλαγές, διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας.
Ομως η Ακρόπολη χρειαζόταν καινούργιο φωτισμό. Ετσι, το Ιδρυμα Ωνάση, ανέλαβε τα έξοδα του εγχειρήματος και προκήρυξε ένα διαγωνισμό. Τον φετινό Ιανουάριο επέλεξε την Ελευθερία Ντεκώ και τους συνεργάτες της για να εκτελέσουν το έργο. Πώς αισθάνθηκε όταν το έμαθε; “Δεν μπορούσα να διανοηθώ τον κραδασμό των συγκινήσεων και το βάθος των συναισθημάτων! Θεώρησα ότι μοναδικός μου “αντίπαλος” θα ήταν το άγχος να ανταποκριθώ στις προσδοκίες ενός τέτοιου εγχειρήματος. Παρουσιάσαμε στο Υπουργείο Πολιτισμού την πρόταση του φωτισμού μετά από εντατική εργασία, δειγματισμούς και μελέτη 2 μηνών. Ετσι, μετά και την ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου μπήκαμε το Μάρτιο, εν μέσω πανδημίας στην φάση της υλοποίησης”. Ποια ήταν κεντρική ιδέα του φωτισμού; “Ενας φωτισμός που θα έκανε τον Παρθενώνα και τα άλλα μνημεία στον ιερό βράχο, να λάμπουν. Να εκπέμπουν το φως του πολιτισμού της χώρας μας, ολόγυρα αλλά και παντού.”
Για να επιτύχει το αποτέλεσμα που ήθελε, κουράστηκε πολύ. “Δουλεύαμε, παρ΄όλες τις αντιξοότητες, μέρα και νύχτα. Τα πρωινά γίνονταν οι μελέτες, το βράδυ οι δειγματισμοί. Σχεδιασμός σε δισδιάστατα και τρισδιάστατα μοντέλα, φωτομετρίες, υπολογισμοί και ξανά δειγματισμοί για να πετύχουμε το αποτέλεσμα που είχαμε φανταστεί”. Χρησιμοποιήθηκε λευκός φωτισμός, να αναδεικνύει τη λευκότητα των μαρμάρων και φυσικά χρησιμοποιήθηκε η σύγχρονη τεχνολογία, με προβολείς σχεδόν αόρατους την ημέρα, καινούργια καλωδίωση και με τη λιγότερη δυνατή κατανάλωση και φωτορύπανση. Δόθηκε μεγάλη προσοχή ώστε να αναδειχτούν όλες οι ανάγλυφες επιφάνειες και τα τρία επίπεδα του μνημείου: ο ιερός βράχος, τα τείχη και ο Παρθενώνας. “Για εμάς που πλησιάσαμε από κοντά την Ακρόπολη, δεν είναι απλά ο ιερός βράχος και τα αρχαία μνημεία, ήταν και θα είναι η εθνική ψυχή μας” συμπληρώνει η Ελευθερία Ντεκώ.
Χτες βράδυ, 30 Σεπτεμβρίου 2020 έγιναν τα εγκαίνια. Το φως, απλώθηκε πάνω στα αθάνατα μάρμαρα και τα φώτισε για πρώτη φορά με ευαισθησία και σεβασμό. Ελαμψε ο Παρθενώνας μέσα στη νύχτα και φώτισε και τα δικά μας μάτια, το νου και την ψυχή. Κάθε βράδυ από εδώ και πέρα, όταν το φως παραχωρεί τη θέση του στο σκοτάδι, το βλέμμα μας θα στρέφεται στον ιερό βράχο που θα λάμπει μέσα στη νύχτα, για να πάρει από το αιώνιο φως, ομορφιά, δύναμη κι ελπίδα…
Σχόλια για αυτό το άρθρο