THEATRALE: Ο μνησίκακος ΤΑΖ ζηλεύει έννοιες όπως “σουξέ”, “συνέπεια”, “καλό γούστο” και “θεατρική απόλαυση” ειδικά όταν εκφράζονται από έναν ευγενικό, φωτογενή προβοκάτορα της τακτοποιημένης μας πραγματικότητας.
Το εκνευριστικό με τον Μαρκουλάκη, είναι πως τα ευγενικά αστικά χαρακτηριστικά του, είναι όμοια με αυτά των ηρώων που ξεμπροστιάζει το ψέμα της άψογης επιφάνειάς τους. Θα μπορούσε να είναι ένας από αυτούς, πιθανότατα πέρασε το στάδιο που του επέβαλλαν να είναι ένας από αυτούς κι αποφάσισε να λύσει τα χρωστούμενά του σε σοφιστικέ αλλά ταυτόχρονα μαζική και κατανοητή, θεατρική αρένα. Παρά τη δεδομένη συμπάθεια που του έχω, πραγματικά θα ήθελα να τον φέρω αντιμέτωπο με μία από τις καταστάσεις οικογενειακής τρέλας και αποδόμησης που έχει αποφασίσει να σκηνοθετήσει φέτος. Τον “κλασικό” όσον αφορά το σύγχρονο θεατρικό ρεπερτόριο “Θεό της Σφαγής” στον οποίο ταυτόχρονα πρωταγωνιστεί και το “Για Όνομα…” στο θέατρο Αλίκη.
Μετά τον σούπερ επιτυχημένο “Πουπουλένιο” του, ο Κωνσταντίνος κάνει εγκληματικό κόρτε για άλλη μια φορά με την “αγία οικογένεια” από άλλη όμως αυτή τη φορά πίστα. Εδώ δεν υπάρχει αθωότητα για διαπραγμάτευση, υπάρχουν ρόλοι και τίτλοι και ονόματα και μια ολόκληρη πραγματικότητα που όλα αυτά αντιπροσωπεύουν. Η αφορμή στο “Για Όνομα…” των Ματιέ Ντε Λα Πορτ και Αλεξάντερ Ντε Λα Πατελιέ που μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο, είναι μια συγγενική – φιλική συνεστίαση στην οποία κάποιος θα ανακοινώσει πως σκοπεύει να βαφτίσει το παιδί του Αδόλφο. Οι συγγραφείς του έργου κάνουν μια τεράστια τσαχπινιά συγγραφικής στρατηγικής. Το θέμα του “Αδόλφου”, το “αγκίστρι” δηλαδή της παράστασης λύνεται αρκετά σύντομα μέσα στο έργο. Έχοντας καταφέρει όμως να ανοίξει ένα τεράστιο πεδίο θεμάτων, ονομάτων και ταυτοτήτων μέσα στο έργο που συνδυάζει κεντημένα τις φαρσικές αποκαλύψεις και ανατροπές του με “παραθυράκια” σε έναν άλλο τρόπο να αντικρίσουμε την πραγματικότητα.
Ο Μαρκουλάκης εξελίσσεται σε έναν ιδανικό σκηνοθέτη έργων μιας γήινης αλλά “εξωγήινα πειραγμένης” πραγματικότητας κι αυτό γίνεται επειδή καταλαβαίνει τη διαφορά μεταξύ του παράγω κωμωδία από τις καταστάσεις και του καθιστώ την κωμωδία αυτοσκοπό. Αν το δεις ψύχραιμα, είναι λίγες οι “χοντρές” φαρσικές στιγμές του έργου που θα σου εκβιάσουν το γέλιο. Κι όμως εσύ συνεχίζεις να γελάς ακόμα κι όταν δεν υπάρχει αυτό που θα λέγαμε ξεκάθαρη κωμική στιγμή γιατί οι πρωταγωνιστές του κουβαλάνε συνέχεια σαν έκφραση τον απόηχο της προηγούμενης ατάκας ή την προσδοκία της επόμενης. Κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απόδοση του κειμένου από τον Θοδωρή Πετρόπουλο. Και φυσικά στη φαινομενικά άναρχη αλλά μετρημένη στη λεπτομέρεια σκηνοθετική καθοδήγηση του Μαρκουλάκη. Σπάνια στο ελληνικό θέατρο έχω δει ένα ανσάμπλ ηθοποιών τόσο απελευθερωμένο και συντονισμένο ταυτόχρονα. Σου φαίνεται λες και αυτοσχεδιάζουν ενώ στο έμπειρο μάτι είναι ολοφάνερο πως από πίσω υπάρχει “αλυσίδα” να τους δένει με το ρόλο τους.
Φάνης Μουρατίδης έκπληξη αμεσότητας σε διχασμό προσωπικότητας και αστικής διαταραχής προσωπικότητας , Βίκυ Σταυροπούλου έκπληξη απεγκλωβισμού της από τα ερμηνευτικά της κλισέ σε μια φρέσκια εκφραστική φόρμα που την κάνει να δείχνει δέκα χρόνια νεώτερη, Χρήστος Χατζηπαναγιώτης να παίρνει μια απλή έκφραση απόγνωσης και να την μετατρέπει σε σκηνή καπιτάλε, Μαρία Κωνσταντάκη η απόλυτη έκφραση της κομ ιλ φο νεύρωσης, Αντώνης Λουδάρος αποκάλυψη ανατροπή στερεοτύπων. Λες και ο Μάρκουλος είναι από πάνω τους σαν σκηνοθέτης, τους ελέγχει μεν με τα σκοινιά ενός κουκλοθεάτρου αλλά εκεί που ούτε οι ίδιοι οι ηθοποιοί το περιμένουν τους αφήνει ελεύθερους, χωρίς σκοινιά ελέγχου κι αυτοί αναγκάζονται να επινοήσουν, να εκμεταλλευτούν το χώρο και το χρόνο που τους δίνεται με το δικό τους τρόπο, τη δική τους σαν χαρακτήρες άξεστη αγένεια και τη δική τους θεατρική ευγένεια. Δε θυμάμαι να έχω ακούσει πρόσφατα στο ελληνικό θέατρο τη φράση “στο μουνί μου” με τόσο κομψό τρόπο.
“Ο Θεός της Σφαγής”, ή άλλη μεγάλη φετινή θεατρική επιτυχία του Κωνσταντίνου, εννοείται πως χτυπάει κι εδώ. Αλλά με διαφορετική χορογραφία. Η φάρσα του “Αδόλφου” ξεμπροστιάζει το πολιτικά ορθό αλλά στην ουσία φαρσικό τρόπο με τον οποίο και καλά ανώδυνα, αντιμετωπίζουμε όλοι μας εξομολογήσεις, αποκαλύψεις, ταυτότητες. Την αμυντική σκληρότητα με την οποία μετατρέπουμε όλα τα παραπάνω σε θέατρο με άλλοθι την άγνοια κινδύνου και παστεριωμένο ιδεολογικό λεξιλόγιο για αντιμετώπιση της ανατροπής. Η μισή Ελλάδα ονομάζεται “Γιώργος”. Το ίδιο και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος. Γιατί δεν σε ενοχλεί να βαφτίσεις το παιδί σου “Γιώργο;” Ποιο είναι το σημείο που η πολιτική και κοινωνική σου ευαισθησία γίνεται πιο φασιστική σαν επίδειξη “καθαρότητας” από αυτό που φαινομενικά κατακρίνεις από τον καναπέ σου; Και πόσα απωθημένα κρύβεις στην ντουλάπα σου πίσω από αυτό;’
Το έργο έχει τρομερό “αέρα” και “ανάσες” και ο Μάρκουλος αποδεικνύεται ιδανική φιάλη οξυγόνου με τόσο όσο σαδισμό ώστε να κόψει στιγμιαία την παροχή οξυγόνου στους ηθοποιούς δύτες του, να τους εγκλωβίσει προσωρινά και να τους δώσει τη δόση τους μετά. Ω ναι, ξαναγυρίσαμε στον Μάρκουλο. Αρχίζω να υποθέτω πως του αρέσει πολύ η θάλασσα. Και όταν είναι “λάδι” και όταν αρχίζει να “χαστουκίζει” με υπερμεγέθη κύματα. Η ποιότητά του που τον κάνει να ξεχωρίζει, είναι πως και στις δύο περιπτώσεις, μολονότι όπως είναι φυσιολογικό η ψυχολογία του αλλάζει, κάθεται ψύχραιμα ταραγμένος με ένα καβαλέτο στην άκρη της προβλήτας και ζωγραφίζει. Όσο πιο πολύ ζωγραφίζει τόσο τον απορροφά η θάλασσα και οι περαστικοί διακρίνοντας μια περίεργη λάμψη στο βλέμμα του θέλουν να μάθουν “πως και γιατί”. Κάποιοι από αυτοί το κάνουν με τόσο ειλικρινή τρόπο που ο Κωνσταντίνος τους λέει “θέλω να πρωταγωνιστήσεις στη νέα μου παράσταση αλλά να κουβαλάς αυτό που σε τρόμαξε ή σε απελευθέρωσε από το θαλασσινό αέρα, αρκεί να τον σκεφτείς να φυσάει μέσα σε ένα αστικό σπίτι με νάρκες”.
Τα έργα που επιλέγει ο Μαρκουλάκης είναι καλυμμένα ναρκοπέδια κι οι εκρήξεις τους δεν είναι πάντα φανερές. Ποτέ μην ξεχνάς πως ένα τρανταχτό γέλιο μπορεί να σου αφήσει πολύ βαθιές ρυτίδες. Και το “Για Όνομα…”, μια απολαυστική θεατρική βραδιά γεμάτη τέτοιο γέλιο, θα σου ζητήσει κάτι ανάλογο σαν τίμημα.
***Ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο www.facebook.com/tazthebuzz
Σχόλια για αυτό το άρθρο