Γρηγόρης Βαλτινός: Ο “Da” ήταν πάντα μέσα στην καρδιά μου

Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη σπουδαίοι θεατράνθρωποι, ηθοποιοί και σκηνοθέτες, που ενδιαφέρονται για το καλό θέατρο και ανεβάζουν παραστάσεις που τέρπουν το κοινό και δημιουργούν τη λεγόμενη μέθεξη του θεάτρου. Η σημαντική συνύπαρξη τη φετινή χειμερινή σεζόν του sir της ελληνικής σκηνής, Γρήγορη Βαλτινού και του σκηνοθέτη των επιτυχιών Πέτρου Ζούλια στο αριστουργηματικό έργο του Χιου Λέοναρντ ”Ντα” προβλέπεται να σπάσει ταμεία! Θα είναι μια από τις must see παραστάσεις της φετινής σεζόν στο θέατρο Ιλίσια με προγραμματισμένη πρεμιέρα στις 8 Οκτωβρίου. Το «Ντα» πρωτοπαρουσίασε το 1979 στη χώρα μας ο Μάνος Κατράκης και το «σημάδεψε» με την ερμηνεία του. Ήταν το τελευταίο έργο που ανέβασε ο μεγάλος μας ηθοποιός και παίχτηκε για τρεις συνεχόμενες χρονιές από το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρό του, με τον ίδιο να δίνει ρεσιτάλ σπάνιας υποκριτικής τέχνης.

ΣχετικάΆρθρα

Για τον ένα και μοναδικό, τον ανεπανάληπτο Γρηγόρη Βαλτινό ό,τι και να γράψω τα λόγια θα είναι λίγα και φτωχά μπροστά στο κύρος, το διαμέτρημα, το εκτόπισμα και το βεληνεκές του, τα εκφραστικά του μέσα ,τη θεατρική του στόφα που είναι τεράστια και εντυπωσιάζουν αφήνοντας άφωνους τους θεατές, παρακολουθώντας παραστάσεις ουσίας και ποιότητας. Είναι ένας από τους καλλιτέχνες εκείνους που ενδιαφέρονται για το καλό θέατρο, αλλά και ένας από αυτούς- ελάχιστοι είναι- που θα μπορούσαν να σταδιοδρομήσουν με μεγάλη άνεση και ευκολία στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Royal National Theatre του Λονδίνου. Όσο για τον Πέτρο Ζούλια, τον εμπνευσμένο και χαρισματικό σκηνοθέτη ανήκει στην κατηγορία εκείνη των σκηνοθετών που αναδεικνύουν τα έργα, σέβονται το συγγραφέα και προ πάντων τους θεατές. Κύριο μέλημά του είναι η ανάδειξη των έργων, το πνεύμα του συγγραφέα και οι χαρακτήρες των ηθοποιών. Δεν τα αποδομεί στο ελάχιστο, αντίθετα τα εξυψώνει, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για ένα άρτιο και σοβαρό αποτέλεσμα. Ο ογκόλιθος της Τέχνης, Γρηγόρης Βαλτινός, σε μια εκ βαθέων συνέντευξη μιλά για το όνειρο του να ενσαρκώσει τον Ντα, αποκαλύπτει το λόγο που επέλεξε το συγκεκριμένο έργο και στηλιτεύει τα λάθη και τις αστοχίες, που γίνονται ενσυνείδητα ή ασυνείδητα από νέους σκηνοθέτες και εστιάζει στους άσκοπους πειραματισμούς που μόνο καλό δεν προσφέρουν στην Τέχνη και συγκεκριμένα στο θέατρο. Σπεύσατε χωρίς κανέναν ενδοιασμό να δείτε την παράσταση του Χιου Λέοναρντ στο θέατρο Ιλίσια και να απολαύσετε τι σημαίνει καλό θέατρο! Από ότι μαθαίνω η παράσταση πρόκειται να μεταφερθεί το Πάσχα σε θέατρο της Θεσσαλονίκης. Μην χάσετε αυτή την παράσταση

– Τι ήταν εκείνο που σε έκανε φέτος να θέλεις να ανεβάσεις το ”Ντα” του Χιου Λέοναρντ;

Υπάρχουν κάποια έργα τόσο αληθινά, τόσο ”έντιμα” στο σχόλιο που κάνουν στη ζωή, που οι άνθρωποι του θεάτρου τα έχουν σαν πηγές έμπνευσης και σαν πρότυπα στην Τέχνη τους. Την ψυχή του Ντα την δανείστηκα πολλές φορές στην προσπάθειά μου να πλησιάσω κάποιους ρόλους. Γιατί, το χρωμόσωμα του Ντα υπάρχει μέσα σε όλους μας, είτε σε επάρκεια είτε σε έλλειψη που πολλές φορές είναι πιο κυρίαρχη.

– Μίλησέ μου για αυτόν τον τόσο ενδιαφέροντα ρόλο.

Ο Ντα είναι ένας ρόλος που εμπεριέχεται μέσα σε πολλούς άλλους, σε διαφορετικά ποσοστά εννοείται. Είναι ρόλος που εμπνέει και τροφοδοτεί την Τέχνη του θεάτρου και κατά συνέπεια και την ίδια τη ζωή. Την ψυχή του Ντα την έχουμε ανάγκη όλοι μας! Ο Ντα έχει τοποθετήσει την ευτυχία σε μικρά, καθημερινά πράγματα, ελεγχόμενα από τον άνθρωπο σε χειροπιαστές και ουσιαστικές χαρές. Και πάνω από όλα στην προσφορά και την αγάπη. Να, ένα από τα μυστικά της ευτυχίας, που όλοι κυνηγάμε με τόση λαχτάρα. Ο Ντα ήταν πάντα μέσα στην καρδιά μου. Ήθελα να έρθει η στιγμή που θα κάναμε μια σφιχτή αγκαλιά, τόσο σφιχτή που να γίνουμε ένα…

– Με ποια κριτήρια επέλεξες τον Πέτρο Ζούλια να σκηνοθετήσει το συγκεκριμένο έργο;

Τον Πέτρο Ζούλια τον θαυμάζω, εδώ και πολλά χρόνια! Το ένστικτό μου, μου έλεγε πάντα ότι έπρεπε να βρεθεί το κατάλληλο έργο για να συνεργαστούμε. Το έργο αυτό τελικά έμελε να είναι ένα από τα ωραιότερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ο Πέτρος έχει μια διορατικότητα και μια ευαισθησία, η οποία μπαίνει πολύ βαθιά μέσα στον συγγραφέα και τους ρόλους. Ο Πέτρος θέλει να σκηνοθετεί ηθοποιούς. Ξεκινάει από το συγγραφέα και καταλήγει στο πώς πρέπει να συμπεριφερθεί ο ρόλος και στην παραμικρότερη λεπτομέρεια. Το περιεχόμενο του δίνει τη φόρμα και όχι φόρμα το περιεχόμενο. Με τον Πέτρο έχουμε το ίδιο θεατρικό dna.

– Σε ιντριγκάρουν οι αυτοβιογραφίες; Τι ”κρύβουν” για εσένα;

Είναι εξαιρετικά προκλητικές για έναν ηθοποιό , να αναπαραστήσει μια πραγματική και όχι μια φανταστική ζωή. Ταυτόχρονα , έχει και αρκετές πληροφορίες για το ρόλο και το έργο, κάτι που κάνει τη δουλειά του πιο ενδιαφέρουσα γιατί το αποτέλεσμα είναι στο κείμενο και όχι γενικό και αόριστο.

– Η νέα γενιά των ηθοποιών βαδίζει στα ίδια μονοπάτια με την παλαιά; Διαθέτει ήθος και ταλέντο ή την ενδιαφέρει η γρήγορη αναγνωρισιμότητα και επιδεικνύει έπαρση και βεντετισμό;

Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση, γιατί μου ζητάει να κρίνω τις επόμενες γενιές από εμένα. Παρόλα αυτά, έχω να πω πολύ καλά λόγια για το μεγαλύτερο σύνολο των νέων ηθοποιών. Είναι πιο καταρτισμένοι από εμάς σε μία γενικότερη μόρφωση, είναι πιο ενήμεροι σφαιρικά μοιραία λόγω της τεχνολογίας έχουν δει και έχουν μάθει περισσότερα πράγματα, τα ταξίδια έχουν γίνει πιο εύκολα και βοηθάνε σε αυτό, αλλά πολλές φορές έχουν αρκετά προβλήματα με τους νέους σκηνοθέτες που προσπαθώντας να ανακαλύψουν τον τροχό επιδίδονται σε παιδικούς πειραματισμούς. Μια λέξη που επικρατεί πολύ τα τελευταία χρόνια είναι η αποδόμηση. Μια όμως που επικρατεί τους τελευταίους αιώνες είναι η δόμηση… Η δική μας η κατεύθυνση ήταν πάντα προς τη δόμηση και ακόμη το παλεύουμε… Καλώ τους νέους ηθοποιούς που αναγκαστικά υπηρετούν τέτοιες τάσεις και φιλοδοξίες να αντιστέκονται σε αυτά τα πειράματα. Γιατί κάνουν πολύ κακό στο θέατρο και διώχνουν τους θεατές.

– Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται το θέατρο εν έτει 2022;

Σε αυτό ακριβώς που προανέφερα. Υπάρχει μια μόδα και μια τάση για νέες φόρμες, οι οποίες όμως είναι εξαιρετικά παλιές. Πολλές φορές, βλέπω παραστάσεις οι οποίες μοιάζουν με τα μαθήματα που κάναμε στη δραματική σχολή ως φοιτητές. Παράλληλα, όμως, όταν η παράσταση στηρίζεται στον συγγραφέα, στην αλήθεια και στον ποιητικό ρεαλισμό, βλέπω και αριστουργήματα! Είμαι εξοικειωμένος, όμως, γιατί οι Έλληνες πάντα ήμασταν των άκρων.

– Η γνώση ή άγνοια μας βοηθούν να ζούμε καλύτερα;

Η γνώση και η παιδεία, χωρίς δεύτερη σκέψη. Μετά από όλα αυτά που βλέπουμε γύρω μας καθημερινά ,μετά από τους κινδύνους που έχει επιφέρει η παγκοσμιοποίηση, η άγνοια είναι θανατηφόρα.

-Τα τελευταία χρόνια δεν σε βλέπουμε σε τηλεοπτικές σειρές, γιατί;

Η μία τηλεοπτική μου εμφάνιση από την άλλη θέλω να απέχουν κάποια χρόνια. Η τηλεόραση είναι πολύ επικίνδυνο πράγμα. Στεγνώνει τα εκφραστικά σου μέσα, ρουφάει πολλή ενέργεια και σε εξοικειώνει επικίνδυνα με τον κόσμο, πράγμα το οποίο δυσκολεύει στη συνέχεια τη δημιουργία ρόλων στο θέατρο. Εκτός αυτού, έχω αποφασίσει, ότι από αυτή τη δουλειά δεν θα πλουτίσω ποτέ. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει λόγος να αναλώνομαι τόσο πολύ και να μην έχω δυνάμεις για τον επόμενο μου έρωτα, γιατί έχω και ένα άλλο κουσούρι, αν δεν ερωτευτώ κάτι, δεν μπορώ να το υπηρετήσω…

– Τι είναι για τον Γρηγόρη Βαλτινό η ”Ιθάκη” ως προς την Τέχνη του;

Η Ιθάκη είναι το ταξίδι! Συμπτωματικά, το είπε πριν από μένα και ο Κωνσταντίνος Καβάφης! Στην Τέχνη δεν πρέπει να σταματάμε ποτέ, αντίθετα μάλιστα θα πρέπει να την ψάχνουμε, να την ανακαλύπτουμε και να την πλουτίζουμε εκμεταλλευόμενοι ακόμη και τη στιγμή του θανάτου μας. Είναι αδύνατο να μην υπάρχει Τέχνη στο επέκεινα… Τολμώ να πω ότι και το ίδιο το επέκεινα είναι Τέχνη.

– Τους ρόλους τους δουλεύεις με την ψυχή ή με το μυαλό;

Προσπαθώ να σκέφτομαι με την καρδιά και να αισθάνομαι με το μυαλό. Όσο για τον Ντα, νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλη μέθοδος για να τον πλησιάσεις.

– Πες μου ένα καλλιτεχνικό σου όνειρο που θα ήθελες να πραγματοποιηθεί στο διηνεκές ή ένα ρόλο που θα ήθελες πάρα πολύ να υποδυθείς, αποκλειστικά για το Cosmopoliti.

Δεν θα σου πω κάτι συγκεκριμένο. Το μόνο που έχω να σου πω είναι, ότι με κουράζουν πάρα πολύ oι ευκολίες. Δεν βρίσκω κανέναν ενδιαφέρον. Μεγαλώνοντας κανείς οφείλει απέναντι στον εαυτό του και την κοινωνία να κάνει ποιοτικότερα και βαθύτερα πράγματα.

Το αυτοβιογραφικό έργο “Da” διαδραματίζεται το 1968 στην Ιρλανδία με πολλά φλας μπακ που ζωντανεύουν επί σκηνής μια μοναδική ιστορία αγάπης, τρυφερότητας, αυτογνωσίας και συναισθημάτων κάθε είδους. Ο Τσάρλι Τάιναν, ένας εκπατρισμένος στο Λονδίνο συγγραφέας επιστρέφει στην πατρίδα του μετά το θάνατο του πατέρα του. Στο πατρικό του «ζωντανεύουν» οι γονείς του, ο νεαρός εαυτός του, οι νεανικοί του έρωτες, ιδιαίτερες στιγμές, γεγονότα και κάποια πρόσωπα του παρελθόντος του, που σημάδεψαν τη ζωή του και τον επηρεάζουν ακόμα και στο παρόν του. Ο «Da» (από το αγγλικό dad – πατέρας) αποτελεί το πιο καθοριστικό πρόσωπο της ζωής του.

Με μια κινηματογραφική ελλειπτική αφήγηση, αναπλάθονται κομμάτια μιας αναγνωρίσιμης οικογενειακής ζωής. Όνειρα, συγκρούσεις, απογοητεύσεις και χαρές έρχονται στο μυαλό του συγγραφέα και δημιουργούν «σκηνές» επί σκηνής. Το φανταστικό συνδέεται με το πραγματικό και γεννούν μια θεατρική πανδαισία χρωμάτων, ένα δυνατό παζλ αντιθετικών στιγμών, ένα σκηνικό σύμπαν, όπου η ανθρώπινη κραυγή εναλλάσσεται με τον ψίθυρο και το γέλιο με το κλάμα.

Στην αριστοτεχνικά δομημένη γραφή του Hugh Leonard, η καλοσύνη και η αγάπη είναι ο σταθερός αναμμένος φάρος που φωτίζει τα πολλαπλά σκοτάδια της καρδιάς και του μυαλού μας. Χθες, σήμερα, αύριο! Όσο θα υπάρχουν άνθρωποι σε αυτόν τον πλανήτη, που λέγεται γη, ο DA του καθένα μας θα μας οδηγεί στο δρόμο για μια καλύτερη ζωή, για ένα καλύτερο αύριο.

Πρωταγωνιστούν:

Γρηγόρης Βαλτινός, Μιχάλης Οικονόμου, Γιώργος Σουξές, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Στρατής Χατζησταματίου, Κωνσταντίνα Κλαψινού, Βασίλης Παπαδημητρίου

Στο ρόλο της μητέρας η Μαρία Καλλιμάνη

Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος

Σκηνοθεσία – απόδοση: Πέτρος Ζούλιας

Πρωτότυπη μουσική: Ευανθία Ρεμπούτσικα

Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη

Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης

Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα

Φωτογραφίες παράστασης: Διονύσης Κούτσης

Δημιουργικό αφίσας: Άρης Σομπότης

Hairstyle & make up: Le Boudoir, Εύα Τόμπρου, www.le-boudoir.gr