H γιαγιά μου Κατερίνα Βασάλου

Αυτές τις ημέρες που μείναμε σπίτι είχαμε όλοι την ευκαιρία να ψάξουμε τις παλιές φωτογραφίες μας. Στη δική μας την οικογένεια προχωρήσαμε λίγο περισσότερο, αφού γίναμε μέλη μίας ειδικής σελίδας στο Facebook όπου έχουν μαζευτεί όλα τα ευρύτερα μέλη της οικογένειας της γιαγιάς μου και ανταλλάσσουν πληροφορίες για το γενεαλογικό μας δέντρο. Μία μεγάλη οικογένεια που ξεκίνησε από την Αμοργό. Μία ζωή πίστευα πως η μητέρα του πατέρα μου ήταν Συριανή. Η Κατερίνα Βασάλου – Πολίτη όμως γεννήθηκε στην Αμοργό και η ξαδέλφη μου η Γιολάντα με βοήθησε πολύ με πληροφορίες και παλιές της φωτογραφίες.. Επειδή αυτές οι οικογένειες θα μπορούσαν να γίνουν σήριαλ όπως οι Durrells και όπως και άλλες πολλές ελληνικές οικογένειες, αναμεταδίδω αυτό το μικρό βιογραφικό με φωτογραφίες της υπέροχης γιαγιάς μου που με μεγάλωσε με παραμύθια, ανεκτίμητες ιστορίες και μου μετέδωσε την αγάπη για τις ξένες γλώσσες και τα ταξίδια.

Η Κατερινα Βασσάλου γεννήθηκε στη Αιγιάλη της Αμοργού, στο χωριό Ποταμός, το 1898! Ήταν ένα από τα παιδιά του Νικόλα και της Αννιτσώς (Λαλάς) Νομικού-Βασσάλου.
Σε ηλικία 10 ετών έμεινε ορφανή από πατέρα και τελειώνοντας το Δημοτικό σχολείο , η μητέρα της την έστειλε στη Σύρο, οπου ήδη εργαζόντουσαν οι δύο μεγαλύτερες αδελφές της. Όταν η αδελφή της Καλλιόπη έφυγε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου παντρεύτηκε τον Γιώργο Ραπτόπουλο, πήρε μαζί και την μικρότερη αδελφή της Κατερίνα. Η Κατερίνα ξεχώρισε στην Αλεξάνδρεια για την εξυπνάδα, την φιλομάθεια της (κατάφερε να μάθει τέλεια τέσσερις ξένες γλώσσες αράπικα, γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά ).Αγγλικά δεν έμαθε ποτέ γιατί μία φορά που έβλεπε τον αγγλικό στρατό να περνάει μπροστά στην παραλία της Αλεξάνδρειας με φίλη της Αγγλίδα, εκείνη της έκανε ειρωνικό σχόλειο κοροιδεύοντας τους Έλληνες,κάτι που κράτησε και δεν ξέχασε ποτέ. Ξεχώρισε και για το ωραίο παρουσιαστικό της αφού βγήκε πρώτη και σε διαγωνισμό ομορφιάς. Εργαστηκε σαν παιδαγωγός. Ο τότε ταγματάρχης πεζικού Θεόδωρος Πολίτης σ´ένα ταξίδι του στην Αλεξάνδρεια την είδε και την ερωτεύτηκε! Ήταν αμοιβαίο! Αρραβωνιάστηκαν και επέστρεψαν μαζί στην Αθήνα.
Ο Πολίτης καταγόταν από παλιά φαναριώτικη οικογένεια με ηρωική δράση στην επανάσταση του 1821! Ο παππούς του Παπαγιώργης Πολίτης ύψωσε τη σημαία της επανάστασης στη Δωρίδα. Ο θεοδωρος ήταν εξαίρετος στρατιωτικός και γνήσιος πατριώτης, υπεράνω πολιτικών κομμάτων. Είχε ήδη διακριθεί για τις ηρωικές του πράξεις στους Βαλκανικούς Πολέμους. Μετά την επιστροφή τους στην Αθήνα παντρεύτηκαν στον Άγιο Δημήτριο τον Λουμπαρδιάρη και αμέσως μετά, τον Μάιο του 1919, έφυγαν για την Σμύρνη όπου ο Θεόδωρος πήρε μέρος στην εκστρατεία Μικράς Ασίας. Μετά από άλλη μια ηρωική πράξη και τον τραυματισμό του (Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας) μπήκε σε τιμητική διαθεσιμότητα και επέστρεψαν στην Αθήνα αρχές του 1922.

ΣχετικάΆρθρα

Την ανέγερση του σπιτιού τους Ιωάννου Γενναδίου ο Θεόδωρος ανέθεσε στον φίλο και συμπολεμιστή του στους βαλκανικούς πολέμους Κωνσταντίνο Κιτσίκη. Προήχθη σε στρατηγό το 1937. Με την Κατερίνα απέκτησαν πέντε παιδιά και έζησαν αγαπημένοι και ευτυχισμένοι μέχρι το 1956 που ο Θεόδωρος έφυγε από τη ζωή. Η Κατερίνα έζησε μέχρι το 1979 περιτριγυρισμένη από τα παιδιά της και τα εγγόνια της που τη λάτρευαν!
Τα παιδιά της τα αγαπούσε όλα το ίδιο αλλά είχε αδυναμία στον μικρό της γιο το Νίκο, τον πατέρα μου. Είχε φωτογραφία όλων των παιδιών στο πορτοφόλι της αλλά κάθε φορά που έβγαζε τη φωτογραφία του Νίκου, τη φιλούσε και έλεγε “Ο Νίκος μου”, έτσι ήταν γεμάτη με σημάδια από κόκκινο κραγιόν.

Αυτή τη φωτογραφία είχε η γιαγιά μας και από πίσω έγραφε: η ωραία Αμοργός. Στη φωτογραφία είναι η Αιγιάλη με από πάνω τα δυο χωριά Ανω και Κάτω Ποταμός. Η θέα από το σπιτάκι τους όλο το Αιγαίο!

Βασ(σ)άλος

Το οικογενειακό όνομα Βασ(σ)άλος προέρχεται από την λατινική λέξη vassale, που σημαίνει υποτελής. Σε παλιά έγγραφα τους υποτακτικούς που ήταν στην υπηρεσία του τοπικού άρχοντα, τους ονομάζουν ή Βιλάνους (αυτός που ζει στη Βίλα, στην εξοχή) ή Βασάλους. Παρόλαυτά καθότι υπήρχαν και άρχοντες που ήταν υποτελείς αυτοί ενώ επίσης ονομάζονταν βασσάλοι γραφόντουσαν με δύο σίγμα.

Το επώνυμο Βασάλος προέρχεται από την Μάλτα και τους Ενετούς εκ των φεουδαρχών της οικογενείας Vassallo. Στην Κρήτη υπάρχει από τον 13ο αιώνα, ενώ συναντάται μέχρι σήμερα ως Βασσάλος και Βασσαλάκης. Επίσης υπάρχει στη Μήλο και στη Νάξο από τον 16ο αιώνα, στην Τήνο τον 18ο αιώνα ως Vassalo, στην Σύρο Μπασσάλου, στη Ζάκυνθο στα 1600 και στη Σαντορίνη γνωστή η οικογένεια Κωνσταντίνου Συρίγου-Βασάλου, από τον 16ο αιώνα.

Συγκεκριμένα στην Πάρο συναντάται περισσότερο αφού συναντάται σε αρκετές περιπτώσεις και πιο συγκεκριμένα:
Οικογένεια Βασάλου υπήρχε τον 18ο αιώνα στη Νάουσα, (προικοσύμφωνο Ιωάννου Βασάλου και Αννέζας Κορτιάνου, Νάουσα, 27 Σεπτ. 1724)
–Προικοσύμφωνο Ιωάννη Βασάλου και Αννέζας (Νάουσα 27 Σεπτ. 1724) «έτερον χωράφι εις τον Ξηροπόταμο πλησίον βικαρίου Γεράρδη, έτερον χωράφι εις την Κατηφόρα πλησίον Ιωάννης Τριαντάφυλλους».
– Έγγραφο Ναούσης, Άννα Βασάλου 18 Οκτ. 1730.

Πηγές
Χαράλαμπου Π. Συμεωνίδη: Εισαγωγή στην Ελληνική Ονοματολογία 1992
Χρυσούλας Τσικριτσή-Κατσιανάκη, Κρητικά Επώνυμα Επαγγελματικά και Δηλωτικά Τίτλων και Αξιωμάτων 1981
Θανάση Κωτσάκη: Ναξιακά επώνυμα ιταλικής προέλευσης (Πρακτικά Γ΄Συνεδρίου «Η Νάξος Διαμέσου των Αιώνων»
http://greeksurnames.blogspot.com/2011/07/blog-post_1162.html (21/10/15)
http://diadromesgr.blogspot.com/2013/07/blog-post_7.html (21/10/15)
Από: http://paros-onomata.blogspot.gr/2014/03/blog-post_1421.html (21/10/15)

Νικόλαος Βασάλος (1856 – π.1908) και Αννιτσώ Νομικού (π.1870-1952)

Ο Νικόλαος Βασάλος, του Κωνσταντή, είναι γεννημένος στην Αμοργό το 1856. Παρουσιάζεται στον εκλογικό κατάλογο Αιγιάλης του 1887 (αρ. Μητρώου Αρρένων 245), ως ετών 31, γεωργός και κάτοικος του χωριού Ποταμός.

Παντρεύτηκε την Αννιτσώ (Λαλά) Νομικού με την οποία απέκτησε 8 παιδιά, τον Κωνσταντή (1883), την Ρηνούλα (1885, μετέπειτα Δράκου), την Καλλιόπη (1887, μετέπειτα Ραπτάκη), τον Αντώνη (1890), την Κατερίνα (Κατίνα) (1898, μετέπειτα Πολίτη), την Ουρανία (1900, μετέπειτα Θηραίου), την Σοφία (1902, μετέπειτα Μέγα) και τον Γιάννη (1904).

Η Αννιτσώ (γεννημένη γύρω στο 1870), ή Λαλά όπως την φώναζαν τα παιδιά και τα εγγόνια της, παρέμεινε καθόλη την διάρκεια της ζωής της στην Αμοργό και εμφανίζεται σε όλο το φωτογραφικό υλικό ντυμένη με παραδοσιακά ρούχα και μαντήλα ενώ σε μερικές φωτογραφίες γνέθει. Ο Νικόλαος Βασάλος εμφανίζεται μόνο σε μερικές φωτογραφίες, ντυμένος με την παραδοσιακή φορεσιά.

Ο Νικόλαος Βασάλος πέθανε στην Αθήνα από καρκίνο του στομάχου γύρω στην πρώτη δεκαετία του 1900 αφήνοντας την γυναίκα του χήρα σε νεαρή ηλικία.

Ο Κωνσταντίνος Βασάλος, ο πρωτότοκος γιός τους, γεννημένος το 1883, πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου του 1913, από πνευμονία στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Γευγελής (Αρχεία Στρατού) κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων.

Λόγω φτώχειας και προκειμένου να έχουν μία καλύτερη ζωή, η Αννιτσώ έστειλε τις δύο μεγαλύτερες κόρες της, Ειρήνη και Καλλιόπη στη Σύρο, σε μία πρώτη τους ξαδέρφη, προκειμένου να μάθουν ραπτική και να βγάλουν τα προς το ζειν. Λίγα χρόνια αργότερα ακολούθησε και η μικρή της κόρη Σοφία.

Η Ειρήνη, η μεγαλύτερη κόρη, γνώρισε τον Ζαννή τον Δράκο, έναν Ανδριώτη που εργαζόταν στη Σύρο, παντρεύτηκε πρώτη, και έμεινε στη Σύρο.

Η Καλλιόπη γνώρισε τον Κρητικό Γιώργο (Ραπτάκη) Ραπτόπουλο που επίσης εργαζόταν στη Σύρο στην οικογένεια Σαλβάγου. Εφυγαν και οι δύο για την Αλεξάνδρεια με τους Σαλβάγους και παντρεύτηκαν εκεί.

Η Σοφία έμεινε στη Σύρο κοντά στην μεγαλύτερή της αδερφή Ειρήνη και αργότερα παντρεύτηκε τον συμβολαιογράφο Παναγιώτη Μέγα και επίσης έμειναν στη Σύρο.

Η Κατίνα έφυγε και αυτή με την Καλλιόπη που την πήρε μαζί της στην Αίγυπτο.

Ο Γιάννης Βασάλος γεννήθηκε το 1904 και ήταν ο Βενιαμίν της οικογενείας. Το όνομά του συναντάται στον εκλογικό κατάλογο Αιγιαλείας του 1947 (Αρ. Μητρώου Αρρένων 629) όπου παρουσιάζεται ως εργολάβος με κατοικία στον Όρμο.

Ο Αντώνης Βασάλος γεννήθηκε το 1889. Παρέμεινε στην Αμοργό και αν και παντρεύτηκε, δεν έκανε παιδιά αλλά υιοθέτησε μία κόρη την Μαρία. Παρουσιάζεται στους δημοτικούς καταλόγους της Αιγιάλης του 1928 (Αρ. Μητρώου Αρρένων 2), ετών 39, ως καφεπώλης και κάτοικος Ποταμού.

Η Καλλιόπη Βασάλου γνώρισε τον σύζυγό της ΓΡ στην Σύρο όπου συνόδευε τον εργοδότη του Αιγυπτιώτη μεγαλέμπορο Σαλβάγο. Παντρεύτηκε τον Γεώργιο Ραπτάκη και τον Φεβρουάριο του 1912 γέννησε τον γιό της Νικόλα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Παρέμεινε στην Αλεξάνδρεια μέχρι το 1933 όταν και γύρισε στην Αθήνα. Λίγο αργότερα, το 1935 ο άντρας της αρρώστησε με όγκο στον εγκέφαλο και τον ακολούθησε για θεραπεία στην Βιέννη της Αυστρίας. Εκεί τον βοηθούσε και τον στήριξε μέχρι τα τελευταία του στο τέλος του 1935.

Κατά την διάρκεια της Κατοχής το σπίτι της επιτάχθηκε από τους Ιταλούς ενώ μετά, στον δεύτερο όροφο το ενοικίαζε στην οικογένεια
Από τότε μέχρι το τέλος της ζωής της έμεινε στο ιδιόκτητο διώροφο σπίτι της στην συμβολή της Λεωφ. Κηφισσίας 44 και Αρκαδίας μαζί με τον γιο, την νύφη της και την πολυαγαπημένη της εγγονή Άγκη.
Ήταν μία δυναμική γυναίκα.

Η Κατερίνα (Κατίνα) Βασάλου γεννήθηκε το 1898 στην Αμοργό. Έφυγε από την Αμοργό για την Αλεξάνδρεια κοριτσάκι ακόμα κοντά στην αδερφή της Καλλιόπη. Εκεί έμαθε 4 ξένες γλώσσες και, όταν μεγάλωσε λίγο, δούλευε σαν δασκάλα σε παιδάκια πλουσίων Ελληνικών οικογενειών και τα έβγαζε και στο πάρκο. Έτσι την γνώρισε ο άντρας της Θεόδωρος Πολίτης που βρέθηκε εκεί σαν αξιωματικός και την ερωτεύτηκε. Ήρθαν πίσω μαζί και παντρεύτηκαν στον Άγιο Δημήτριο τον Λουμπαρδιάρη. Ακολούθησε αργότερα τον άντρα της στην εκστρατεία Μικράς Ασίας και το 1922 επέστρεψαν στην Αθήνα, λίγο μετά τον τραυματισμό του στο Ουζούμπεη, τον Αύγουστο του 1921. Λόγω της ηρωικής του συμπεριφοράς του απένειμαν το «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας» και κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα του κληρώθηκε το οικόπεδο στην γωνία των οδών Ιωάννου Γενναδίου και Ιασίου. Εκεί ανέγειρε το σπίτι του όπου και έμειναν.

Η Ουρανία Βασάλου γεννήθηκε το 1900. παντρεύτηκε το Κοσμά τον Θηραίο, πατριώτη της και έφυγε απο την Αμοργό για την Αθήνα. Εκεί, εγκαταστάθηκαν στην Παιανία όπου ο Κοσμας είχε συγγενείς.

Η Σοφία Βασάλου γεννήθηκε το 1902. Μεγάλωσε στην Αμοργό και μετά πήγε στην Σύρο όπου και παντρεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1920 τον συμβολαιογράφο Παναγιώτη Μέγα. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς γεννήθηκε η κόρη τους Ματίνα.