ΤΩΡΑ |
Η θεϊκή Γκρέτα Γκάρμπο, η αινιγματική και ανεξιχνίαστη. Μέσα σε δύο δεκαετίες που κράτησε η καριέρα της, γύρισε 27 ταινίες. Σε μια εποχή που Χόλιγουντ κατασκεύαζε μύθους, εκείνη έγινε η μεγαλύτερη σταρ και “το πρόσωπο” στην ιστορία του κινηματογράφου. Κανείς δεν μάντευε την ταραχή κάτω από την ψυχρή πρόσοψη. Στην οθόνη η Γκρέτα Γκάρμπο είχε μια ακατέργαστη σεξουαλικότητα. Εκτός οθόνης, οι σχέσεις της με άντρες και γυναίκες, μαγνήτιζαν τον Τύπο.
Πολλά έχουν γραφτεί και πολλά θα γράφονται για την Γκρέτα Γκάρμπο. Η απόφασή της να απομονωθεί και να απομακρυνθεί από τα φώτα της δημοσιότητας και όσα έζησε πριν και μετά από την απόφασή της, θα είναι πάντα πόλος έλξης των δημοσιογράφων και των σινεφίλ όλων των εποχών. Η σιωπή της την έκανε θρύλο. Ας δούμε ιστορίες για τη ζωή και την καριέρα της που δεν είναι γνωστές, κάποιες για πρώτη φορά…
-Η Γκρέτα Γκάρμπο ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειας Γκούσταφσον. Γεννήθηκε στη Στοκχόλμη, στις 18 Σεπτεμβρίου 1905. Δεν είχαν προγραμματίσει κι άλλο παιδί μετά τον αδελφό της και την αδελφή της και η Γκρέτα ήρθε σαν έκπληξη. Ο εργοδότης του πατέρα της προσφέρθηκε να την υιοθετήσει. Η μητέρα της όμως έλεγε ότι την έστειλε ο Θεός και θα βρουν τα χρήματα για να θρέψουν και το τρίτο τους παιδί.
-Ο πατέρας της είχε προβλήματα υγείας, όμως έκανε βαριές δουλειές. Συνεχώς η οικογένεια ζούσε υπό την απειλή της φτώχειας. Η Γκρέτα γεννήθηκε με πολύ λεπτό δέρμα κι γι΄αυτό ένιωθε από πολύ κοντά τα πράγματα, όπως έλεγε χαρακτηριστικά. Μικρή την φώναζαν Κάτα. Είχε πολύ ζωηρή φαντασία και πήγαινε να δει τους ηθοποιούς του θεάτρου να βάφονται. Μάζευε φωτογραφίες των αγαπημένων της ηθοποιών. 13 χρονών εγκατέλειψε το σχολείο για να φροντίσει τον άρρωστο πατέρα της. Δύο χρόνια αργότερα, εκείνος πέθανε από νεφρίτιδα. Όταν είδε τα αδέλφια της να κλαίνε, η 15χρονη Κάτα είπε: Μια μεγάλη τραγωδία πρέπει να την υπομένεις σιωπηλά.
-Έπιασε δουλειά στο τμήμα καπέλων του πολυκαταστήματος ΡUB. Ως υπάλληλος με τον αριθμό 9.195, επελέγη να παίξει σε διαφημιστικό για ρούχα. Ο σκηνοθέτης της διαφήμισης την έπεισε να κάνει αίτηση για να μπει με υποτροφία στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικού Θεάτρου. Στις σπουδαστικές φωτογραφίες, είναι η μόνη που δεν κοιτάζει το φακό. Ο διευθυντής της Ακαδημίας είχε πει: Η Γκρέτα δεν είχε το θάρρος να είναι ο εαυτός της.
-Το 1922, ο πρωτοπόρος σκηνοθέτης του Σουηδικού βωβού κινηματογράφου Μορίτζ Στίλερ ζήτησε δύο κορίτσια από τη Σχολή για την επόμενη ταινία του. Η μία ήταν η Γκρέτα. Ο Στίλερ της άλλαξε το επίθετο από Γκούσταφσον σε Γκάρμπο, διότι θα έβγαινε καλύτερο στις μαρκίζες των θεάτρων. Ήταν ο μέντοράς της κι εκείνος που της είπε: Εγώ θέλω να γίνεις ηθοποιός, εσύ όμως μπορείς να γίνεις μεγάλη ηθοποιός! Ο Στίλερ ήταν ομοφυλόφιλος, όμως η αλληλογραφία του με την Γκάρμπο, δείχνει ότι είχε μεγάλη επιρροή πάνω της, ίσως και σεξουαλική.
-Η Γκάρμπο είχε ένα τικ στο πρόσωπό της που δεν μπορούσε να το ελέγξει γιατί ήταν πολύ νευρική στο γύρισμα . Έτσι, ο οπερατέρ κινηματογραφούσε σε υψηλή ταχύτητα, ώστε στην προβολή η εικόνα να εμφανίζεται σε αργή κίνηση.
-Όταν ο Μόριτζ Στίλερ δέχτηκε πρόταση της Metro Goldwyn Mayer, να γυρίσει ταινίες στο Χόλιγουντ, εκείνος δέχτηκε με τον όρο να πάει μαζί του και η νέα του “ανακάλυψη”, η Γκρέτα Γκάρμπο. Το ζευγάρι έφτασε στη Νέα Υόρκη στις 5 Ιουλίου 1925, αποφεύγοντας τους δημοσιογράφους και τους φωτογράφους. Αυτό έγινε η αιτία να χαρακτηριστεί η Γκάρμπο “Μυστηριώδης ξένη” και “Σφίγγα της Σουηδίας”. Ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της MGM, είπε τότε για εκείνη: Τι αντιπαθητικό όνομα, τελείως άγαρμπο. Η Αμερική δεν εντυπωσιάστηκε από την Γκρέτα, όμως μια σειρά ερασιτεχνικών φωτογραφιών, θα γίνει το ξεκίνημα της καριέρας της.
-Στην πρώτη από τις ελάχιστες συνεντεύξεις που έδωσε στην Αμερική (και γενικά σε ολόκληρη την καριέρα της) δήλωσε: Γεννήθηκα, είχα μητέρα και πατέρα, πήγα σχολείο. Ε και λοιπόν;
-Η πρώτη της χολιγουντιανή ταινία ήταν Ο χείμαρρος, παραγωγής MGM, που προβλήθηκε το Φεβρουάριο 1926, καθιερώνοντας τη νέα πρωταγωνίστρια. Κοινό και κριτική συμφώνησαν ότι μια καινούργια σταρ είχε γεννηθεί. Η φυσικότητα της Γκάρμπο, την ξεχώρισε από το θεατρινίστικο παίξιμο των άλλων ηθοποιών του βωβού κινηματογράφου. Αντίθετα η διεθνής καριέρα του Στίλερ έληξε άδοξα. Γύρισε τρεις ταινίες στην Αμερική και επέστρεψε στη Σουηδία, όπου πέθανε το 1928 σε ηλικία 45 ετών, από αδιευκρίνιστη νόσο των πνευμόνων. Στο τελευταίο του γράμμα στην Γκάρμπο, της έγραψε: Η ζωή είναι απαίσια, αλλά όχι για σένα από εδώ και πέρα.
-Το χειμώνα του 1926, η αδελφή της Γκρέτα πέθανε από καρκίνο, 23 χρονών. Ζήτησε άδεια να πάει στην πατρίδα της όμως το στούντιο της αρνήθηκε και την πίεσε να παίξει σε μια νέα ταινία με συμπρωταγωνιστή της τον Τζον Γκίλμπερτ. Στα γυρίσματα κανείς δεν ήξερε πού τέλειωνε η ταινία και πού άρχιζε το πραγματικό ειδύλλιο μεταξύ τους. Στις ερωτικές σκηνές, ήταν τόσο θερμοί και οι δύο, ώστε το συνεργείο έκλεινε τις κάμερες και έφευγε, ώστε να τους αφήσουν μόνους!
-Μετακόμισε στο σπίτι του Γκίλμπερτ κι εκείνος της γνώρισε τη χολιγουντιανή κοινωνία. Της έκανε πρόταση γάμου, κι εκείνη του απάντησε: Αγαπάς την ηθοποιό Γκάρμπο, όχι εμένα. Στη δεύτερη πρόταση γάμου, δεν είπε ούτε ναι ούτε όχι. Ο Γκίλμπερτ την περίμενε στην εκκλησία αλλά εκείνη δεν εμφανίστηκε ποτέ. Στο σπίτι έκανε σαν να μην συνέβη τίποτα. Η σχέση τους άρχισε να περνά κρίση.
-Εκτός οθόνης, δεν μιλούσε σχεδόν καθόλου αγγλικά. Γι΄αυτό και δεν έδινε συνεντεύξεις ώστε να μην γελοιοποιείται με τα λάθη της. Ο επίσημος μόνιμος φωτογράφος της, την αποκαλούσε Μόνα Λίζα του 20ου αιώνα.
-Ο ερωτισμός της είχε απήχηση και στα δύο φύλα. Ήταν αποκάλυψη για το γυναικείο κοινό του ΄20, το ότι μια γυναίκα μπορούσε να εκφράσει τόσο πάθος, όσο κι ένας άντρας. Έπλασε ένα καινούργιο στιλ, συνδυασμός πάθους, σεξουαλικότητας και μυστηρίου. Ο κόσμος ήθελε να μάθει περισσότερα για την γυναίκα που κρυβόταν πίσω από το πρόσωπο. Εκείνη όμως αρνιόταν να μιλήσει. Έδωσε την τελευταία της επίσημη συνέντευξη το 1927.
-Το μυστήριο την ακολουθούσε και στην προσωπική της ζωή. Είχε τους πρώτους παπαράτσι να ξεροσταλιάζουν στην πόρτα της, είχε θαυμαστές που έπεφταν στις ρόδες του αυτοκινήτου της.
-Αποξενωμένη από τον εραστή της, η Γκάρμπο άνοιξε πόλεμο με το στούντιο κι έπαψε να πηγαίνει για δουλειά. Η MGM ανταπέδωσε και την παρουσίασε ως δύστροπη. Η Γκάρμπο σκεφτόταν να γυρίσει στην πατρίδα της, αλλά η ΜGM δεν ήταν πρόθυμη να χάσει το μεγαλύτερο αστέρι της για χάρη της Ευρώπης. Της πρόσφερε νέο συμβόλαιο που περιόριζε τη δουλειά της σε δύο ταινίες το χρόνο και της έδωσαν άδεια να επισκεφτεί την πατρίδα της.
-Το Δεκέμβριο του 1928 έφτασε στη Σουηδία, πολιορκημένη από τον Τύπο. Το ασφυχτικό πλήθος έσπασε το παράθυρο του αυτοκινήτου όπου επέβαινε. Στη Στοκχόλμη ήταν αδύνατο να κυκλοφορήσει κι αναγκάστηκε να νοικιάσει διαμέρισμα με ψευδώνυμο.
-Επιστρέφοντας στην Αμερική, ο Τζον Γκίλμπερτ της έκανε την τελευταία πρόταση γάμου. Εκείνη δεν το συζήτησε καν. Μετά από τρεις εβδομάδες, ο Γκίλμπερτ παντρεύτηκε την ηθοποιό Ina Claire (συνολικά παντρεύτηκε τέσσερις φορές)
-Μετά τον ερχομό του ομιλούντος κινηματογράφου, η MGM περίμενε τρία χρόνια για να δώσει φωνή στην Γκάρμπο. Η σουηδική προφορά της μπορεί και να μην άρεσε στο Αμερικανικό κοινό. Όταν έσπασε τη σιωπή της το 1930, το κοινό κρατούσε την ανάσα του. Άλλους ηθοποιούς, ο ήχος τους κατέστρεψε, ενώ η βαθιά βραχνή φωνή της Γκάρμπο, ενίσχυσε το σεξ απίλ της. Τα πλήθη γέμισαν τους κινηματογράφους όπου πρόβαλλαν την πρώτη ηχητική της ταινία, την Άννα Κρίστι (1930). Οι διαφημίσεις έγραφαν: Η Γκάρμπο μιλά!
-Οι ταινίες της ήταν κυρίως τραγικές ερωτικές ιστορίες όπου η πρωταγωνίστρια έπρεπε να πεθάνει ή να θυσιάσει τον εαυτό της για τον άνθρωπό της. Πνιγόταν στο Η σάρκα κι ο διάβολος, στη Μάτα Χάρι την περίμενε το εκτελεστικό απόσπασμα, στην Άννα Καρένινα την πάταγε το τρένο, στην Κυρία με τις καμέλιες πέθανε από φυματίωση και στη Βασίλισσα Χριστίνα θυσίασε το θρόνο της για τον αγαπημένο της.
-Οι υπηρέτριες στο καινούργιο της σπίτι, έλεγαν ότι χουζούρευε και έγραφε γράμματα στη Σουηδία. Έβγαινε μόνο όταν έβρεχε για να είναι κρυμμένη κάτω από την ομπρέλα της. Είχε μανιοκατάθλιψη ή ελαφρά σχιζοφρένεια, το ήξερε και μιλούσε γι΄αυτό. Το έχω μέσα μου, έλεγε.
-Τα μεγαλύτερα μυαλά του αιώνα (Μπρεχτ, Μαν κ.α.) έβλεπαν την Γκάρμπο σαν θεά. Προτάθηκε 4 φορές για το βραβείο Όσκαρ ερμηνείας Α’ γυναικείου ρόλου (στην Άννα Κρίστι (1930), το Ρομάντζο (1930), την Κυρία με τις Καμέλιες (1937), και τη Νινότσκα (1939) αλλά ποτέ δεν το κατέκτησε. Αντίθετα της απονεμήθηκε το 1955 τιμητικό Όσκαρ για τις αξέχαστες ερμηνείες της, η ίδια όμως δεν παρέστη αυτοπροσώπως για να το παραλάβει. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει κατατάξει πέμπτη στη λίστα με τις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών
-Ξεκίνησε σχέση με τη συγγραφέα και κοσμική κυρία, Μερσέντες ντε Ακόστα. Πέρασαν έξι εβδομάδες γεμάτες έκσταση στη Σιέρα Νεβάδα. Οι στήλες των εφημερίδων πετούσαν μπηχτές για τη σχέση τους, λέγοντας ότι την πιο πολυσυζητημένη γυναίκα του Χόλιγουντ, δεν την φοβάται καμία σύζυγος. Οι σχέσεις τους ψυχράθηκαν όταν η Γκάρμπο ερωτεύτηκε τον σκηνοθέτη της ταινίας Βασίλισσα Χριστίνα, Ρούμπεν Μαμούλιαν Η Μερσέντες απογοητευμένη από την απόρριψη της Γκάρμπο, βρήκε παρηγοριά στην αγκαλιά της Μάρλεν Ντίτριχ. Όταν όμως η Γκάρμπο χώρισε με τον Μαμούλιαν, ξαναγύρισε για λίγο στην Μερσέντες. Η Μάρλεν Ντήτριχ τα έφτιαξε με τον πρώην εραστή της Γκάρμπο, Τζον Γκίλμπερτ. Του έκανε την νοσοκόμα καθώς εκείνος έπινε για να ξεχάσει. Όταν πέθανε το 1936, η Γκάρμπο το έμαθε κατά τη διάρκεια μιας παράστασης. Έφυγε στο διάλειμμα χωρίς να υπολογίσει τίποτα. Είχε έναν σύντομο ερωτικό δεσμό με τη χορεύτρια, μοντέλο και ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου Λουίζ Μπρουκς, όπως ισχυρίζεται η τελευταία στα απομνημονεύματά της. Περιέγραψε την Γκάρμπο ως αρρενωπή αλλά “γοητευτική και τρυφερή ερωμένη”.
-Η κοσμοπολίτικη εμφάνιση της Γκάρμπο, έκανε περισσότερα εισιτήρια στην Ευρώπη παρά στην Αμερική της οικονομικής κρίσης. Ξοδεύονταν αστρονομικά ποσά για ένα ρούχο. Η αξία της στην αγορά έπεσε και η Γκάρμπο υπόγραψε νέο συμβόλαιο με χαμηλότερη αμοιβή. Το 1939, η Νινότσκα ήταν μια επιτυχημένη προσπάθεια να “ελαφρύνει” η εικόνα της Γκάρμπο και να φανεί λιγότερο εξωτική. Αυτή η κωμωδία, η πρώτη της Γκάρμπο, διαφημίστηκε με τη φράση “”Η Γκάρμπο γελάει!“. Η αλήθεια είναι ότι το πνιχτό γέλιο της Γκάρμπο χρειάστηκε να ενισχυθεί τεχνικά στο μοντάζ. Στην επόμενη ταινία της, τη Διπρόσωπη γυναίκα, η MGM προσπάθησε να αλλάξει εντελώς την εικόνα της Γκάρμπο. Η ταινία είχε μέτρια επιτυχία και οι κριτικοί την κατηγόρησαν ότι γκρέμισαν το μυστήριο της Γκάρμπο. Πρώτη φορά βρέθηκε τόσο κοντά στο φιάσκο.
-Η Γκάρμπο γύρισε την πλάτη στο Χόλιγουντ καθώς άρχιζε στην Ευρώπη ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Αδυνατώντας να επισκεφτεί την πατρίδα της κι έχοντας χάσει την πρώτη θέση στην αγορά, αποσύρθηκε από τη δημοσιότητα.
-Κατά τη διάρκεια του πολέμου γνώρισε τον Γκεόργκ Σλι κι έβαλε μπροστά τη πιο σημαντική σχέση της ζωής της που κράτησε 20 χρόνια. Ήταν τότε σαράντα χρονών. Ο Σλι ήταν κοσμικός, εκατομμυριούχος και μζαί με την γυναίκα του Βαλεντίνα, είχαν οίκο μόδας. Η γνωριμία τους έγινε όταν πήγε να αγοράσει καινούργια ρούχα. Η διάσημη σταρ και η διάσημη σχεδιάστρια έγιναν φίλες. Η φιλία τους έγινε πιο ισχυρή όταν η Γκάρμπο αγόρασε διαμέρισμα στο ίδιο κτίριο που έμεναν και οι Σλι. Έγιναν αχώριστοι, έκαναν παρέα και για ένα διάστημα έγιναν τρίο. Το 1964, η Γκάρμπο και ο Σλι πήγαν στο Παρίσι. Στο ξενοδοχείο εκείνος έπαθε καρδιακή προσβολή και η Γκάρμπο πανικοβλήθηκε. Τον εγκατέλειψε νεκρό κι έφυγε από το ξενοδοχείο. Η Βαλεντίνα δεν της το συγχώρησε ποτέ και η φιλία τους διαλύθηκε.
-Μετά τον πόλεμο, όλοι περίμεναν τη θριαμβευτική επιστροφή της Γκάρμπο στην οθόνη. Εκείνη στο μεταξύ ανέλαβε ένα νέο ρόλο, που θα συνέχιζε να τον παίζει μισό αιώνα περίπου, της Νεοϋορκέζας Χάριετ Μπράουν, που ήταν ευπρόσδεκτη στην υψηλή κοινωνία. Επένδυσε τα χρήματά της σε ακίνητα και αγόρασε συλλογές ζωγράφων, ώστε να μην χρειαστεί να ξαναεργαστεί. Περνούσε τον καιρό της ταξιδεύοντας και σύχναζε σε πάρτι. Το μόνιμο ερώτημά της ήταν τι να φάει, ποια είναι τα καλύτερα λαχανικά. Οι φίλοι της -που την αποκαλούσαν Τζι Τζι (GG)- έλεγαν ότι τα πολλά λεφτά, την είχαν κάνει τεμπέλα.
-Το 1949, μετά από δοκιμαστικό, αποφάσισε να γυρίσει στο σινεμά. Δέχτηκε το ρόλο στην ταινία La Duchesse de Langeais και πήγε στην Ιταλία για τα γυρίσματα. Όταν οι παραγωγοί της ζήτησαν να παρελάσει μπροστά από τους φωτογράφους που την περίμεναν στο λιμάνι, εκείνη εγκατέλειψε την ταινία και γύρισε στη Νέα Υόρκη. Ήταν η πρώτη φορά που γράφτηκαν κακεντρεχή σχόλια για την εμφάνισή της και για το αν είναι σε θέση να ξαναπαίξει.
-Ψηφίστηκε «καλύτερη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου του αιώνα» (με την συμπατριώτισσα της Ίνγκριντ Μπέργκμαν να αναδεικνύεται «καλύτερη ηθοποιός του ομιλούντος κινηματογράφου») το 1950 και ανακηρύχθηκε η ομορφότερη γυναίκα που έζησε ποτέ από το Βιβλίο Γκίνες
-Έζησε για δύο χρόνια ένα θυελλώδη έρωτα με τον Σεσίλ Μπάτον, μέχρι που της έκανε πρόταση γάμου. Η Γκάρμπο αρνήθηκε. Δεν παντρεύτηκε ποτέ.
-Η γυναίκα και ο μύθος δεν μπόρεσαν αν ζήσουν αρμονικά δίπλα δίπλα. Η Γκρέτα Γκάρμπο, ο θρύλος της οθόνης, είχε γίνει ο θρύλος της πόλης. Στη Νέα Υόρκη του ’70, το να δεις την Γκάρμπο να βαδίζει στους δρόμους του Μανχάταν, ισοδυναμούσε με το να δεις UFO. Πολλοί άνθρωποι που την είχαν δει να ψωνίζει λαχανικά, θεωρούσαν αυτή τη στιγμή πολύ σημαντική για τη ζωή τους. Ήταν μια καλτ φιγούρα που εμφανιζόταν στα πιο απίθανα μέρη.
-Η εποχή της Γκάρμπο είχε περάσει. Είχε επιβιώσει των περισσοτέρων εραστών της και συμπρωταγωνιστών της και γέμιζε το χρόνο της χαζεύοντας βιτρίνες και παρακολουθώντας τηλεοπτικά παιχνίδια. Ανέθεσε σε γραφείο να της μαζεύει αποκόμματα εφημερίδων που ανέφεραν το όνομά της. Είχε την περιέργεια να μαθαίνει τι έλεγε για αυτήν, ένας κόσμος που τον είχε απαρνηθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό.
-Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 αρρώστησε από τα νεφρά της. Στα τελευταία χρόνια της έμειναν μόνοι οι συγγενείς της. Η ανιψιά της (κόρη του αδελφού της) την πήγαινε για αιμοκάθαρση. Πέθανε Κυριακή του Πάσχα, 15 Aπριλίου 1990. Η επιθυμία της ήταν να αποτεφρωθεί το σώμα της. Οι συγγενείς της δεν την έθαψαν στον οικογενειακό τάφο, φοβούμενοι ότι ο κόσμος δεν θα την άφηνε ήσυχοι ούτε μετά το θάνατό της. Αφού αποτεφρώθηκε, η στάχτη της κρατήθηκε σε αμερικανικό νεκροταφείο. 9 χρόνια μετά, το 1999, το σώμα της αποτεφρώθηκε και θάφτηκε σε κοιμητήριο στη Στοκχόλμη.
-Λένε ότι το μόνο που οφείλει ο ηθοποιός οφείλει στο κοινό του, είναι μια ερμηνεία. Αυτό η Γκάρμπο το έδωσε. Το αν δεν είχε τίποτα να πει ή αν απλώς δεν είπε τίποτα, δεν έχει σημασία. Είχε το τέλειο πρόσωπο, μια κενή οθόνη που πάνω της ο κόσμος πρόβαλε αυτό που ήθελε να δει. Η σιωπή της μας είπε ό,τι θέλαμε να ακούσουμε…
Η Γκάρμπο ως “Χάριετ” με τον Ωνάση
Σχόλια για αυτό το άρθρο