Όταν συνάντησα τον βασιλιά Κωνσταντίνο

Το σχολείο μας ήταν το 14ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών. Βρισκόταν στην αριστερή πλευρά του παραλιακού δρόμου που πάει προς την Ολυμπία, στην Ακτή Δυμαίων. Είχε δύο μεγάλες αίθουσες και στη μέση μια μικρότερη, το γραφείο των δασκάλων. Στο γραφείο αυτό έφερναν τους άτακτους μαθητές, τραβώντας τους από το αυτί και με τη βέργα ή με χαστούκια, τους έκαναν μαύρους στο ξύλο. Το ξύλο έπεφτε άφθονο εκείνη την εποχή, μιλάμε για τα τέλη της δεκαετίας του ΄60. Είχε προβληθεί και η ταινία “Το ξύλο βγήκε απ΄τον Παράδεισο” και οι δάσκαλοι μοίραζαν τα χαστούκια με κάθε ευκαιρία. Και οι γονείς όμως, συμφωνούσαν με αυτή την εκπαιδευτική μέθοδο. Οταν με πήγε η μανούλα, πρωτάκι στο σχολείο, είπε στο δάσκαλο : “Δάσκαλε, δικό σου το κρέας, δικά μου τα κόκαλα!” εννοώντας ότι τον εμπιστευόταν να τιμωρήσει το σώμα, το κρέας, χωρίς όμως να μου σπάσει τα πλευρά ή το κεφάλι! Και μαζί με εμένα, του παρέδωσε και μια βέργα από λυγαριά, που δεν σπάει εύκολα, για να με δέρνει. Ακόμα και τώρα που το γράφω ανατριχιάζω όταν θυμάμαι το ξύλο με τη βέργα. Απλώναμε το χέρι με ανοιχτή την παλάμη και ο δάσκαλος αποφάσιζε πόσες βιτσιές θα τρώγαμε. Συνήθως ήταν μια ή δύο, αλλά πολλές φορές αν δεν καθόσουν ήσυχος, έτρωγες και μερικές στην πλάτη ή στα πόδια. Μέσα στην απόγνωσή μας, κάναμε διάφορα κόλπα για να μην πονάμε και το δημοφιλέστερο τρικ ήταν να τρίψουμε τα χέρια μας, προτού μας δείρουν, με μια τσουκνίδα. Ηταν τέτοιο το κάψιμο της τσουκνίδας που μετά οι βιτσιές του δάσκαλου μας φαίνονταν σαν χάδι. Ομως η τσουκνίδα δεν ήταν λύση. Επρεπε να κάνω κάτι άλλο για να γλιτώσω το ξύλο. Επρεπε να γίνω άριστος μαθητής.

Η σχολική χρονιά άρχιζε με αγιασμό. Πηγαίναμε λοιπόν το πρωί, φρεσκολουσμένοι και φρεσκοκουρεμένοι, στο ναό των Αγίων Αποστόλων, που ήταν δίπλα στο σχολείο μας, για τη λειτουργία. Ο παπα–Καμπέρος, ένας ψηλός, όμορφος τραγόπαπας, που δεν είχε αφήσει ήσυχη ούτε γάτα θηλυκή, ράντιζε με αγιασμό τον καθένα μας ξεχωριστά και εμείς ρίχναμε ένα νόμισμα σε ένα κουτί που κράταγε ο διάκος. Υστερα στοιχημένοι βγαίναμε από την εκκλησία στο προαύλιο. Εκεί μας περίμεναν οι δάσκαλοι και οι μανάδες μας. Πολύ σπάνια να συνόδευε πατέρας το παιδί του. Συνήθως ήταν οι μανάδες μας, ντυμένες, στολισμένες, με μαλλί λάχανο, που μας παρέδιδαν στους δασκάλους. Ο διευθυντής του σχολείου έβγαλε λόγο, ξεκίνησε με συμβουλές για πειθαρχία και αφοσίωση στα μαθήματα και κατέληξε σε εθνικιστικές κορώνες: “Ζήτω η Πατρίς! Ζήτω το Εθνος! Ζήτω ο Βασιλεύς!” Μετά μας μοίρασαν τα βιβλία, που τα παίρναμε με δέος και τα βάζαμε στις τσάντες, μαζί με τις κασετίνες. Αχ! αλησμόνητη μυρωδιά του δέρματος από τις τσάντες, του ξύλου από τις κασετίνες και του φρεσκοτυπωμένου χαρτιού από τα βιβλία! Πάντα θα μου θυμίζετε τα σχολικά μου χρόνια!

“Επάγγελμα πατρός;” με ρώτησε η κυρία Μαργαρίτα. Ημουν στην πρώτη τάξη και ήταν η πρώτη δασκάλα μου. “Εργάτης. Εδώ δίπλα, στο εργοστάσιο” της απάντησα. Δίπλα στο σχολείο μας ήταν το εργοστάσιο χαρτοποιίας Λαδόπουλου. Οι περισσότεροι από τους πατεράδες των συμμαθητών μου, δούλευαν εκεί εργάτες. “Θέλεις κι εσύ να γίνεις εργάτης;” “Οχι κυρία!” “Ακου παιδί μου, αν δεν θέλεις να γίνεις κι εσύ εργάτης, ένας τρόπος υπάρχει. Να μάθεις γράμματα. Κατάλαβες;” Οχι μόνο κατάλαβα αλλά ρίχτηκα με τα μούτρα στο διάβασμα. Κι όχι μονάχα στα σχολικά βιβλία. Οπως είπα ο πατέρας μου δούλευε στην χαρτοποιία  Λαδόπουλου. Εκεί έφερναν τεράστιες μπάλες με βιβλία και περιοδικά. Τις έριχναν μέσα σε στέρνες, τις έκαναν πολτό και μετά χαρτόνι. Προτού λοιπόν να ρίξει αυτές τις μπάλες μέσα στην στέρνα, διάλεγε ότι του έκανε εντύπωση ή, επειδή ήταν και κομμουνιστής, ότι έλεγε το κόμμα ότι έπρεπε να διαβάσουν. Ετσι είχα στο σπίτι μια τεράστια ποικιλία, από τον “Καζαμία” μέχρι το “Ντομινό” και από την “Καλύβα του μπαρμπα-Θωμά” μέχρι το “Πώς δενότανε το ατσάλι”. Μόλις έμαθα ανάγνωση, τα έπιανα το ένα μετά το άλλο και τα διάβαζα χωρίς φυσικά να πολυκαταλαβαίνω τι έλεγαν τα περισσότερα. Οι συμμαθητές μου με βίας διάβαζαν τα σχολικά βιβλία κι εγώ γυρνούσα σπίτι και διάβαζα το “Ρομάντζο” και τη “Διάπλαση των Παίδων”. Με αυτά και με αυτά κατόρθωσα να γίνω ο καλύτερος μαθητής του σχολείου. Κανένας δεν τολμούσε να με δείρει, είχα κερδίσει την εκτίμηση των δασκάλων με το σπαθί μου. Η κυρία Μαργαρίτα ήταν ενθουσιασμένη. Εγινε ο μέντοράς μου. Μου έδινε βιβλία να διαβάσω, το “Ενα παιδί μετράει τα άστρα”, τον “Τρελαντώνη“, το “Είκοσι χιλιάδες λεύγες υπό τη θάλασσα”, τον “Ροβινσώνα Κρούσο“. Μια φορά με πήγε στο αρχαίο Ωδείο και είδα την Νίκη Τριανταφυλλίδη στην “Ερωφίλη” και άλλη μια φορά στο Δημοτικό Θέατρο και είδα την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο “Η κόρη μου η σοσιαλίστρια”. Αλλά το πιο σπουδαίο δώρο ήταν στο τέλος κάθε χρονιάς, όταν έπαιρνα το ενδεικτικό με  Αριστα 10΄ με τόνο και διαγωγή κοσμιωτάτη.

Ολα πήγαιναν καλά μέχρι την Πέμπτη Δημοτικού. Στην Πέμπτη Δημοτικού εμφανίστηκε στην τάξη ένας καινούργιος μαθητής, ο Ηλιόπουλος. Ηταν ένα συμπαθητικό παιδί, πολύ έξυπνο και μελετηρό. Οι γονείς του είχαν μετακομίσει πρόσφατα στη γειτονιά μας και έτσι αναγκάστηκε να αλλάξει σχολείο και να έρθει στο δικό μας. “Επάγγελμα πατρός;” τον ρώτησε η κυρία Μαργαρίτα στην αρχή της χρονιάς. “Υπάλληλος σε κατάστημα ηλεκτρικών ειδών!” είπε με περηφάνια. “Α, μπα; Μήπως ο πατέρας σου επισκευάζει και ηλεκτρικά σίδερα;” “Βεβαίως, είναι η ειδικότης του”. “Ε, τότε να σου φέρω αύριο ένα σίδερο που έχω, για να το κοιτάξει” του είπε η κυρία Μαργαρίτα και τον έβαλε να κάτσει στο πρώτο θρανίο μαζί μου! Και από εκείνη τη στιγμή, το ενδιαφέρον της, που ως τότε το μονοπωλούσα εγώ, μοιράστηκε στα δύο! Γιατί δεν ήταν μόνο η επιμέλεια και η δουλειά του πατέρα του που τον έκανε να ξεχωρίζει, ήταν πολύ καλός και στην απαγγελία! Μέχρι τότε, στα κείμενα, στα ποιήματα και στα θεατρικά, ήμουν εγώ ο πρωταγωνιστής. Τώρα ήμουν αναγκασμένος να τα μοιραστώ με τον Ηλιόπουλο! Ετσι, στην παράσταση της 25ης Μαρτίου, στο “Βασίλη κάτσε φρόνιμα να γίνεις νοικοκύρης” αντί για την Περάτη που θα έπαιζε τη μάνα μου, έβαλε τον Ηλιόπουλο να παίξει τον πατέρα μου. Του έδωσε και ένα μεγάλο  τσιγγελωτό μουστάκι, ενώ σε εμένα που έπαιζα το γιο του, μου έδωσε ένα μουστακάκι τόσο δα, σαν του Χίτλερ. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθε και το θέμα του βασιλιά να με αποτελειώσει!

Στο μεσημεριανό τραπέζι με έπιασαν τα κλάματα. “Τι έχεις;” μου λέει η μανούλα. ” Θα περάσει ο βασιλιάς μπροστά από το σχολείο και δεν μου δίνουν να κρατήσω τη σημαία γιατί ο μπαμπάς είναι κουμουνιστής!” λέω δυνατά για να το ακούσει ο πατέρας μου που έτρωγε σκεφτικός τα μακαρόνια του. Μόλις το ακούει, τινάζεται πάνω, “Την Παναγία μου, το Χριστό μου, νομίζεις πως για αυτό σε στέλνω στο σχολείο; Για να κρατάς κοντάρι στο βασιλιά;” μου λέει έξαλλος και εκσφενδονίζει το πιάτο μαζί με τα μακαρόνια στο ταβάνι. Το πιάτο, σαν να έγινε κάποιο μαγικό τρικ, κόλλησε στο ταβάνι και δεν έπεφτε, μόνο κάτι μακαρόνια γλιστρούσαν από τα πλάγια σαν σκουληκαντέρες και έπεφταν κάτω. Η μανούλα έβαλε τις φωνές, του θύμισε πως πριν δύο χρόνια η Φρειδερίκη είχε δώσει στην αδελφή μου ένα βιβλιάριο απόρων κορασίδων με 500 δραχμές, έστησαν καυγά. Κατάλαβα πως οι γονείς μου δεν θα μπορούσαν να με βοηθήσουν. Επρεπε εγώ να βρω κάποια λύση. Σκούπισα τα δάκρυά μου, σηκώθηκα,  πήγα στην ντουλάπα και άρχισα να ψάχνω για την στολή του τσολιά. Ενα σατανικό σχέδιο είχε αρχίσει να σχηματίζεται στο μυαλό μου…
Εφτασε η μεγάλη μέρα της επίσκεψης του βασιλιά. Στον παραλιακό δρόμο είχε μαζευτεί πλήθος κόσμου, άντρες, γυναίκες, γριές με λιβανιστήρια και μπουκαλάκια με κολόνια Φουζέρ στα χέρια, παππούδες με φωτογραφίες του βασιλιά και παιδιά ντυμένα τσολιαδάκια. Είναι εδώ και ένα μικρό άγημα στρατού, η μπάντα της Φιλαρμονικής και ο παπα–Καμπέρος με το Ευαγγέλιο κι ένα ματσάκι βασιλικό στο χέρι. Δίπλα του ο διάκος κρατάει ένα ασημένιο δοχείο με αγιασμό. Οι μαθητές, με σημαιάκια στα χέρια, έχουν παραταχθεί κατά μήκος του δρόμου. Είναι και ο Ηλιόπουλος εδώ, με τη σημαία του σχολείου και φυσικά εγώ, ντυμένος τσολιάς.  Αστυνομικοί είναι διασκορπισμένοι παντού και προσπαθούν να επιβάλλουν την τάξη. Οι οδηγίες που μας έχουν δώσει οι δάσκαλοι είναι συγκεκριμένες. Μόλις εμφανιστεί το αυτοκίνητο, η μπάντα θα αρχίσει  να παιανίζει και το άγημα του στρατού  θα παρουσιάσει  όπλα. Ο σημαιοφόρος θα κατεβάσει την σημαία κι ο βασιλιάς πρέπει να σταματήσει, να χαιρετήσει στρατιωτικά και μετά να πάει να προσκυνήσει το Ευαγγέλιο. Τότε οι μαθητές θα φωνάξουν όλοι μαζί “Ζήτω ο βασιλεύς!” ο Κωνσταντίνος θα χαιρετήσει στρατιωτικά, θα μπει στο αυτοκίνητό του και θα φύγει. Περιμένω γεμάτος αγωνία. Δίπλα μου ο Ηλιόπουλος με τη σημαία στα χέρια, αυτή την σημαία που θα έπρεπε να την κρατάω εγώ, χαζογελάει ευτυχισμένος. Που να ήξερε τι τον περιμένει…

Από το βάθος του δρόμου εμφανίζεται ένα αυτοκίνητο. Είναι μια ανοιχτή κόκκινη Mercedes. Πλησιάζει προς το μέρος μας, στο τιμόνι είναι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, νέος, όμορφος και κομψός μέσα στη στολή του. Δίπλα του, η Αννα Μαρία, συμπαθητική, λίγο στρουμπουλή, φοράει ένα απλό μπλε ταγιέρ, μια σειρά λευκά μαργαριτάρια στο λαιμό και τα μαλλιά της είναι χτενισμένα με ένα στιλ, που θα γινόταν must τα επόμενα χρόνια στα κομμωτήρια της Πάτρας. “Πώς να σας τα χτενίσω;” ρώταγε η κομμώτρια. “Σαν της Αννας Μαρίας” απαντούσε η πελάτισσα. Το αυτοκίνητο σταματάει, ο βασιλιάς κατεβαίνει, η μπάντα παιανίζει, το άγημα αποδίδει τιμές, ο Ηλιόπουλος κατεβάζει τη σημαία, ο Κωνσταντίνος στέκεται μπροστά του και χαιρετάει στρατιωτικά, ο παπα–Καμπέρος τον πλησιάζει, του δίνει να ασπαστεί το Ευαγγέλιο, τον ραντίζει με αγιασμό, η Αννα Μαρία κάνει τον σταυρό της αδέξια, οι μαθητές φωνάζουν “Ζήτω ο βασιλεύς!”, ο Κωνσταντίνος χαιρετάει και ετοιμάζεται να μπει ξανά στη Mercedes, όταν ξαφνικά, πετάγομαι εγώ, στέκομαι μπροστά του και με δυνατή φωνή αρχίζω να απαγγέλλω ένα ποίημα που είχα ετοιμάσει: “Ω, Κωνσταντίνε βασιλιά κι εσύ Αννα Μαρία, μαζί θα μπούμε νικητές μες στην Αγιά-Σοφία! Για της Ελλάδος την τιμή και το δικό σας στέμμα, όλοι μας ορκιζόμαστε να χύσουμε το αίμα!” Ο κόσμος τα έχασε, δεν ήξεραν τι να κάνουν, έπεσε για λίγο σιωπή, τα βλέμματα όλων ήταν στραμμένα σε μένα και στον βασιλιά…