Συνέντευξη στο Γιώργο Παπανικολάου

– Τα “Ωραία Χρόνια” του Πίντερ, που παρουσιάζεται στο θέατρο σας, στην ΑΘΗΝΑΙΔΑ, είναι ένα παιχνίδι της μνήμης και της αλήθειας. Ποια δική σας αλήθεια, κρατάτε ζωντανά στη μνήμη σας, και επ΄ουδενί δεν θέλετε να αλλοιωθεί στο νου;

Καμία αλήθεια δεν αλλοιώνεται. Η αλήθεια είναι αλήθεια. Οι δε προσωπικές μας αλήθειες είναι οι πιο αληθινές απ’ όλες. Ξέρετε κάτι, το ζήτημα της μνήμης άρχισε να με απασχολεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Και μιλάω για την προσωπική όχι για την συλλογική μνήμη, που έτσι και αλλιώς είναι χαμένη. Ξεκίνησε όλο από τις απουσίες ανθρώπων που λάτρεψα. Ο Γιάννης Ξανθούλης μου είχε πει πέρσι σε μια συζήτηση στο καμαρίνι μου, η χειρότερη αρρώστια που μπορεί να χτυπήσει τον άνθρωπο είναι να χάσει την μνήμη του. Οι προσωπικές μου μνήμες είναι έτσι και αλλιώς οι προσωπικές μου αλήθειες. Είναι πολλά, τόσα πολλά. Και πιστέψτε με είναι όλα ζωντανά μέσα μου. Θέλω να κρατήσω μονάκριβες αυτές τις προσωπικές μου αλήθειες, πόσο περισσότερο τώρα που το στοίχημα της συλλογικής μνήμης είναι εντελώς χαμένο.

– “Ακόμα και αν δεν έγινε ποτέ, για να το θυμάμαι, πάει να πει πως έγινε” είναι φράση από το κείμενο της παράστασης, που απέδωσε ο Σταμάτης Φασουλής. Η Ελληνίδα γυναίκα, στη καθημερινότητα της, στις διαπροσωπικές της σχέσεις, “πασπάλισε” με ωραιοποίηση όσα ήθελε να επιτύχει στη ζωή της;

Μου θυμίσατε ένα περίφημο εξώφυλλο του περιοδικού TIME πριν πολλά χρόνια. Μια κακάσχημη γυναίκα κοιτιέται σε έναν καθρέφτη και μέσα αντικατοπτρίζεται το είδωλο της, εκπάγλου ομορφιάς όμως. Βλέπει τον εαυτό της πανέμορφο. Δεν τίθεται φυσικά το ζήτημα της εξωτερικής ασχήμιας, αλλά της εσωτερικής. Έχουμε μια ιδεατή εικόνα για τον εαυτό μας, όλοι. Οι γυναίκες ρέπουν λίγο περισσότερο προς αυτό, ίσως εκ φύσεως. Ωραιοποιούν, παραμυθιάζονται. Στις προσωπικές τους σχέσεις, ιδιαιτέρως, γίνονται ακόμα περισσότερο Χιονάτες και Σταχτοπούτες. Οι μισές. Οι άλλες μισές, αυτές που αποκαλώ θύματα της απάτης που λέγεται φεμινισμός, γίνονται Πενθεσίλειες και Ζήνες. Όλα αυτά ναι, είναι ωραιοποιήσεις. Και η ωραιοποίηση είναι ένα βόλεμα, ένα άλλοθι. Γίνομαι χειραφετημένη, λέει, επειδή ο άντρας μου με κερατώνει. Καμιά τους δεν ψάχνει το γιατί επειδή καμιά τους δεν θέλει να αντικρύσει τον καθρέφτη. Και όταν τον αντικρίζει είναι μονάχα καθρέφτης ωραιοποίησης.

– Ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, είχε να “αντιμετωπίσει” τις δύο όψεις της γυναίκας (όπως στο έργο του Πίντερ) στη πορεία της κοινής ζωής σας; Ποια στοιχεία σας χαρακτηρίζουν μέσα σε αυτό το γάμο;
Δεν είχε να αντιμετωπίσει τίποτα περισσότερο έξω από την Ζωή. Δεν είχε σχέση με την Λάσκαρη έτσι και αλλιώς ο Αλέξανδρος. Δεν είχε δει καν ταινίες μου πριν με γνωρίσει. Τα έχω ξαναπεί και το συνοψίζω: υπήρξα και είμαι σύντροφος του. Δίπλα του, μαζί του, κοντά του, στα λάθη, στις παραλείψεις, στις μαγείες, σε όλα. Δεν έγινα καμιά από τις ηρωίδες που υποδύθηκα ούτε μαζί
του ούτε με κανέναν. Είμαι απλά η Ζωή του.

– Έχετε χαράξει μια πορεία στο θέατρο, χρόνια τώρα, πάνω σε έργα ρεπερτορίου, πηγαίνοντας κόντρα στη λαοφιλή κινηματογραφική σας εικόνα και το τίτλο της “σταρ” που σας χαρακτήρισε. Τα μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη και η μαρκίζα μιας “γελαστερής κωμωδίας” που θα έφερνε στο θέατρο σας, “εύκολα” κοινό, δεν αποτέλεσε δέλεαρ ποτέ;

Δεν περιφρονώ την κωμωδία. Η κωμωδία είναι το δυσκολότερο είδος θεάτρου. Γιατί όσο εύκολο είναι να γίνεις γελοίος άλλο τόσο δύσκολο είναι να είσαι αστείος. Και σκοπός της κωμωδίας είναι το αστείο, όχι η γελοιότητα. Τα έργα δεν τα επιλέγω για χάρη του κοινού, ούτε με την δεύτερη σκέψη των χειροκροτημάτων και του ταμείου. Δεν είμαι πλούσια, σαφώς και έχω ανάγκη τα χρήματα. Μην σας πω ποια είναι ΜΟΝΟ τα λειτουργικά έξοδα ενός θεάτρου. Όμως προέχει το να ευφρανθεί η ψυχή μου, να «πληρωθώ» με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, δηλαδή να «γεμίσω». Αν δεν «γεμίσω» πρώτα εγώ είναι εντελώς μάταιο να κάνω θέατρο.

– Φέτος, γιορτάσατε τα γενέθλια σας, παρέα και με το Σταμάτη Φασουλή. Τί εκτιμάτε στο φίλο και συνεργάτη, Σταμάτη;

Ο Σταμάτης είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας του ελληνικού θεάτρου, του καλού θεάτρου. Είναι σπουδαίος σκηνοθέτης, σπουδαίος συγγραφέας, πολύ καλός ηθοποιός και υπέροχος άνθρωπος. Δεν τον είδα ποτέ σαν συνεργάτη και ούτε θέλω να τον δω ποτέ. Τον αγαπώ γιατί φέρει μαζί του το ήθος, την ευγένεια, την αγωγή, το τάλαντο των ωραίων μας χρόνων. Είναι θεμέλιο κομμάτι της προσωπικής μου μνήμης.

– Την παράσταση “Ωραία Χρόνια” την έχετε αφιερώσει στη Νόνικα Γαληνέα. Γιατί;

Η Νόνικα εκτός από αγαπημένη μου φίλη, είναι ένα από τα σπουδαιότερα και μεγαλύτερα κεφάλαια του ελληνικού θεάτρου. Πέραν όμως αυτού, υπήρξε και νονά στην απόφαση μου να ανεβάσω Πίντερ. Τρώγαμε ένα βράδυ σπίτι της, ήμουν μπερδεμένη ανάμεσα σε δυο έργα. Μου λέει, γιατί δεν παίζεις αυτό; Το Old Times δηλαδή. Μιλούσαμε πάνω από δυο ώρες. Με δυο τηλέφωνα «έκλεισα» το έργο αμέσως. Επιπλέον, ήταν ένα έργο που ήθελε να παίξει πολύ με τον Αλέκο. Άρα το οφείλω και στη μνήμη του Αλέκου και στις μνήμες που έχω από την φιλία μας με τη Νόνικα.

– Έχετε δηλώσει “άγραφο χαρτί” του Σαπιρο, και του εκάστοτε σκηνοθέτη, κάθε φορά που ξεκινάτε το “ταξίδι” των προβών. Είναι εύκολο να το λέμε, και να “φαίνεται” στο περιβάλλον των συνεργατών σας. Εντός σας, δεν είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο; Ακούσια, δεν κουβαλάτε την πείρα του θεάτρου τόσων χρόνων, που να δυσκολεύει να είστε “πιόνι” του σκηνοθέτη;

Αν εννοείται «πείρα» τους πολλούς ρόλους, όχι, δεν υπάρχει τέτοια πείρα. Γιατί κανένας ρόλος, κανένα έργο δεν έχει καμία ομοιότητα με το προηγούμενο. Επιπλέον, κανένας σκηνοθέτης δεν διδάσκει όπως ο προηγούμενος. Άρα ποια πείρα; Πείρα μπορείς να έχεις ίσως με κάποια διαδικαστικά ζητήματα του θεάτρου, τις συμφωνίες για παράδειγμα ή πράγματα που σχετίζονται με την παραγωγή. Κατά τα άλλα ισχύει μόνο το άγραφο χαρτί. Γιατί αν δεν ισχύει το άγραφο χαρτί ισχύει η μανιέρα και ατάκες «το ξέρω, μέσα είμαι το έπιασα» που ακούμε και λένε στους σκηνοθέτες.

– Με τη Βέρα Κρούσκα και το Στέφανο Κυριακίδη, επί σκηνής φέτος. Θαρρώ τους γνωρίζετε χρόνια…παρόλα αυτά ποιό στοιχείο σας εντυπωσίασε, στον κάθε έναν από τους συναδέλφους σας, στις πρόβες;

Γνωριζόμαστε και με τους δυο πολλά χρόνια. Με τον Στέφανο συνεργαστήκαμε στην Καλαμάτα στο «Σκηνές Γάμου». Με την Βέρα δεν έτυχε να συνεργαστούμε ποτέ. Είναι και οι δυο εξαιρετικοί ηθοποιοί, μεθοδικοί, μαχητές και υπάκουοι μαθητές του σκηνοθέτη, όπως εγώ. Νομίζω πως με κανέναν άλλο δεν θα μπορούσα να «δέσω» με τον τρόπο που το απαιτούσε ο Σαπίρο και οι σκηνοθετικές του οδηγίες. Είμαι ευτυχισμένη και υπερήφανη που συνεργάζομαι μαζί τους.

– Ο Έλληνας αποστρέφεται τη πολιτική και ταυτόχρονα περιμένει από τους πολιτικούς να “κάνουν πράγματα”. Ίδιον του νεοέλληνα, να μην κοιτάει τον εαυτό του, στο καθρέφτη;

Είδατε; Πάλι ο καθρέφτης! Νομίζω πως τον κοιτάει σχεδόν συνέχεια. Ίσως πια να κοιτάει μόνο τον καθρέφτη και τίποτα περισσότερο. Δυστυχώς όμως αρνούμαστε να δούμε τον αληθινό του αντικατοπτρισμό.

– Έχετε μια πορεία με σπουδαίες συνεργασίες, με σκηνοθέτες, ηθοποιούς, δασκάλους…..ποια φράση-συμβουλή που σας έχει δοθεί, από κάποιον, την κρατάτε μέσα σας, σαν φυλαχτό;

Αν σας την έλεγα δεν θα ήταν πια φυλαχτό.

– Μετά από τόσα χρόνια στο θέατρο, τόση κουΐντα, τόσο καμαρίνι και χειροκρότημα, λίγο πριν βγείτε στη σκηνή, έχετε ακόμα τρακ;

Έχω πάντα τρακ. Τρέμω ολόκληρη ακόμα και τώρα. Χάνεται ο κόσμος γύρω μου. Σας το εξήγησα και πριν, δεν υπάρχει πείρα στο θέατρο.Υπάρχει μόνο η πρώτη φορά.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Olympia Krasagaki
MAΚΙΓΙΑΖ Achilleas Charitos
ΡΟΥΧΑ Vassilis Zoulias
ΗΑΙR STYLING George Paschalis
PERSONAL ASSISTANT Γιώργος Σιδέρης

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ – Θέατρο ΑΘΗΝΑΙΣ-ΖΩΗ ΛΑΣΚΑΡΗ

“Ωραία Χρόνια” του Χάρολντ Πίντερ σε μετάφραση Σταμάτη Φασουλή και σκηνοθεσία Άντολφ Σαπιρό

Ζωή Λάσκαρη

Βέρα Κρούσκα

Στέφανος Κυριακίδης

Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21.00 και Κυριακή 19.00

Πληροφορίες: 210 3477878

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 20 ευρώ, Φοιτητικό 15 ευρώ, Ανέργων-συνταξιούχων 10 ευρώ