Άγιος Βασίλης έρχεται και δεν μας καταδέχεται; Τα ακαταλαβίστικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς και η εξήγησή τους

Μην μου πείτε ότι δεν το έχετε σκεφτεί κι εσείς. Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς δεν βγάζουν κανένα νόημα. Τι σημαίνει Ψηλή μου δεντρολιβανιά εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος; Ή το άλλο: Άγιος Βασίλης έρχεται και δεν μας καταδέχεται; Αφού δεν μας καταδέχεται γιατί έρχεται; Τα ακαταλαβίστικα κάλαντα έχουν την εξήγησή τους.

ΣχετικάΆρθρα

Στα κάλαντα είναι ενσωματωμένα τουλάχιστον τέσσερα«Άσματα Αγερμού» που μάλλον ανάγονται στη Βυζαντινή εποχή.
Η πρώτη ενότητα είναι μια τυπική ευχή να είναι καλή η Πρωτομηνιά και η είσοδος του Νέου Έτους. Η επόμενη ενότητα όπως φαίνεται προέρχεται από τη «Λόγια» Παράδοση. Κάποιος Διδάσκαλος (ή ιερέας) δίδαξε στους μαθητές του την μεγάλη «Δεσποτική Εορτή» της «Περιτομής του Χριστού» : Ο Χριστός με το Αιγυπτιακό – Σημιτικό Έθιμο της Περιτομής οκτώ ημέρες μετά την γέννησή του «βγαίνει να γνωρίσει τον κόσμο και γίνεται αποδεκτός από τους συμπατριώτες του». Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στη μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου και στην τέταρτη εκφράζονται καλυμμένα τα αισθήματα αγάπης του νέου καλαντιστή προς την αγαπημένη του.

Πιο απλά: τα κάλαντα που λέμε χρόνια τώρα, είναι οι στίχοι των καλάντων που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, που γιορτάζει την Πρωτοχρονιά και στίχοι από τα κάλαντα κάποιου νέου παλικαριού (τότε τα κάλαντα δεν τα έλεγαν παιδιά) προς την αγαπημένη του. Έβρισκαν την ευκαιρία με τα κάλαντα να επισκεφθούν τα σπίτια των αγαπημένων τους κοριτσιών και να δουν και να εκφράσουν την αγάπη τους με τον καλυμμένο τρόπο των καλάντων. Συνδυασμός καψούρας και θρησκείας δηλαδή!

Πολλοί καλαντιστές από άγνοια της ιστορικής διαδρομής των καλάντων αλλοιώνουν τον στίχο «και δεν μας καταδέχεται» και τον μεταβάλλουν σε «και όλους μας καταδέχεται», γιατί νομίζουν ότι ο Άγιος Βασίλης που έρχεται δεν είναι δυνατόν να μη μας καταδέχεται, αγνοώντας ότι ο στίχος αυτός απευθύνεται στην ακατάδεκτη νέα! Ο αλλοιωμένος αυτός στίχος συναντάται, δυστυχώς, και σε πολλούς ιστοχώρους και εν πολλοίς αξιόλογους.

Όπως διαβάσαμε στο karamatskos.blogspot.gr στους στίχους των καλάντων που ακολουθούν οι μονοί στίχοι είναι οι στίχοι που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, και οι ζυγοί αυτοί που απευθύνονται στην κοπέλα. Σε παρένθεση οι επεξηγήσεις που αφορούν στην κοπέλα. Διαβάστε τους εναλλάξ και θα βγει νόημα:

1. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά

2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή σαν δεντρολιβανιά)

3. και αρχή καλός μας χρόνος

4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο μοιάζεις σαν εκκλησιά με τον τρούλο)

5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός

6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδήσει (αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας)

7. Αγιος Βασίλης έρχεται

8. και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται η κοπέλα)

9. από την Καισαρεία

10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ η κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα)

11. Βαστάει εικόνα και χαρτί

12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο, κάντιο λοιπόν σημαίνεί ζάχαρη)

13. χαρτί και καλαμάρι

14. δες κι εμέ το παληκάρι (κοίτα και μένα το παλικάρι)

15. Το καλαμάρι έγραφε

16. την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παληκαριού, την ατυχία του;)

17. και το χαρτί ομίλει

18. άγιε μου, αγιε μου καλέ Βασίλη (ή ο στίχος αυτός υπάρχει σε πολλές εκδοχές και είναι η ακροτελεύτεια αναφώνηση του νέου προς τον Άγιο Βασίλη).

Πλέον όποτε τα ξαναπείτε, θα ξέρετε τι λέτε…

Διαβάστε επίσης:

Μεγάλο Σάββατο «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην…»
Άγιος Κυριακός Σήμερα γιορτάζει ο άγιος Κυριακός
΄Αγιος Θωμάς Σήμερα γιορτάζει ο άγιος Θωμάς
Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη Σήμερα γιορτάζουν οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος, Ειρήνη και οι συν αυτοίς
Άγιος Aλέξανδρος Σήμερα γιορτάζει ο άγιος Αλέξανδρος

Δείτε περισσότερα στο karamatskos.blogspot.gr