Να τα πούμε;

Σήμερα λέμε τα κάλαντα. Τα παραδοσιακά Χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι αυτά:

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού την θεία γέννηση να πω στ΄ αρχοντικό σας

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η φύσις όλη

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων

ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Συνήθως μέχρι εδώ, τα ξέρουμε όλοι. Έχει κι άλλο όμως: 

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το “Δόξα εν Υψίστοις”
και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα,

φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ, με πόθον ερωτώσι,
πού εγεννήθη ο Χριστός, να παν να Τον ευρώσι.

Διά Χριστόν ως ήκουσεν ο βασιλεύς Ηρώδης,
αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης,

ότι πολλά φοβήθηκε διά την βασιλείαν,
μη του την πάρη ο Χριστός και χάση την αξίαν.

Κράζει τους Μάγους κι ερωτά: -Πού ο Χριστός γεννάται;
-Εν Βηθλεέμ ηξεύρωμεν, ως η Γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγωσι και όπου Τον ευρώσι,
Να Τονε προσκυνύσωσιν, κι ευθύς να του το ειπώσι,

οπώς υπάγη και αυτός για να Τον προσκυνήση,
με δόλον ο μισόθεος για να τον αφανίση.

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντες και τον Αστέρα βλέπουν,
φως θεϊκό κατέβαινε και με χαρά προστρέχουν.

Στην Βηθλεέμ εφθάσανε, βρίσκουν την Θεοτόκον
Κρατούσε εις τας αγκάλας της τον Aγιόν της Τόκον.

Γονατιστοί Τον προσκυνούν και δώρα Του χαρίζουν:
σμύρναν, χρυσόν και λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Την σμύρναν μεν ως άνθρωπον, χρυσόν ως βασιλέα,
τον λίβανον δε ως Θεόν σ’ όλη την ατμοσφαίραν.

Αφού Τον επροσκύνησαν, ευθύς πάλι μισεύουν
και τον Ηρώδη μελετούν να πάνε να τον εύρουν

Πλην άγγελος εξ ουρανού βγαίνει, τους εμποδίζει,
άλλην οδόν να πορευτούν, αυτός τους διορίζει.

Και πάλιν άλλος άγγελος τον Ιωσήφ προστάζει
εις Αίγυπτον να πορευθή κι εκεί να ησυχάση,

να πάρη και την Μαριάμ ομού με τον Υιόν της,
ότι ο Ηρώδης εζητεί τον Τόκον τον δικόν της.

Μη βλέπων δε ο βασιλεύς τους Μάγους να γυρίζουν,
στην Βηθλεέμ επρόσταξεν παιδια να μην αφήσουν.

Όσα παιδία εύρισκον δύο χρονών και κάτω
όλα να τα περάσωσι ευθύς απ’ τα σπαθιά των.

Χιλιάδες δεκατέσσαρες σφάζουν σε μιαν ημέραν,
θρήνον, κλαυθμόν και οδυρμόν είχε κάθε μητέρα.

Κι εξεπληρώθη το ρηθέν προφήτου Ησαΐου
μετά των άλλων προφητών και του Ιερεμίου:

«Φωνή ηκούσθη εκ Ραμά, Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,
παραμυθία ουκ ήθελε, ότι αυτά ουκ έχει».

Ιδού ότι σας είπαμεν όλην την υμνωδίαν
του Ιησού μας του Χριστού Γέννησιν την Αγίαν

Και σας καληνυχτίζουμε, πέσετε, κοιμηθείτε,
ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθήτε

Στην Εκκλησίαν τρέξατε με θείαν προθυμίαν
και με πολλήν ευλάβειαν στην Θείαν Λειτουργίαν.

Κι ευθύς άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας,
ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας

και τον σταυρό σας κάνετε, γευθήτε, ευφρανθήτε,
δώστε και κανενός φτωχού όστις να υστερήται,

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας, ό,τι είναι ορισμός σας,
και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι βοηθός σας.

Χρόνους πολλούς να χαίρεστε, πάντα ευτυχισμένοι,
σωματικά και ψυχικά να είστε πλουτισμένοι

Εις έτη πολλά!

Μπράβο σας αν τα μάθετε και τα πείτε ολόκληρα! Επίσης εντυπωσιακά είναι και τα κάλαντα της Κρήτης:

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη

εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα

και φουσκαλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα

να που τον έχεις τον υγιόν, τον μοσχοκανακάρη

λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις

Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ ένα χρυσό βεργάλι

κι η κυρά δασκάλισσα, με το μαργαριτάρι

είπαμε δα για την κερά, ας πούμε για τη Βάγια

άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το λυχνάρι

και κάτσε και ντουχιούντηζε ήντα θα μας εβγάλεις

Γι απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι

κι από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γιομάτη

κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι από το πιθαράκι σου ένα κουρούπι λάδι

κι αν είναι κι ακροπλιάτερο, βαστούμε και τ’ ασκάκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλικάρια

κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα

ανοίξετε την πόρτα σας, να πούμε καλησπέρα

και ακόμα δεν τον ηύρηκες τον μάνταλο ν’ ανοίξεις

να μας κεράσεις μια ρακή κι ύστερα να σφαλίξεις…

Μια δυσκολία την έχουν και τα κάλαντα της Κύπρου, αλλά είναι σύντομα:

Καλήν εσπέραν άρκοντες τζι’ αν εν ο ορισμός σας

Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ’ αρκοντικό σας

Γριστός γεννιέται σήμερον στην Βηθλεέμ την πόλιν

οι Ουρανοί αγάλλονται μαζί κι’ η φύσις όλη

Γεννιέται μεσ’ το σπήλαιο στην πάγνην των αλόγων

ο Βασιλιάς των Ουρανών τζι’ ο πλάστην ημών όλων

Διαβάστε και τα κάλαντα από την Πελοπόνησσο:

Χριστουγεννα , πρωτουγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,

Για εβγάτε ,διέτε, μάθετε που ο Χριστός γεννάται

Γεννιέται κι ανασταίνεται στο μέλι και στο γάλα ,

Τα μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

Και το μελισσοβότανο το λουζοντ’ οι κυράδες.

Κυρά ψηλή ,κυρά λιγνή, κυρά καμαροφρύδα