ΤΩΡΑ |
Η δημοφιλής ενότητα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας επιστρέφει με το «Πικρό ψωμί»σε 4Κ, διαμαντάκια από το παγκόσμιο σινεμά και βωβά αριστουργήματα σε υποδειγματικές νέες αποκαταστάσεις. Και μαζί, μας φέρνει Μικ Τζάγκερ από το Λονδίνο του ‘60και ζωντανή μουσική από τον Λόλεκ! Το αγαπημένο τμήμα του ΦΠΚΑ «Αποκατεστημένες και υπέροχες» μας προτείνει να ανακαλύψουμε εκ νέου στη μεγάλη οθόνη κλασικές, σπάνιες, αλλά και ξεχασμένες ή χαμένες ταινίες.
Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (3-17/12) θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα, την ταινία ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου Πικρό ψωμί (1951) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου, ψηφιακά αποκατεστημένη σε 6,5Κ, σε ψηφιακή κόπια (DCP) 4Κ. To ασπρόμαυρo φιλμ, σε σενάριο της Ίντας Χριστινάκη (η οποία παίζει στην ταινία), θεωρείται η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική παραγωγή. Αποτυπώνει τη σκληρή μεταπολεμική καθημερινότητα μιας οικογένειας στις φτωχογειτονιές της Αθήνας ενώ εγκαθιδρύει την Ελένη Ζαφειρίου -στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση- ως τη απόλυτη «μητέρα» του ελληνικού σινεμά. Τα δε γυρίσματα υπήρξαν επεισοδιακά καθώς κατά τη διάρκειά τους πέθανε ο νεαρός ηθοποιός Στράτος Φλώρος ο οποίος έπαιζε τον μεσαίο αδερφό.
Μία προβολή κορυφαίας σημασίας για το φετινό ΦΠΚΑ.
Αλλά και το υπόλοιπο, πολύ ξεχωριστό φέτος, πρόγραμμα, που περιλαμβάνει συνολικά εννιά ταινίες, έχει κάτι για όλους.
Μην χάσετε:
*την ταινία Η γυναίκα του Κρεγκ της Ντόροθι Άρζνερ ‒της μοναδικής γυναίκας και ανοιχτά λεσβίας σκηνοθέτριας στο Χόλιγουντ των δεκαετιών του ’30 και του ’40,
*το νεαρό Μικ Τζάγκερ να εξερευνά τη σεξουαλικότητά του στην τολμηρή και αμφιλεγόμενη Παράσταση που παρέμεινε εκτός διανομής για δύο χρόνια,
* τη βωβή ταινία του ’20 Ο άνεμος, γυρισμένη υπό αφόρητες συνθήκες στην έρημο Μοχάβι, με τη μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου Λίλιαν Γκις, συνοδεία πρωτότυπης live μουσικής από το συνθέτη Λόλεκ σε μια υπέροχη βραδιά που παντρεύει τη μουσική με σινεμά.
Ο σκηνοθέτης και επιμελητής του φημισμένου Il Cinema Ritrovato της Μπολόνιας Εχσάν Κοσμπάχτ έχει επιλέξει για το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει έξι πρόσφατα αποκατεστημένες ταινίες από την ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου που απλώνονται από τη δεκαετία του ‘20, μέχρι τη δεκαετία του ‘80:
Όπως σημειώνει ο Ε. Κοσμπάχτ,«οι ταινίες της ενότητας “Aποκατεστημένες και υπέροχες”, που εκτείνονται σε έξι δεκαετίες κινηματογραφικής ιστορίας, ξεκινούν και τελειώνουν στη Μέση Ανατολή, φωτίζοντας την ανθεκτικότητα των ανθρώπων της.
Το εμβληματικό ντοκιμαντέρ Χορτάρι(1925) ακολουθεί τρεις Αμερικανούς στις νομαδικές φυλές του Ιράν, ενώ το Η κόψη του ξυραφιού (1985) της Ζοσελίν Σαάμπ ανατέμνει με τρυφερότητα τη βαθιά πληγωμένη Βηρυτό.
Η Γυναίκα του Κρεγκ (1936) της Ντόροθι Άρζνερ είναι ένα αριστούργημα που μετατρέπει την ιστορία μιας τοξικής οικοδέσποινας σε μελόδραμα γύρω από την εξουσία, την οικιακότητα και την περιουσία. Ζευγάρια κάθε είδους αναμετρώνται με τις σχέσεις τους, μέσα σε διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο.
Μια Νουβέλ Βαγκ προσέγγιση συναντάται στο σλοβενικό Χάρτινα φτερά (1967), ενώ το ιρανικό Ταχυδρόμος(1972), ταινία λογοκριμένη για πολλές δεκαετίες, παρουσιάζει μια πιο σκοτεινή και αλληγορική οπτική.
Το Περφόρμανς (1968-1970), με τον Μικ Τζάγκερ σε ρόλο που ελάχιστοι ροκ σταρ θα τολμούσαν, ξεδιπλώνει μια ψυχεδελική αφήγηση. Ο Ντόναλντ Κάμελ και ο Νίκολας Ρεγκ αποκαλύπτουν τους αχαρτογράφητους δρόμους του Λονδίνου της δεκαετίας του ’60 και των ψυχών που το κατοικούν, εξερευνώντας την καταστροφή που υποβόσκει στο εσωτερικό.
Αυτές οι ταινίες μιλούν για τις ορατές και αόρατες πληγές της ανθρωπότητας και τη μεγαλοπρέπεια σπάνιων σκηνοθετικών βλεμμάτων που αντικρίζουν την ανθρώπινη ψυχή. Παράλληλα, αναδεικνύουν ορισμένες από τις πιο υποδειγματικές πρόσφατες αποκαταστάσεις, καρπό της ακούραστης δουλειάς αρχειοθετών, συντηρητών και ιστορικών του κινηματογράφου».
Το Πικρό Ψωμί αποτελεί το δεύτερο επίτευγμα του νεοσύστατου Εργαστηρίου της Ταινιοθήκης που υπάγεται στο έργο «SUB.4.7 – Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – NextGeneration EU, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και εντάσσεται στο πρόγραμμα «A Season of Classic Films 2025», μια πρωτοβουλία της ACE – Association des CinémathèquesEuropéennes, με την υποστήριξη του προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη MEDIA.
ΤΙ ΘΑ ΔΟΥΜΕ
Πικρό ψωμί του Γρηγόρη Γρηγορίου
(1951, Ελλάδα, μυθοπλασία)
Το πρώιμο νεορεαλιστικό αριστούργημα του Γρηγόρη Γρηγορίου Πικρό ψωμί αποτυπώνει τον αγώνα της αθηναϊκής εργατικής τάξης μέσα από την αριστοτεχνική διεύθυνση φωτογραφίας του Ελληνοούγγρου Ζόζεφ Χεπ. Η ταινία ακολουθεί τον Φώτη, έναν ταλαντούχο μαθητή που υποστηρίζεται από τις τεράστιες θυσίες της οικογένειάς του: Ο πατέρας του υπομένει σκληρή εργασία στην οικοδομή, ενώ η μητέρα του (που υποδύεται η εξαιρετική Ελένη Ζαφειρίου) φροντίζει κι έναν γιο που έχει ακρωτηριαστεί στην Κατοχή. Παρά τη φτώχεια τους, η νοημοσύνη του Φώτη διαπρέπει, καλλιεργούμενη από τους δασκάλους του και τη σύνθετη σχέση του με τον Εβραίο γείτονά του, τον Αρχόντα, και την κόρη του, τη Λουίζα. Θα καταφέρει ο Φώτης να πραγματοποιήσει το όνειρο της μητέρας του να γίνει ο πρώτος μορφωμένος άντρας της οικογένειας και να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον;
Χορτάρι: Ο αγώνας ενός έθνους για τη ζωή των MerianC. Cooper, ErnestB. Schoedsack, MargueriteHarrison
(1925, ΗΠΑ-Ιράν, ντοκιμαντέρ, βωβή)
Ένα από τα αριστουργήματα της βωβής εποχής, δημιουργία του διδύμου Μέριαν Κούπερ και Έρνεστ Σόντσακ (γνωστού για το εμβληματική ταινία του της ομιλούσας περιόδου Κινγκ Κονγκ), το ντοκιμαντέρ καταγράφει την ετήσια μετανάστευση των νομαδικών φυλών Μπαχτιάρι του Ιράν. Οι κινηματογραφιστές τις συνοδεύουν στην ανοιξιάτικη μετακίνησή τους μέσα από απάνθρωπα δύσβατες διαδρομές. Οι ανήσυχοι δημιουργοί ταυτίζονται με τους ανθρώπους που ακολουθούν, μεταμορφώνοντας αυτό το ταξίδι σε μερικά από τα πιο επιβλητικά και μαγευτικά τοπία που απαθανάτισε ποτέ ο βωβός κινηματογράφος.
Η κόψη του ξυραφιού της Jocelyne Saab
(1985, Λίβανος, Γαλλία, Καναδάς, μυθοπλασία)
Σκηνοθετημένη από μια από τις λαμπρές προσωπικότητες του λιβανέζικου κινηματογράφου, με μεγάλη απήχηση στη Γαλλία, τη Ζοσελίν Σαάμπ, αυτή η ιστορία πλατωνικού έρωτα μεταξύ μιας νεαρής προσφύγισσας και ενός μεσήλικου ζωγράφου είναι μέρος μιας σειράς ταινιών –αν και οι υπόλοιπες είναι ντοκιμαντέρ– που η Σαάμπ γύρισε για την πατρίδα της, τη Βηρυτό, υπό πολιορκία, βομβαρδισμούς και εμφύλιο πόλεμο. Υπό το φως των πρόσφατων σφαγών στη Μέση Ανατολή, ιδίως στη Γάζα, η ταινία αποτελεί μια συγκλονιστική μαρτυρία για την πίστη στην ομορφιά υπό τη σκιά του επικείμενου θανάτου και της καταστροφής.
Η γυναίκα του Κρεγκ της Dorothy Arzner
(1936, ΗΠΑ, μυθοπλασία)
Δύο μέρες από τη ζωή ενός παντρεμένου ζευγαριού στο αρχοντικό τους στη Νέα Υόρκη. Η κυρία του σπιτιού καταστρέφει όποιον σταθεί εμπόδιο ανάμεσα σε εκείνην και στο σπίτι που είναι αποφασισμένη να ελέγχει. Σε σκηνοθεσία της Ντόροθι Άρζνερ ‒της μοναδικής γυναίκας και ανοιχτά λεσβίας σκηνοθέτριας στο Χόλιγουντ των δεκαετιών του ’30 και του ’40‒ αυτό το κορυφαίο δείγμα του αμερικανικού κινηματογράφου μεταμορφώνει τον χώρο που παραδοσιακά αποδιδόταν στις γυναίκες στα μελοδράματα σε μια σχεδόν αφηρημένη έννοια εξουσίας και οικιακότητας, που μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
Χάρτινα φτερά του Matjaž Klopčič
(1967, Γιουγκοσλαβία (Σλοβενία), μυθοπλασία)
Μια ερωτική ιστορία, με φόντο τη Λιουμπλιάνα, που ξεκινά με μια εξαιρετικά πρωτότυπη εισαγωγική σκηνή, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα φόρο τιμής και παρωδία του φιλμ νουάρ, της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ, του βωβού κινηματογράφου και του κόσμου της διαφήμισης. Μια από τις καλύτερες σλοβενικές ταινίες της δεκαετίας του ’60, το Χάρτινα φτερά καταφέρνει να μας κάνει να ξεχάσουμε για 80 λεπτά ότι γυρίστηκε υπό το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας, αν και όλες οι απογοητεύσεις που απεικονίζονται με λεπτότητα στην ταινία είναι άμεσο προϊόν αυτού του συστήματος.
Ο ταχυδρόμος του Dariush Mehrjui
(1972, Ιράν, μυθοπλασία)
Η σημαντική αυτή ταινία του ιρανικού Νέου Κύματος αποτελεί μια δριμεία κριτική στην τυφλή εκδυτικοποίηση του Ιράν, μέσα από την ιστορία του Τάγχι, ενός ντροπαλού, υποτακτικού ταχυδρόμου που υφίσταται ταπεινώσεις από τη σύζυγό του, τον προϊστάμενό του και τον τοπικό γαιοκτήμονα. Η ταινία διαθέτει μια αλλόκοτη ικανότητα να μετατοπίζεται σχεδόν ανεπαίσθητα από τη συμβολική σάτιρα σε ένα μεταφυσικό πεδίο, καθώς η κάμερα παραδίδεται σταδιακά στη διαλυμένη ψυχή του Τάγχι, που η φοβισμένη και τρομαχτική υποκειμενικότητά του γίνεται δική μας.
Παράσταση των Donald Cammell, Nicolas Roeg
(1970, Ηνωμένο Βασίλειο, μυθοπλασία)
Σε αυτή τη μοναδική ταινία που διαδραματίζεται στο Λονδίνο, ο Μικ Τζάγκερ υποδύεται έναν συνταξιούχο ροκ σταρ, η ταυτότητα του οποίου συγχωνεύεται με εκείνην ενός διαβόητου καταζητούμενου γκάνγκστερ, ενώ η σεξουαλικότητα και των δύο υφίσταται μεταμόρφωση. Οι εικόνες και οι ήχοι, όπως και οι συνειδήσεις των χαρακτήρων, μεταβάλλονται και ωθούνται σε ένα ασύλληπτο οπτικοακουστικό σύμπαν, στο οποίο η ιδιοφυΐα των σκηνοθετών λειτουργεί σαν LSD που διαποτίζει μια ταινία η οποία θα μπορούσε να είναι μια συμβατική ιστορία εναλλαγής ταυτοτήτων. Αντί για αυτό, κατέστη τόσο αμφιλεγόμενη ώστε παρέμεινε εκτός διανομής για δύο χρόνια.
Ο άνεμος του Victor Sjöström
(1928, ΗΠΑ, μυθοπλασία, βωβή)
Η μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου Λίλιαν Γκις ενσαρκώνει την ευαίσθητη Λέτι, που μεταναστεύει από την ήπια Ανατολή στην αμείλικτη αμερικανική Δύση. Εκεί, ένας ανελέητος άνεμος δέρνει αδιάκοπα την έρημο και το πνεύμα της, αποκαλύπτοντας τις κρυφές της φοβίες και πάθη. Ο Σουηδός σκηνοθέτης Βίκτορ Σιόστρομ μετατρέπει το τοπίο σε προέκταση της ψυχολογίας της ηρωίδας, δημιουργώντας μια αισθητηριακή εμπειρία που συνυφαίνει τον εξωτερικό κίνδυνο με τον εσωτερικό σπαραγμό. Η ταινία, γυρισμένη υπό αφόρητες συνθήκες στην έρημο Μοχάβι, παραμένει ένα αξεπέραστο αριστούργημα, γεμάτο δράμα, ένταση και κινηματογραφική ποίηση.
Συνοδεία live μουσικής από το συνθέτη Λόλεκ
*Άνεμοι του Απόστολου Κρυωνά
(1967, Ελλάδα, ντοκιμαντέρ)
Η μεταφορά στον κινηματογράφο ενός εθίμου ξενιτεμού στα νησιά του βορείου Αιγαίου. Μάνες που καρτερικά περίμεναν χρόνια το γυρισμό τους, ξεπροβόδιζαν στο μουράγιο το παιδί τους με μια ευχή στα χείλη και με μια προσευχή.
Η ψηφιακή αποκατάσταση της ταινίας σε 6,5Κ πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου, της Πράξης «Η Κινηματογραφοφιλία στη νέα εποχή ΙΙΙ» (κωδικός ΟΠΣ 6004851), η οποία εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2021-2027».
*Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας μας προσκαλεί και φέτος να ανακαλύψουμε το μέλλον του κινηματογράφου: εκεί όπου η εικόνα επανεφευρίσκεται, το βλέμμα διευρύνεται και το σινεμά γίνεται εμπειρία.
Το αναλυτικό πρόγραμμα και περισσότερες λεπτομέρειες για το ΦΠΚΑ θα ανακοινώνονται μέσα από τα επίσημα κανάλια του φεστιβάλ και της Ταινιοθήκης της Ελλάδος:
Instagram: tainiothikigr&aagfilmfestival
Facebook: tainiothikigr&aagfilmfestival
14ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
14th ATHENS AVANT-GARDE FILM FESTIVAL
3-17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2025
Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046
Σχόλια για αυτό το άρθρο