Φάρμακα που αντιμετωπίζουν τον Έμπολα, τον HIV, τον SARS, πειραματικοί συνδυασμοί και νέες ουσίες επιστρατεύονται στη μάχη της επιστήμης με τον νέο κορονοϊό και τη νόσο Covid-19. Δικαιούμαστε να αισιοδοξούμε;

Το ράλι για την ανακάλυψη της θεραπείας για τη νόσο Covid-19 συνεχίζεται με φρενήρεις ρυθμούς. Δεκάδες εταιρείες έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην ταχεία δοκιμή και ανάπτυξη αποτελεσματικής φαρμακευτικής θεραπείας αλλά και εμβολίων. Η αισιοδοξία είναι διάχυτη, το ίδιο όμως και η αβεβαιότητα. Όλοι αναγνωρίζουν ότι ο κορωνοϊός SARS-COV 2 είναι ένας εν πολλοίς απρόβλεπτος αντίπαλος. Απρόβλεπτος, αλλά όχι ανίκητος.

Μέχρι όμως να ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές των νέων φαρμάκων, οι ειδικοί μελετούν την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων. Αρκετά σκευάσματα που κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο δοκιμάζονται στη θεραπεία ασθενών, όπως και συνδυασμοί φαρμάκων. Αρκετοί συμπολίτες μας βέβαια δεν αρκέστηκαν στο άκουσμα των θετικών ειδήσεων, αλλά έσπευσαν στα φαρμακεία για να προμηθευτούν συγκεκριμένα σκευάσματα, δημιουργώντας ελλείψεις αλλά και βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, καθώς τα σκευάσματα αυτά έχουν σοβαρότατες παρενέργειες. Ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου του τμήματος ιατρικής ΑΠΘ, λέει στο inside story ότι η αναφορά των εμπορικών ονομασιών των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στις θεραπείες ασθενών με Covid-19 ενδέχεται να μην προσφέρει κάτι στην κοινή γνώμη. «Αυτό που ίσως βοηθάει στο ηθικό είναι η αναφορά στο ότι υπάρχουν κάποια φάρμακα που φαίνεται ότι αποδίδουν και δεν είμαστε τελείως αβοήθητοι».

Όπως εξηγεί στο inside story ο Θεόδωρος Σκλαβιάδης, διευθυντής του εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, τα αντιιικά φάρμακα που είναι διαθέσιμα για φαρμακολογικές παρεμβάσεις είναι περιορισμένα γιατί είναι δυσχερής η πρόσβασή τους στα ιοσωμάτια που βρίσκονται στα κύτταρα του ξενιστή. Γι’ αυτό και η πλέον αποτελεσματική αντιμετώπιση των ιών πριν την είσοδο στον οργανισμό είναι ο εμβολιασμός, καθώς τα κύτταρα του αμυντικού μας συστήματος παράγουν αντισώματα που μπορούν να απενεργοποιήσουν τα ιοσωμάτια.

Ο κ. Σκλαβιάδης επισημαίνει ότι οι προσπάθειες ανάπτυξης νέων αντιιικών φαρμάκων δεν αναμένεται να καταλήξουν σύντομα σε αξιόπιστα αποτελέσματα. Όπως μας λέει ο καθηγητής Φαρμακολογίας, τα νέα εξειδικευμένα αντιιικά φάρμακα πιθανότατα θα είναι διαθέσιμα μετά το πέρας της τρέχουσας επιδημίας και θα είναι χρήσιμα σε μελλοντικές εξάρσεις. «Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται γνωστά αντιιικά και ανοσοτροποποιητικά φάρμακα που έχουν περάσει όλες σχεδόν τις κλινικές δοκιμασίες για άλλες παθήσεις και πλέον δοκιμάζονται για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης επιδημίας».

Αυτό που επίσης οφείλει να γνωρίζει το ευρύ κοινό, που δικαίως αναρωτιέται για τη διαθεσιμότητα και την αποτελεσματικότητα νέων φαρμάκων, είναι ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή με τη διάδοση συγκεκριμένων πληροφοριών. «Επειδή πολλά λέγονται και ακούγονται για πιθανές θεραπείες, θα πρέπει τόσο η επιστημονική κοινότητα όσο και οι αναγνώστες να ελέγχουν την εγκυρότητα των πηγών προέλευσης των πληροφοριών» σημειώνει ο κ. Σκλαβιάδης. Συστήνει να εμπιστευόμαστε πηγές που βασίζονται σε τεκμηριωμένες μελέτες και δημοσιεύονται σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Ιδιαίτερη δημοσιότητα έλαβε στις αρχές Μαρτίου η ανακοίνωση Chloroquine and hydroxychloroquine as available weapons to fight COVID-19 | Science Directτου διάσημου Γάλλου λοιμωξιολόγου Ντιντιέ ΡαούλDidier Raoult για την αποτελεσματικότητα της χλωροκίνης στην αντιμετώπιση ασθενών με Covid-19. Παρότι το δείγμα των ασθενών που έλαβαν τη συγκεκριμένη θεραπεία ήταν περιορισμένο, τα ευρήματα της επιστημονικής ομάδας ήταν αρκετά ελπιδοφόρα. Οι αναφορές των θεραπόντων κάνουν λόγο για σημαντική πτώση του πυρετού των ασθενών, βελτίωση των βλαβών που απεικονίζονται στην αξονική τομογραφία, αλλά και υψηλότερα ποσοστά αρνητικοποίησης του ιικού φορτίου.

Η ανακοίνωση όμως δημιούργησε σειρά προβλημάτων, αφού σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, πολλοί έσπευσαν να προμηθευτούν το εμπορικό σκεύασμα. Η έκρυθμη κατάσταση οδήγησε τον ΕΟΦ στην απόφαση της χορήγησης της συγκεκριμένης ουσίας μόνο με συνταγή γιατρού. Ο πρόεδρος του ΕΟΦ Δημήτρης Φιλίππου δήλωσε ότι η χώρα μας έχει ήδη παραγγείλει πέντε τόνους της δραστικής ουσίας, προκειμένου να παραχθεί το φάρμακο σε εγχώρια φαρμακοβιομηχανία. Σύμφωνα με πληροφορίες, την παραγωγή θα αναλάβει η Uni-Ρharmauni-pharma.gr, διασφαλίζοντας επαρκείς ποσότητες του φαρμάκου Unikinon για τις εγχώριες ανάγκες (περίπου 24 εκατ. δόσεις).

Επιστημονικές αντιδράσειςCoronavirus : l’hydroxychloroquine, défendue par le Pr Didier Raoult, divise les chercheurs | Le Monde για τη χρήση της εν λόγω ουσίας εκφράστηκαν παγκοσμίως και ειδικά στη Γαλλία, με αποτέλεσμα τη ρήξη των σχέσεων του Ραούλ με τον Μακρόν και την αποχώρηση του καθηγητή από την επιστημονική ομάδα που συμβουλεύει τον Γάλλο πρόεδρο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Οι αντιρρήσεις για την αξιοπιστία τόσο της νέας έρευνας του Ραούλ, όσο και του ίδιου του επιστήμονα (ο οποίος λόγω αμφιλεγόμενων τακτικών έχει «αποκλειστεί» από έγκριτα επιστημονικά περιοδικά), συνεχίζουν πάντως να εκφράζονται δημοσίωςChloroquine genius Didier Raoult to save the world from COVID-19 | For Better Science.