Tο «θέατρο ΣΥΝ ΚΑΤΙ – σύνολο τέχνης» και το «Λόγων Έργα» παρουσιάζουν το μονόλογο “O μέγας ιεροεξεταστής” του Φιόντορ Ντοστογιέβσκι από τους « Αδελφούς Καραμάζοβ » (δεύτερος τόμος – πέμπτο κεφάλαιο)
Ο «Μέγας Ιεροεξεταστής» ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το θεατρικό σχήμα “θέατρο ΣΥΝ ΚΑΤΙ” το 2012. Η παράσταση παίχτηκε για 3 συνεχόμενα χρόνια στην Αθήνα μέχρι το 2015. Και μετά, τα επόμενα 4 χρόνια παίχτηκε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, αλλά και στην Αθήνα περιστασιακά. Από το Σεπτέμβριο του 2022 για 8η χρονιά θα παρουσιαστεί για λίγες μόνο παραστάσεις στο θέατρο «Τζένη Καρέζη».
Το εμβληματικό αυτό κείμενο του Ντοστογιέβσκι, “απαντά” σε όλα τα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου!
Ο σύγχρονος θεατής βρίσκει στο κείμενο του μεγάλου αυτού δημιουργού έναν οδηγό, ένα μύστη, ο οποίος του προσφέρει τον πνευματικό εκείνο μίτο μέσω του οποίου θα ανακαλύψει την οδό προς την αλήθεια, τη σωτηρία και… το φως!
Βλέποντας την παράσταση, ο θεατής-πολίτης “ακούει” το λόγο του Φ. Ντοστογιέφσκι, ο οποίος του εξηγεί πολλά και του διαλύει τη σύγχυση που με ακρίβεια χειρουργική του έχουν εμφυτέψει στο νου, στην καρδιά και στην ψυχή… όλες οι (ιστορικές και μη…) εξουσίες !
Ο θεατής-πολίτης μετά τον Ιεροεξεταστή βρίσκεται πλέον αμετάκλητα εκτεθειμένος ενώπιον των επιλογών του… Ο “καιρός” και τα “πράγματα” μας “υποχρεώνουν” σχεδόν να φέρουμε και πάλι το λόγο του Μέγα Ιεροεξεταστή στη σκηνή. Κι αυτό, η παράστασή μας δηλαδή, είναι για μας αφενός μεν μια ανάγκη καλλιτεχνικής έκφρασης, αλλά… αφετέρου νιώθουμε πως είναι (και κυρίως αυτό!) μια “πολιτική” μας υποχρέωση! Ο τρόπος μας να δηλώσουμε ένα ενεργητικό “παρών”. Το “οφείλουμε”… Οι καιροί είναι… χαλεποί!
Ο θρύλος του Μεγάλου Ιεροεξεταστή είναι ένα κεφάλαιο από τους «Αδελφούς Καραμάζοβ» του Ντοστογιέφσκι. Παρουσιάζεται ως ένα ποίημα του δεύτερου από τους τρεις αδελφούς Καραμάζοβ, του πιο φιλοσοφημένου, του Ιβάν. Ο Ιβάν το παρουσιάζει στον μικρότερο αδελφό, Αλιόσα, τον πιο θρησκευόμενο, εκείνη τη στιγμή δόκιμο μοναχό. Η ιστορία, που μεταφέρει ο Ιβάν στον αδελφό του Αλιόσα, διηγείται την επιστροφή του Χριστού στη γη, και συγκεκριμένα στη Σεβίλλη του 15ου αιώνα. Πλήθος ανθρώπων τον υποδέχεται παραληρώντας από συγκίνηση, ώσπου περνά από εκεί ο Μέγας Ιεροεξεταστής ο οποίος, τον συλλαμβάνει. Τη νύχτα πηγαίνει να τον επισκεφτεί στο κελί του.
Ο Μέγας Ιεροεξεταστής αποδεικνύει στον Ιησού με επιχειρήματα ότι αυτό που έφερε στη Γη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Κι αυτό γιατί ο Χριστός παρεξήγησε τη φύση των ανθρώπων και, στην προσπάθειά του να κάνει καλό, έκανε κακό. Για μεγάλο χρονικό διάστημα πιστεύεις ότι έχει δίκιο. Σταδιακά, όμως, μπορεί να δει κανείς την αδυναμία των επιχειρημάτων, που είναι και η αδυναμία κάθε δικτατορίας- είτε αυτή είναι θρησκευτική είτε κοινωνικής φύσεως- κι έτσι, άμα ακολουθήσεις την πολύ δομημένη σειρά των επιχειρημάτων του έργου μπαίνεις στην καρδιά αιώνιων ερωτημάτων που κυριαρχούν στον κόσμο, σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Ο πυρήνας του μύθου είναι διαχρονικός. Αναφέρεται σε κάθε είδος και μορφή εξουσίας. Πρόκειται για μιαν εκπληκτική ανατομία της ανθρώπινης προσωπικότητας – τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο – όσον αφορά το ερώτημα «εξουσία ή ελευθερία;»
Ο Φ. Ντοστογιέβσκι γεννήθηκε στη Μόσχα την 30η Οκτωβρίου 1821 και πέθανε στην Πετρούπολη την 28η Ιανουαρίου 1881, σε ηλικία 60 ετών. Έχει επηρεάσει κατά καιρούς διάφορα ρεύματα, όπως τη διαλεκτική θεολογία, την υπαρξιακή φιλοσοφία και την αναλυτική ψυχολογία.
Οι «Αδελφοί Καραμάζοβ» είναι το τελευταίο του έργο. Η «γενική εξομολόγησή του». Η «τελευταία λέξη» του. Το «κύκνειο άσμα» του. Είναι «το απόγειο», «ο δραματικός επίλογος μιας ζωής». Αποτελεί «ένα απ’ τα μεγαλύτερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας». Συγκεφαλαιώνει σ’ αυτό όλες τις ιδέες του. Πρόκειται για ένα «πολύπλοκο αριστούργημα». Το έγραψε όταν ήταν 60 χρόνων. Δημοσιεύθηκε στα 1880.
Τα τρία παιδιά του Καραμάζοβ εξέφραζαν τα τρία ρεύματα ( «στοιχειακή Ρωσία», «ευρωπαϊκός πολιτισμός», «λαϊκές ρίζες» ) που κυριαρχούσαν στη Ρωσία την εποχή του Ντοστογιέβσκι. Τα τρία αυτά ρεύματα συνδέονται με το ερώτημα «ευτυχία ή ελευθερία;» που βάζει ο Ντοστογιέβσκι στο στόμα ενός άλλου ήρωά του, του Μεγάλου Ιεροεξεταστή. Αυτά τα τρία σημεία, που είναι βασικά στη σκέψη του μεγάλου αυτού Ρώσου λογοτέχνη, αποτελούν και τη νοοτροπία του σύγχρονου κόσμου, και είναι η βάση των κοινωνικών, αλλά και οικονομικών προβλημάτων που μας απασχολούν τον τελευταίο καιρό. Γι αυτό, το έργο καθρεφτίζει τη σύγχρονη κοινωνία μας.
Μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου
Επεξεργασία κειμένου: Ματίνα Μόσχοβη
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος
Ιβάν – Ιεροεξεταστής: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Κωστής Σαββιδάκης, Άννυ Ζερβού
Βοηθός παράστασης: Αλέξανδρος Μούστας
Φωτογραφίες: Κλεοπάτρα Σάρλη
Επεξεργασία ήχου: studio19 – Κώστας Μπώκος
Διάρκεια: 60΄ χωρίς διάλειμμα
Είσοδος: 15 ευρώ, μειωμένα 12 ευρώ, προπώληση 12 ευρώ
Μόνο για 9 παραστάσεις 21 – 22 – 23 – 24 – 25 28 – 29 – 30 Σεπτεμβρίου & 1 Οκτωβρίου 2022
Ώρα έναρξης 21:00
ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ»
Ακαδημίας 3, Αθήνα
τηλ: 2103636144 – 2103644921
https://theatrotzenikarezi.gr/
Προπώληση – https://www.viva.gr/tickets/theater/o-megas-ieroeksetastis/
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
«θέατρο ΣΥΝ ΚΑΤΙ – σύνολο τέχνης» και «Λόγων Έργα»
Σχόλια για αυτό το άρθρο