Κριτική: “Πόλεμος και Ειρήνη” (ποιο απ΄τα δύο είναι πιο σιωπηλό;)

Ο ΤΑΖ αναρωτιέται πώς μεταφέρεις ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας από βιβλίο 1600 λέξεων σε θεατρικό των 100 σελίδων;

Η απάντηση βρίσκεται στα χείλη του Άρη Ασπρούλη που έχει συνυπογράψει τη μεταφορά μαζί με την Ιόλη Ανδρεάδη που το σκηνοθετεί. Σε μια τεράστια σκηνή, χωρίς σκηνικά, απλά σε μια άδεια σκηνή, με μια σινεματική οθόνη κυκλόραμα από πίσω που αλλάζει συνέχεια χρώματα, με εξαίρεση κάποια υπέροχα υπερμεγέθη props που ενέπνευσαν την Ιόλη από επίσκεψη της σε ένα μουσείο της Μόσχας και το πάθος των ηθοποιών. Κι όμως αυτό κατά κάποιο περίεργο λόγο λειτουργεί. Γιατί αναδεικνύει τον άνθρωπο κι όχι το  θέαμα. Σε σημείο που ξεχνάς το μηδέν του σκηνικού και αφιερώνεσαι στον υπέροχο λόγο των ηθοποιών, φτιάχνοντας μια δική σου Μόσχα και Πετρούπολη.

Όσοι περιμένετε να δείτε υπερθέαμα, μην πάτε. Όσοι όμως θέλετε καθαρό θέατρο χωρίς ταρζανιές, με ανθρώπους σχεδόν «γυμνούς» πάνω στη σκηνή και τις σκιές τους να σχηματίζουν εντυπωσιακές σκιές στο κυκλόραμα τρέξτε. Θα ήταν ύβρις να κρίνω τη μετατροπή μιας Βίβλου της λογοτεχνίας σε 100 σελίδες. Δεν μπορώ να φανταστώ πόσες φορές η Ιόλη και ο Άρης το διάβασαν και το ξαναδιάβασαν. Καταφέρνοντας, «σκοτώνοντας» φυσικά, περιστατικά και ήρωες, να καταλήξουν στο πραγματικό νόημα του βιβλίου του Τολστόι. Ότι η ζωή είναι το παν. Ξαναλέω, το Πόλεμος και Ειρήνη είναι εύκολο να το δεις σε τηλεοπτική σαπουνόπερα. Ή στην ναρκισσιστική μεγαλοπρέπεια του Σεργκέι Μπονταρτσούκ. Αλλά εγώ μπροστά στην Ιόλη και τον Ασπρούλη ντρέπομαι. Η δουλειά που έχει γίνει με την Ιόλη  και τον Άρη είναι συγκλονιστική όσον αφορά τους χαρακτήρες και το συνδυασμό των φιλοσοφικών ερωτημάτων με τα πιο συναισθηματικά του έργου.

Από εκεί και πέρα όσον αφορά την παράσταση ή δέχεσαι το μινιμαλισμό της σαν άποψη ή τον απορρίπτεις σαν φτωχομπινεδιά. Η αλήθεια είναι πως αρχικά ενοχλήθηκα αλλά στην πορεία βρήκα ότι ίσως ήταν ο καλύτερος τρόπος για να αναδειχθεί ο υπέροχος λόγος και η ατμόσφαιρα. Η Ιόλη έχει μια χορογραφική διάθεση ταμπλό βιβάν στην κινησιολογία των ηθοποιών της που τη γουστάρω πολύ. Όπως επίσης έχει την εξυπνάδα να υπονομεύει τη σοβαρότητα του έργου με χαριτωμενιές στις ερμηνείες στα όρια του χιούμορ. Επομένως είναι ακομπλεξάριστη. Ο Πιέρ δεν με έψησε. Εκεί που ανατρίχιασα ήταν στον τελικό χορό του Νικολάι πάνω στη φανταστική μουσική του Πέτια. Απλά απελευθερωτική όπως και το φινάλε της  παράστασης το οποίο ή το δέχεσαι σαν άποψη ή το απορρίπτεις κι αυτό όπως και όλον τον Τολστόι.

“Γι αυτό και όταν αγαπάς τη ζωή, αγαπάς τον Θεό. Κι όταν βασανίζεσαι ειδικά και συνεχίσεις να αγαπάς τη ζωή, μέσα, στα βάσανα σου, γίνεσαι εσύ ο μικρός του Θεού κομμάτι». Με αυτά τα λόγια τελειώνει η παράσταση. Για τρεις ώρες, θα βρεθείς σε μια άδεια σκηνή αντιμέτωπος με το μηδέν της ύπαρξής σου, το λάθος των επιλογών σου και αν το έργο επιδράσει μέσα σου θα προσπαθήσεις να τα επανεφεύρεις. Το Πόλεμος και Ειρήνη αλά Ελληνικά (το είχα δει κι από την Μιμή Ντενίση, ας μη χαλάμε τις καρδιές μας τώρα), αυτή τη φορά βγάζει εκτός της πλοκής που την αφηγούνται με θρησκευτικό τρόπο ο Κώστας Καζάκος και η Ρούλα Πατεράκη οι οποίοι παίζουν και μέσα στο έργο, βγάζει ξερνάει τις 1500 λέξεις που υπολείπονται και μένει στις 100 που κρύβουν το μυστικό της ανθρώπινης ανάγκης για αγάπη και ομορφιά. Δεν παραλείπουν ούτε τον πόλεμο, ούτε την κοσμικότητα σαπουνόπερας, απλά τα τοποθετούν σε ένα χάος ανθρώπινων συναισθημάτων όπως είναι και η σκηνή, φωτίζοντάς τους ανάλογα. Με το φοβερό εύρημα της προβολής σελιλόιντ μεγεθυμένα σαν σκηνικά, σαν να μην είμαστε εκεί, σαν να θέλουν να μας διώξουν από εκεί αλλά αντιλαμβάνονται τρέμοντας πως η ζωή είναι σινεμά μόνο μέσα από την αγκαλιά κι όχι το κήρυγμα.

Υπάρχει ένα κομβικό σημείο που παρασύρεσαι και ξεχνάς ότι δεν υπάρχουν σκηνικά. Μοιάζει σαν πρόβα ηθοποιών που θέλουν να ματώσουν ολόκληροι. Κι εκεί εσύ επιλέγεις τι παίρνεις και τι θα αφήσεις. Όπως η Ιόλη και Άρης, σαν φακελάκι του τσαγιού με λίγη βότκα, αφήνουν το απόσταγμα στο κύπελλο που εκείνοι επιλέγουν. Ένα γιγαντιαίο έπος γύρω από τον άνθρωπο χωρίς φανφάρες (πέρα από τον Πιέρ που το χάνει σαν ηθοποιός). Η προσμονή για έναν καλύτερο καινούργιο κόσμο, το αντίο σε έναν παλιό και κουρασμένο, κυλάνε πάνω στη σκηνή σαν αμαξοστοιχία που το ένα σέρνει το άλλο με τον Ναπολέοντα καρικατούρα να θέλει τα πάντα. Οι παρεμβάσεις του ίδιου του Τολστόι και της γυναίκας του Σοφία, απαραίτητες για να εξηγηθούν πράγματα και γεγονότα που δεν χωράνε στη διασκευή. Οι παρεμβάσεις της Ιόλης Ανδρεάδη και του Άρη Ασπρούλη, κοπιαστικό, βασανισμένο βάλσαμο σε μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο με τίτλο “Πώς να επιβιώσεις σε άγριους καιρούς χωρίς να χάσεις την ανθρωπιά σου”. Η Βίβλος Τσαλακωμένων Χαρούμενων Ανθρώπων με αιμοστατικό.

 

Παραστάσεις κάθε Δευτέρα & Τρίτη στις 20.00 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Εισιτήρια από 10 έως 30 ευρώ | Διάρκεια 180 λεπτά (με διάλειμμα)

Μετάφραση από τα αγγλικά – Σκηνοθεσία – Κίνηση: Ιόλη Ανδρεάδη

Πρωτότυπη διασκευή για το θέατρο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης

Σκηνογραφία – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα

Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Γιάννης Χριστοφίδης

Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση

Κατασκευές: Γιάννης Νίτσος

Κατασκευή αρκούδας: Στέλιος  Κουτρούλης

Κατασκευές χειροποίητων φιγούρων και χάρτη: Γιάγκος Ανδρεάδης

Διδασκαλία Χορού Ecossaise: Darren Royston

Βοηθός Σκηνοθέτη: Νατάσα Πετροπούλου

Βοηθός Σκηνογράφου: Έλενα Μπούγου

Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης

Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Μακιγιάζ – Κομμώσεις: Αννα Μαρία Προκοπίδου

Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Διακουμοπούλου

Συνεργάτης Παραγωγής: Λευτέρης Κώτσης

Συμπαραγωγή: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά & Performing arts and entertainment ltd

Διανομή (με σειρά εμφάνισης)

Λέων Τολστόι & Στρατηγός Κουτούζωφ: Κώστας Καζάκος

Άννα Πάβλοβνα & Σοφία Τολστόι: Ρούλα Πατεράκη

Αντρέι Μπαλκόνσκι: Πυγμαλίων Δαδακαρίδης

Νατάσα Ροστόβα: Νεφέλη Κουρή

Πιέρ Μπεζούχωφ: Κωνσταντίνος Μπιμπής

Ναπολέων Βοναπάρτης: Γεράσιμος Γεννατάς

«Μπελ» Ελέν Κουράγκινα: Βασιλική Τρουφάκου

Νικολάι Ροστώφ: Κώστας Νικούλι

Μάρια Μπαλκόνσκαγια: Τζένη Κόλλια

Λίζα Μπαλκόνσκαγια: Εστέλλα Κοπάνου

Ανατόλ Κουράγκιν: Ανδρέας Κανελλόπουλος

Το κείμενο της παράστασης κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική. Προλογίζει ο Δημήτρης Μανιάτης.

 

***Για μηνύσεις στείλτε  mail στον TAZ  στο terra_gelida@hotmail.com . Για σεξουαλικά υπονοούμενα επικοινωνήστε μαζί του στο https://www.facebook.com/tazthebuzz